فارس: پس از آنکه دولت ترکیه در اقدامی غیرقانونی نرخ عوارض عبور کامیونهای ایرانی از مرز این کشور را دو بار افزایش داد، مشکلاتی برای عبور کامیونهای ایرانی و ترکیه‌ای از مرز دو طرف پیش آمد.ایستایی و معطلی کامیونها افزایش یافت و این موجب کاهش مبادلات تجاری دو طرف شد.
در این راستا کشور ایران از طریق وزارت راه و شهرسازی و وزارت امور خارجه پیگیری‌ها و رایزنی‌‌هایی داشتند تا این اقدام غیرقانونی دولت ترکیه را به آنها متذکر شده و از طرف مقابل بخواهند نسبت به اجرای قانون و تفاهمنامه‌های قبلی دو طرف متعهد باشد.
ایران حتی از طرف ترکیه‌ای خواست یکی از مسئولان خود را به ایران بفرستد و در این باره با هم مذاکره شود که طرف ترک استقبال نکرد.
البته با توجه به اینکه اغلب کامیونهای ترکیه‌ای که وارد کشور ایران می‌شدند یا ترانزیت بودند و یا محمولات صادراتی ترکیه را به ایران منتقل می‌کردند در همین راستا هزینه‌های حمل و در واقع هزینه‌های صادرات کالای ترکیه به ایران افزایش یافته که این به نفع تولید ملی و تولید داخل است؛ در واقع هزینه واردات کالاهای ترکیه به ایران افزایش یافته است.
در حال حاضر حدود 200 تا 250 دستگاه کامیون پشت مرزهای ترکیه از سمت ایران مانده‌اند و فعلا تردد کامیونها به دلیل این افزایش نرخ عوارض از سوی ترکیه کاهش یافته است.
بنابراین گزارش حجم تجارت ایران و ترکیه حدود 16 میلیارد دلار است که اغلب آنها گاز است و بخشی از آن سایر کالاها است که به ترکیه می‌رود ضمن آنکه از سمت ترکیه هم بیشتر کالاهای وارداتی ترک است که به ایران می‌‌آید.
در این راستا به سراغ مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای رفتیم تا از آخرین پیگیری‌های ایران در رفع این مشکل ایجاد شده توسط دولت ترکیه، مطلع شویم.
محمدجواد عطرچیان گفت: پس از بروز این مشکل از سوی طرف ترک، وزیر راه و شهرسازی ایران از همتای ترکیه‌ای خود (وزیر حمل و نقل ترکیه) دعوت کرد که به ایران سفر کند و در قالب تعاملاتی این مشکلات برطرف شود که فعلاً هیچ پاسخی از سوی دولت ترکیه‌ای دریافت نکرده‌ایم.
وی توضیح داد: در حال حاضر کشور ایران بابت عبور کامیونهای ترکیه‌ای 160 سنت یورو دریافت می‌کند، کشور ترکیه هم بابت عبور کامیونهای ایرانی 160 سنت یورو دریافت می‌کند، با این تفاوت که ایران به کامیونهای ترکیه‌ای سوخت ارائه می‌دهد و مابهالتفاوت نرخ سوخت در ایران با دیگر کشورها (نرخ گازوئیل در ایران ارزان‌تر از نرخ آن در دیگر کشورها است) را از آنها دریافت می‌کند اما کشور ترکیه گازوئیل به کامیونهای ایرانی در ترکیه ارائه نمی‌دهد و مخازن سوخت کامیونهای ایرانی در مرز ترکیه پلمپ می‌شود.
مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری افزود: به تازگی در آخرین اقدام، به ترکیه اعلام کرد‌ه‌ایم با توجه به اینکه در ایران به کامیونهای آنها سوخت می‌فروشیم اما آنها به کامیونهای ما در ترکیه سوخت نمی‌فروشند، و این در حالی است که نرخ عوارض عبور از مرز دو طرف یکسان است، بنابراین طرف ترک، از این پس باید به کامیونهای ایرانی در ترکیه سوخت ارائه دهد.
وی توضیح داد: در واقع ایران از کامیونهای ترک برای ورود به کشور مبلغ 160 سنت یورو دریافت می‌کند، ضمن آنکه گازوئیل هم به کامیونهای ترک ارائه می‌دهیم، اما ترک‌ها 160 سنت یورو از کامیونهای ما دریافت می‌کنند و مخزن سوخت کامیونهای ما را در مرز خود پلمپ می‌کنند.
عطرچیان افزود: پس از آنکه رایزنی‌های فراوانی که داشتیم به نتیجه نرسید، به دولت ترکیه نامه نوشتیم و اعلام کردیم که 20 روز به آنها مهلت می‌دهیم که به کامیونهای ایرانی در ترکیه سوخت بفروشند تا از این پس هر دو طرف مبلغ 160 سنت یورو از مرزها از کامیونهای دو طرف بابت نرخ عوارض عبور دریافت کنند و دو طرف به کامیونهای یکدیگر سوخت بدهند؛ به هر حال اگر ایران به کامیونهای ترکیه سوخت می‌دهد، ترکیه هم موظف است به کامیونهای ایران سوخت دهد.
مدیرکل ترانزیت سازمان راهداری تأکید کرد: فعلاً 20 روز به آنها مهلت داده‌ایم تا در این باره تصمیم‌گیری کرده و نتیجه را به ما اعلام کنند و در غیر این صورت، از 20 روز آینده فروش سوخت به کامیونهای ترکیه را در کشور متوقف می‌کنیم تا هر دو طرف فقط بابت تعرفه عبور 160 سنت یورو گرفته باشیم.
* بررسی انتخاب مسیرهای جایگزین ترکیه برای تردد کامیونها ایرانی
عطرچیان با بیان اینکه پس از بروز این مشکل از سوی طرف ترک، تردد کامیونهای هر دو کشور ایران و ترکیه از مرز کاهش یافته است، گفت: در این راستا کشور ایران به دنبال مسیرهای جایگزین است تا از طریق کشورهای دیگر کامیونهای ایران به مقاصد خود سفر کنند.
به گزارش فارس چندی پیش کشور ترکیه به ما اعلام کرد که کامیونهای آنها از این پس در ایران سوختگیری نمی‌کنند و با مخزن سوخت تکمیل وارد ایران می‌شوند و ایران هم مخازن سوخت آنها را پلمپ کند تا در جایگاه‌های سوختگیری ایران سوخت نگیرند، بنابراین ایران هم مابهالتفاوت نرخ سوخت از آنها دریافت نکند.
بنابراین گزارش پلمپ مخازن سوخت کامیونها در مرز موجب ایستایی زیاد در مرزها می‌شود، همچنین کنترل پلمپ هر یک از کامیونها در مرزها هنگام خروج مشکلاتی دارد و نمی‌توان برای هر کامیون یک مامور گذاشت تا پلمپ‌ها را کنترل کند؛ از نظر اجرایی مسأله پلمپ مخازن سوخت کامیونها منطقی نیست و نمی‌توان مطوئن بود کامیونها مخزن دومی نداشته باشند و یا اینکه همان مخازن آنها ورودی دیگری نداشته باشد.
البته ترک‌ها مخازن سوخت کامیونهای ما را از مرز ترکیه پلمپ می‌کنند و در کشور خود به کامیونهای ما سوخت نمی‌دهند.
پس از این ترک‌ها گفتند حال که با پلمپ مخازن سوخت کامیونهای آنها در مرز موافق نیستیم، پس مابهالتفاوت نرخ سوخت را از کامیونهای آنها دریافت نکنیم درحالی که این حرف غیر منطقی است، دلیلی ندارد که به ناوگانِ غیر، سوخت ارزان ارائه دهیم، زیرا فضای رقابتی برای ناوگان داخلی به شدت تنگ می‌شود.
در این راستا از چند ماه قبل ترک‌ها بیان کردند که آنها هم مابهالتفاوت نرخ سوخت را از کامیونهای ایرانی دریافت می‌کنند و در واقع خواستند رفتار متقابل داشته باشند؛ دولت ترکیه از یک ماه قبل به ما اعلام کردند که از اول اکتبر آنها هم مابهالتفاوت نرخ سوخت را از کامیونهای ایرانی می‌گیرند، در حالی که قیمت سوخت در ترکیه بسیار بالاتر از فوب خلیج فارس است.
به هر حال دولت ترکیه از ساعت صفر روز جمعه 18 مهرماه عوارضی تحت عنوان «مابهالتفاوت سوخت» دریافت می‌کند که این مورد در واقع دریافت عوارضی است.
ایران هم با 24 ساعت تأخیر در رفتاری متقابل از ساعت صفر روز شنبه 19 مهرماه عوارضی متقابل برای ورود کامیونهای ترک وضع کرد، یعنی در هر 100 کیلومتر پیمایش در کنار 25 یورو مابهالتفاوت نرخ سوخت، 25 یورو هم بابت عوارض از کامیونهای ترکیه دریافت می‌کند.
ترک‌ها باز در اقدامی متقابل،مجدداً عوارض خود را برای کامیونهای ایرانی افزایش دادند یعنی به ازای هر 100 کیلومتر پیمایش 50 یورو از کامیونهای ما عوارضی دریافت می‌کنند.
از رقم 50 یوروی که ما از کامیونهای ترکیه دریافت می‌کنیم، 25 یورو بابت مابهالتفاوت نرخ سوخت و 25 یورو بابت عوارض است اما ترک‌ها 50 یورو فقط بایت عوارض از کامیونهای ما دریافت می‌کنند.