روزنامه خراسان: طبق اعلام روز گذشته سازمان انرژی اتمی کشورمان تزریق گاز UF6 به سانتریفیوژهای پیشرفته IR-8 انجام شده و هم اکنون این ماشین در مرحله تست با گاز اورانیوم غنی شده است تا به این ترتیب مرحله مهمی از روند تحقیق و توسعه سانتریفیوژهای نسل پیشرفته (نسل 8) که طراحی و ساخت آن توسط دانشمندان ایرانی انجام شده است آغاز شود. پیش از این زارعان دستیار ویژه رییس سازمان انرژی اتمی کشورمان در گفت وگو با خراسان خبر از این اقدام راهبردی صنعت هسته ای در آینده ای بسیار نزدیک داده بود و حالا با تحقق این وعده مهم ، کشورمان توانسته عرصه جدیدی از غنی‌سازی را پیش روی خود ببیند.

 

 

به دلیل حساسیت بالای این ماشین، جزئیات کامل آن منتشر نشده است و صرفا برخی ویژگی های آن عمومیت پیدا کرده است. این ماشین پیشرفته غنی سازی که به طور کامل توسط متخصصان کشورمان و در چارچوب تعهدات ایران در بندهای 32،38،39 و 63 برجام ساخته شده و تست گازدهی آن با گاز UF6 نیز با رمز مقدس یا اباالفضل العباس (ع) صورت گرفته بیش از 3 متر ارتفاع دارد و با قطری چند برابر سانتریفیوژ نسل اول ایران که هم اکنون کار غنی سازی را برای کشورمان در نطنز انجام  می دهد می تواند حدود 20 برابر سانتریفیوژ نسل یک غنی سازی داشته باشد . این ماشین با بیش از 20سو ظرفیت غنی سازی به عنوان یک سانتریفیوژ راهبردی در کشورمان توان بازگشت پذیری جمهوری اسلامی ایران را به شدت بالا می برد. با این وجود و در چارچوب برجام، ایران می تواند تا سال 8ونیم از اجرای برجام ، زنجیره  30تایی از این ماشین را تولید و تست کند و از سال دهم نیز منعی برای تولید این ماشین مطابق با برنامه غنی سازی صنعتی خود ندارد ضمن اینکه استفاده از این سانتریفیوژ به لحاظ اقتصادی نیز غنی سازی را در کشور به صرفه می سازد . این ماشین برخلاف نمونه های اولیه سانتریفیوژهای کشورمان،  کاملا بومی و بدون استفاده از فناوری ها یا نمونه های خارجی  و بر اساس تلاش و  دانش متخصصان ایرانی در چارچوب برنامه تحقیق و توسعه صنعت هسته ای کشورمان ساخته شده که نشانی از شادابی و طراوت صنعت هسته ای در ایران پس از برجام است.

 

 

نقش این ماشین ها در واکنش سریع ایران به نقض برجام  از جمله مواردی است که اهمیت راهبردی این نسل از سانتریفیوژها را افزایش داده و IR-8 ایرانی از این جهت می تواند پاسخ کوبنده جمهوری اسلامی به هر گونه نقض عهد از سوی طرف مقابل در برجام باشد. زیرا نه تنها تعداد کمی از این نوع ماشین (حدود یک آبشار 164 تایی سانتریفیوژ نسل 8) جای 4000 ماشین نسل یک ایرانی فعالی که طبق برجام برچیده شده را می‌گیرد و میزان غنی سازی ما را به روز اول می‌رساند بلکه آن گونه که رحیمیان نماینده سازمان انرژی اتمی در مذاکرات برجام  و معاون فعلی رییس سازمان در تولید سوخت هسته ای سال گذشته در گفت وگو با ویژه نامه شاهکار ایرانی روزنامه خراسان گفته بود : «در فردو هم اگر یک روزی می‌خواستیم بازگشت داشته باشیم خیلی به صرفه نبود که با ماشین نسل اول خیلی کند تولید کنیم. ما می‌توانیم در فردو از ماشین‌های پیشرفته‌تر مثل IR-6 یاIR-4 یا IR-8 استفاده کنیم.کار درست این است که ماشین‌هایIR-1 را جمع کنیم و ماشین‌های پیشرفته و با ظرفیت بیشتر بگذاریم. در فردو 1500 تا 1700 ماشین 20 سو ( (IR-8 را می توانیم نصب کنیم که بیش از  30 هزار سو می‌شود یعنی در حدود 3 برابر ظرفیت امروز نطنز و پاسخ محکمی به طرف مقابل است». همچنین بهروز کمالوندی سخنگوی سازمان نیز در همین ویژه نامه در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه تولید 200 عدد IR-8 و 200  عدد IR-6 آن هم بدون روتور به چه علت در برجام از سال هشتم به بعد تعیین شده است؟ تصریح کرده بود: «این به خاطر ترس آن‌ها بود که می‌گفتند هر 200 تا IR-8  معادل 5 هزار سانتریفیوژهای نسل فعلی شماست و اگر روزی بخواهید فرار هسته‌ای کنید با این تعداد می‌توانید گریز زیر یک سال داشته باشید ضمن این‌که ساخت روتور هم برای ایران کاری ندارد و سریع ساخته می‌شود. این 200 تا برای ما خیلی مهم نیست و یک تمرین خوبی است تا ببینیم که چقدر توان صنعتی داریم برای این کار تا از سال یازدهم جهش در تولید ماشین یا روتور داشته باشیم و بتوانیم به تولید صنعتی و اقتصادی سوخت برسیم.»

 

 

در پیوست یک برجام که محل بحث در مورد مسائل فنی است در 5 بند 32،38،39 ، 53 و 63این ماشین مورد توجه قرار گرفته است.در ماده 32 تصریح شده که ایران برای ده سال تحقیق و توسعه غنی سازی خود را ادامه خواهد داد و شامل ماشین های نسل هشت نیز می شود نکته مهم این ماده این است که به کشورمان اجازه داده شده تا ماشین‌ها را، با اورانیوم یا بدون استفاده از اورانیوم بسازد یا تست کند و گازدهی که در روزهای آینده انجام می شود نیز ناشی از این بند است. همچنین پاراگراف 38 این پیوست می گوید : ایران،همزمان با شروع برجام، به انجام آزمایشات بر روی تک ماشین های سانتریفیوژ IR-8 و زنجیره های میانی آن ادامه خواهد داد و از 5/1 سال مانده به سال دهم، آزمایشات بر روی زنجیره 30 ماشین را شروع خواهد کرد. در ماده 39 اما یک محدودیت در نظر گرفته شده و آن اینکه جریان گاز محصول و پسماند حاصل از زنجیره های IR-6 و  IR-8 به گونه ای باید تغییر یابد که امکان برداشت محصول اورانیوم غنی شده و رقیق شده را میسر نسازد.ضمن اینکه ایران می تواند طبق بند 53 از سال دهم زیرساخت های ضروری برای نصب ماشین سانتریفیوژ IR-8 را در سالنB نطنز(سالن A شامل سانتریفیوژهای نسل اول است) آغاز کند. از سوی دیگر طبق بند 63، ایران براساس برنامه خود، در پایان سال هشتم سالیانه 200 عدد ماشین سانتریفیوژ IR-8  وIR-6از هر نوع را به غیر از روتور تا سال دهم شروع می کند و بعد از سال دهم ایران می تواند ماشین کامل را به همین مقدار در سال تولید و در نطنز انبار کند.

 

 

به نظر می رسد با اعلام رسمی تزریق گاز اورانیوم به این ماشین های پیشرفته از سوی ایران به قول کمالوندی سخنگوی سازمان انرژی اتمی، کشورمان می تواند یکی از ابزارهای جعبه ابزار هیات نظارت بر برجام برای انجام هر گونه عکس العمل به حماقت واشنگتن را به نمایش گذاشته و زمین بازی را تا حدود زیادی تغییر دهد و تصور اینکه ایران در بازی برگشت پذیری دستان بسته ای دارد نیز رنگ ببازد.به این ترتیب می توان از IR-8 به عنوان یک عامل قدرت مقابل نقض عهدهای طرف های مقابل برجام به خصوص آمریکایی ها، یاد کرد. ابزاری که بدون نقض برجام کارایی جدی در بازگشت پذیری خواهد داشت.   یکی از اهداف سازمان انرژی اتمی این است که بتوانیم در یک برنامه به صرفه اقتصادی و در جهت غنی سازی صنعتی از این نوع ماشین بهره برداری کنیم چراکه برای رسیدن به هدف اولیه ایران در غنی سازی که حدود 190هزار سو تعیین شده به جای استفاده از 190هزار ماشین IR-1 می توانیم با حدود 9 هزار ماشین IR-8 این میزان ظرفیت غنی سازی را محقق سازیم ؛ هر دو این هدف گذاری ها نشان می دهد آینده غنی سازی صنعت هسته ای کشورمان با حضور ماشین های جدید روشن و قابل اتکا بوده و می تواند نیازهای ما را در این حوزه پوشش دهد.