باشگاه خبرنگاران جوان: پدیدار شدن شمایل درشت و هیکل های غول پیکر، بازوان دمبل زده و خطه و خطوط نقش بسته بر بدن که به خالکوبی مصطلح است در صفحات مجازی،از نمونه پدیده های نسبتا نوظهوری است که به اعتقاد جامعه شناسان و آسیب شناسان مسائل اجتماعی،به نوعی می توان آن را به کوچ اراذل از برخی معابر و خیابان های سطح شهر به چنین فضا و عرصه ای تشبیه کرد.
نادیا شرفیابی،محقق و پژوهشگر حوزه اجتماعی در تشریح عوامل موثر در ظهور و بروز پدیده مذکور،اظهار داشت:عربده کشی و رجز خوانی اراذل و اوباش، موضوع جدیدی نیست و از دیرباز همواره گروهی با رفتارهای نابهنجار در جامعه حضور داشته اند و به نوعی با چنین رفتارهایی در صدد زیرسئوال بردن قواعد و هنجارهای جامعه هستند.
وی افزود:در طی سال های گذشته نیز موارد متعددی از این قدرت نمایی ها و رفتارهای پرخاشگرانه دیده و شنیده شده که به فراخور موقعیت منطقه ای شهرها و بسته به ظرف زمانی و مکانی با شدن و ضعف هایی نمود پیدا کرده است.
محقق و پژوهشگر حوزه اجتماعی عنوان کرد:به واقع این پدیده،دنباله و ادامه ناهنجاری هایی است که از معابر اماکن عمومی به فضای مجازی منتقل شده و به تعبیری باید گفت ریشه های بروز چنین رفتارهای نابهنجاری (حضور اراذل و اوباش در فضای مجازی)با آنچه که برخی در سطح عمومی جامعه دیده اند مشابه است و به نوعی هر دو از یک آبشخور تغذیه می کنند.
شرفیابی گفت:خوشبختانه در طول سالیان اخیر پیرو تدابیر و تمهیدات اتخاذ شده از سوی دستگاه های قضایی و انتظامی ،ضریب شیوع و بروز چنین افعال و رفتارهای خشونت طلبانه ای به میزان قابل توجهی کاهش یافته ،لذا همچنان هستند افراد و گروه هایی که با رفتارهای نامتعارف اینچنینی سعی می کنند نظم و آرامش جامعه را به چالش بکشند که نمونه هایی از آن نه تنها در ایران،بلکه در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و جوامع غربی نیز وجود دارد.
بدآموزی در شبکه های اجتماعی و فضای مجازی
محقق و پژوهشگر حوزه اجتماعی(شرفیابی)با اشاره به نقش مخربِ به تصویر کشیده شدن چنین رفتارهایی گفت:برای نخستین بار فردی در مازندران با حضور در فضای مجازی،رجز خوانی های خود را منشتر کرد و بعد از طی مدتی،دیگر هم قطاران او نیز در شهرهای دیگر ایران تلاش نمودند با به تصویر کشیدن قدرت نمایی های خویش،خود را در سطح افکار عمومی مطرح نمایند.
وی افزود:خوشبختانه با پیگیری دستگاه های امنیتی و انتظامی،برخوردهای مقتضی و قانونی با این افراد و گروه های هنجار شکن در دستور کار قرار گرفت و توفیقات سازنده و مطلوبی نیز در این خصوص حاصل شد.
شرفیابی گفت:با همه این اوصاف،برای مهار و کنترل چنین رفتارهایی،به موازات اقدامات سلبی و قهری بازدارنده باید در حوزه فرهنگی و اجتماعی نیز تلاش شود و صرفا با اتکای به اقدامات و طرح های انتظامی نمی توان زمینه های ظهور و بروز این پدیده ناخوشایند را مرتفع کرد.
از کم توجهی در دوران کودکی تا میل به دیده شدن در جوانی و بزرگسالی
صدیقه نوبهار،روانشناس و کارشناس علوم رفتاریبا اشاره به نقش حائز اهمیت والدین و فضای حاکم بر خانواده در دوران کودکی و نوجوانی و تاثیر آن در رفتارهای بهنجار و یا هنجار شکنانه افراد در جامعه اظهار داشت:اکثریت قریب به اتفاق افرادی که به نوعی تلاش می کنند با رجز خوانی توجه افکار عمومی را به خویش جلب کنند،در دوران کودکی مورد کم توجهی و بی مهری قرار گرفته اند.
وی افزود:میل به دیده شدن و قدرت نمایی با تهدید اقشار و گروه های اجتماعی در جامعه در کنار پیشینه گذشته این افراد و تحقیر و خشونت هایی که در دوران کودکی تجربه کرده اند،شرایطی را رقم می زند که فرد مُتِرَصِد می شود در سنین جوانی و بزرگسالی با اتکای به چنین رفتارهای هنجارشکنانه ای،روح و روان خویش را آرام سازد.
نوبهار عنوان کرد:یکی از دلایل اصلی کوچ اراذل و اوباش به فضای مجازی در نا امنی است که از حضور در جامعه احساس می کنند و به نوعی فضای مجازی را عرصه ای تلقی می کنند که با امنیت خاطر بیشتری می توانند جولان دهند که البته تلاش و رصد پلیس فتا و دستگاه های امینتی و انتظامی این واقعیت را محرز ساخته که اراذل و اوباش در فضای مجازی نیز،امینت خاطر نخواهند داشت و به نوعی تحرکات آنها با دقت نظر بسیار زیر ذره بین قرار دارد.
رسانه ها در انعکاس اخبار مرتبط با اراذل و اوباش ملاحظات لازم را لحاظ کنند
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی در گفت و گو با خبرنگار گروه اجتماعی باشگاه خبرنگاران جوان،با اشاره به ضرورت در نظر گرفتن ظرافت ها و ملاحظات لازم در پوشش اخبار مربوط به اراذل و اوباش وگروه های هنجار شکنِ جامعه اظهار داشت:به واقع یکی از دلایل اصلی رجز خوانی اراذل،میل به دیده شدن و جلب توجه افکار عمومی است و در چنین شرایطی باید به این اصل توجه شود که رسانه ای شدن نام و تصویر این گروه های هنجار شکن،ممکن است باعث ترغیب و تشویق هر چه بیشتر افراد به چنین رفتارهایی شود.
وی در خاتمه یادآورشد:به واقع،می طلبد در صورت نمودِ مجدد چنین افعالی،اطلاع رسانی های لازم در این خصوص از حیث تحلیلی و واکاوی ریشه های ظهور و بروز این رفتارها انجام پذیرد و حتی المقدور زمانی به نام و مشخصات این افراد اشاره شود که مجازاتی برای آنها در نظر گرفته شده و به نوعی رسانه ای شدن آنها به کنترل و مهار این رفتارها کمک کند در غیر اینصورت،ظرفیت رسانه ها به محفلی برای سوء استفاده از فرصت های اینچنینی مبدل می شود که مدیریت لازم برای هدایت این افراد را به مسیر صحیح دشوار خواهد ساخت.