به گزارش گروه آموزش و فرهنگ سازی شهرداری نیوز، در روزهایی نه چندان دور نقض جسمی به معنای ترک اجتماع و انزوا و خانه نشینی بود .سیستم های حمل ونقل شهری تنها برای تردد افراد عادی جامعه درنظرگرفته شده وجایی برای افراد کم توان ومعلول درنظر نمی گرفتند اما در دهه های اخیر مدیریت شهری در اکثر کشورهای پیشرفته موظف شدند تا سهمی برای گروه هایی اجتماعی مثل سالمندان وافراد معلول وحتی زنان در نظر گیرند.

بهاره نوروزی: می توان گفت راه اندازی سامانه معلولان وجانبازان نمونه ای از تلاش های این دوره از مدیریت شهری برای توجه به نیازهای این جامعه نه چندان کوچک است با این وصف آیا راه اندازی این سامانه کافی است و می توان چشم انداز روشنی از انتظارات معلولان تعربف کرده و آن را به مسئولان شهری منقل کرده کرد؟ حالا این قشر اجتماعی که صدایشان کمتر شنیده شده است  طی گفت وگویی انتظارات خود را از سیستم حمل ونقل شهری با خبرنگار «تهران سما» درمیان گذاشتند.

نگاه مدیران شهری به تردد افراد معلول متحول شده است

علی معلولی است که سال های پیش سلامتی خود را طی حادثه ای از دست داده است . وی درباره مشکلات روزهای نخست معلولیت خود می گوید: 20 سال پیش دریک حادثه دچار ضایعه نخاعی شدم و سلامتی خود را از دست دادم زمانی که با حمایت خانواده می خواستم به اجتماع بازگردم مشکلاتی رو به روی من قرارداشت . حمل ونقل عمومی ناکافی ونامناسب سازی فضاهایی شهری مرا از ورود به اجتماع منع می کرد. خوشبختانه در سال های اخیرحتی اگر به شکل ایده آل محیط و زمینه برای معلولان فراهم نشده باشد ،اما نوع نگاه به تردد معلولان درشهر تغییر پیدا کرده است. نمونه این تلاش جلسه انجمن های مردم نهاد معلولان با مدیران شهری است .من فکر می کنم سامانه معلولان وجانبازان گامی مثبتی بود اما کمبود ون و ماشین های لازم یکی از مشکلات جدی این حوزه است . ما امیدواریم شرکت تاکسی رانی نیز در کنار اتوبوسرانی خدمات بیشتری به افراد معلول به خصوص نابینان ارائه کند.

ارتقا کمی و کیفی سیستم حمل ونقل معلولان

مدیر عامل یکی از انجمن های توان بخشی معلولان با اشاره به نقش سامانه معلولان و جانبازان برای تردد در شهرها می گوید :نقص حمل ونقل عمومی درشهر باعث شده است که امکان استفاده گسترده معلولان از حمل ونقل شهری به شکل گسترده فراهم نباشد و در واقع ما نمی تواتیم مثل بقیه آحاد جامعه از اتوبوس و مترو استفاده کنیم ویا از تاکسی استفاده کنیم با این وصف این سامانه تنها ابزار تردد معلولان به شمار می آید . من مجموعه  ای برای توانبخشی به افراد ناتوان تاسیس کرده ام که روزانه بین 60 تا 80 نفر در این مجموعه توان بخشی می شوند که اگر این سامانه نباشد ما باید این مجموعه را تعطیل کنیم اما این سامانه 15 تا 20 درصد نیاز شهر تهران را تامین می کند،  مسلما این تعداد کافی نیست وباید حجم این تعداد افزایش پیدا کند.

نابینان بیشترین آسیب دیدگان حمل ونقل عمومی

علی یک فرد نابینا است وی انتظار خود را از سیستم حمل ونقل شهری چنین بیان می کند : متاسفانه نابینایان بیشترین آمارآسیب های جسمی در حمل ونقل عمومی را در استفاده از وسایل حمل ونقل عمومی دراختیار دارند اما به دلیل عدم مناسب سازی، ایستگاهها بیشترین آسیب ها را دارند. حقوق شهرندی معلولان هنوز برای برخی از مسئولان مشخص نیست و وظیفه نهادها و زمان بندی وشاخص بندی این قضیه نیز هنوز به شکل جدی مرزبندی نشده است. این موضوع سبب شده است برنامه های نامشخص و ناکافی برای این سامان دهی این امر به وجود بیاید.من فکر می کنم داشتن سیستم صوت در اتوبوس، استانداردسازی تابلوهای بریل در ایستگاههای اتوبوس باید انجام شود.  متاسفانه هنوز ایستگاه های جدید ساخته شده از امکانات کافی برای معلولان برخوردار نییستند . چراغ های راهنما باید با علائم صوتی برای افراد نابینا نصب شود.  نکته مهم این است که تسهیل ومناسب سازی وظیفه مسئولان تلقی شده و لطف تلقی نمی شود.

جای خالی تبلیغات احترام به حقوق معلولان درسیستم حمل ونقل شهری

با اینکه تصور می شود مناسب سازی یگانه راه آسایش افراد کم توان درسیستم حمل ونقل شهری است ولی نگاهی به زندگی روزمره مردم شهر می گوید؛ باورمندی به حقوق معلولان درشهرها و همچنین احترام به حقوق شهروندی این قشر به رفت و آمد آسان معلولان و افراد کم توان در کلان شهرها کمک می کند، با این وجود تبلیغات کافی برای تبیین و شناسایی حقوق معلولان به سایر شهروندان در فضاهای عمومی شهری یدده نمی شود که این ضعف سبب شده شهروندان حقوق این قشر از جامعه در سیستم حمل و نقل شهری توسط دیگر شهروندان نقض شود.

اقدامات کم هزینه و منظم زمینه بهبود تردد مسئولان درشهر

همان طور که گفته شد ، تامین رفاه حال معلولان در سیستم حمل و نقل شهری یک وظیفه مهم مدیریت شهری تلقی می شود.دکتر شریعت استاد حمل ونقل دانشگاه علم صنعت با اشاره به شرایط استاندارد حمل ونقل شهری به خبرنگار سما گفت : در کشورهای پیشرفته برای دسترسی های مناسب و برابر برای افراد معلول و کم توان تلاش می کنند. راه اندازی سیستم های شبه حمل ونقل همگانی برای جابه جایی این قشر از جامعه در نظر گرفته می شود.  همچنین می توان سیستم های حمل ونقل عمومی را با طراحی هایی مناسب مانند ایجاد رمپ تردد معلولان و جانبازان برای تردد این قشر مناسب سازی کرد.

وی همچنین ادامه داد : می توان با آسانسورهای ویژه در مدهای حمل ونقل شهری گوناگون به ویژه در مترو شرایط رفت وآمد معلولان را به فضای شهری فراهم کرد. اگرچه باید مجموعه اقداماتی مانند مناسب سازی پیاده روها و فضاهای شهری و ایجاد زمنیه دسترسی های مناسب به داخل ساختمان ها ،باید در دستور کار قرار بگیرد تا افراد معلول به شکل مستقل و بدون کمک در شهر تردد کنند.

این استاد دانشگاه با ذکر مثالی در این باره گفت :«باید قوانین و مقررات و استانداردهای ویژه حمل ونقل معلولان در طرح های شهری مد نظر قرار بگیرد. در کشور ژاپن وقتی افراد پیر یا معلول به تقاطع چراغ دار می رسند امکان کنترل آن چراغ فراهم می شود و زمان عبور بیشتری برای این افراد درنظر گرفته می شود یا رانندگان اتوبوس ملاحظاتی را برای ورود وخروج افراد معلول درنظر می گیرند.»

این استاد دانشگاه ادامه داد :«چراغ های راهنمایی صوتی ،کف سازی ایستگاه های اتوبوس و مترو برای نابینایان، باید انجام شود، همچنین هوشمند سازی سیستم های حمل ونقل عمومی می تواند گام موثری برای بهبود تردد معلولان شهری فراهم کند. به گفته وی، طراحی اپلیکشین هایی که زمان و مقصد رسیدن اتوبوس ها را به اطلاع مسافران برساند ،می تواند به تسهیل رفت و آمد عموم مردم از جمله معلولان کمک کند و یا داشتن سیستم های اعلام ورود اتوبوس به ایستگاه بسیار ضروری است.

وی یاد آور شد :من معتقدم  بسیاری از این اقدامات با هزینه های کم و درقالب برنامه ریزی های مشخص قابل انجام است و می توان درگام های بعدی از سیستم های پیشرفته هوشمند بیشتری برای رفاه حال معلولان فراهم کرد