فرارو- ایرانی‌ها سالانه 11 هزار میلیارد تومان برای خریدِ فست‌فود هزینه می‌کنند. طبقِ آخرین آمارها از بانک مرکزی هر ایرانی در سال 145 هزار تومان صرفِ خرید غذای آماده می‌کند. گذشته از تخمین این هزینه‌ها، چرا فست‌فود فروشی‌ها و میلِ به خوردن آن‌ها هر روز رشد می‌کند؟ آیا هشدارهای متخصصین سلامت بی‌فایده است؟
به گزارش فرارو، برآوردهای بانک مرکزی نشان داده که در فاصله سال‌های 1383 تا 1391 خریدِ فست‌فود میانِ خانواده‌ها نزدیک به 40 برابر افزایش داشته‌است.
همچنین طبق بررسی‌های این مرکز تا پایان سالِ 90 هر خانوار ایرانی در سال 380 هزار تومان را صرف خرید فست‌فود کرده است. رقمی که با تورم بالاتر هم رفته است.
در سال 91 میزان هزینه سالانه خانواده‌های ایرانی برای خریدِ فست‌فود از 380 هزار تومان به بیش از 531 هزار تومان رسید.
این آمار هرچند از سال 91 تا 93 به روز نشده و آمار جدیدی در دست نیست، اما از نظر کارشناسان تعذیه، همین آمار هم برای نگرانی کافیست.
در سال‌های اخیر با توجه به تقاضای مردم، تعدادِ فست‌فود فروشی‌های کوچک و بزرگ با اسامی و ظواهر مختلف افزایش پیدا کرده است. این موضوع باعث شده که کارشناسان و متخصصان سلامت نسبت به تاثیراتِ منفی این نوع از غذاها هشدار دهند.
نگرانی از مصرف بالای فست‌فودها به‌دلیل نمک و روغن زیاد و کیفیت کم حالا مسئولان را واداشته تا از مردم بخواهند کمتر به سمت غذاهای آماده بروند.
وزرات بهداشت بنا بر ارزیابی‌هایش گفته 78 درصد ایرانی‌ها تغذیه نامناسب دارند.
معاون بهداشت وزیر بهداشت خوردنِ کم میوه و سبزی، مصرف زیاد نمک، شکر و روغن را از مشکلات عمده تغذیه ایرانی‌ها می‌داند.
علی‌اکبر سیاری با اشاره به تاثیر منفیِ این مواد غذایی روی سلامتی مردم گفته 83 هزار نفر ایرانی در رده سنی 30 تا 70 سال بر اثر ابتلا به بیماری‌های قلبی-عروقی، سرطان‌ها، دیابت سالانه جانشان را از دست می‌دهند.
رسول دیناروند –معاون وزیر بهداشت و رئیس سازمان غذا و دارو- نسبت به بالا بودنِ کالریِ دریافتی ایرانی‌ها که 20 درصد بالاتر از میران مطلوب است هشدار داده‌است.
همچنین فرید نوبخت -کارشناس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت- می‌گوید "اینکه هر ایرانی چند وعده غذایی فست‌فود مصرف می‌کند، آماری است که وزارت بهداشت در اختیار ندارد. بررسی کیفیت مصرف مواد غذایی در هر ٥ سال اما نشان می‌دهد که میزان استفاده خیلی بالا و نگران‌کننده است".
اما گذشته از این نگرانی‌ها چرا میزان مصرف فست‌فودها بالاست و رو به افزایش است؟
یک جامعه‌شناس مصرف فست‌فودها در جوامع امروزی را امری گریزناپذیر می‌داند. او معتقد است "تفاوت ایران با کشورهایی که اولین فست‌فودها در آن‌جا تولید شد به مدیریت این نوع غذا برمی‌گردد؛ در ایران کیفیت فست‌فودها کنترل نشدند؛ اما در کشورهای پیشرفته چرا".
دکتر امان‌الله قرایی‌مقدم در گفتگو با فرارو درباره چندوچون مصرف خوراکی‌های آماده و فست‌فودها گفت: زندگی صنعتی زندگی شتاب و سرعت است. این زندگی سبب شده که (در اصطلاح) ساعتِ جوامع تغییر کند.
وی در ادامه اظهار کرد: زندگی صنعتی برابر با تغییر است؛ در این زندگی دیگر نمی‌توان صرفا با غذاهای گذشته تغذیه شد. به همین‌جهت نیز فست‌فودها برای اولین‌بار در آمریکا و متناسب با زندگی صنعتی به وجود آمده و رشد کردند.
قرایی‌مقدم با اشاره به وجودِ هر دو غذای سنتی و جدید در ایران گفت: در مردم‌شناسی فرهنگی ما برای شکل‌گیری همه‌چیز از عناصر فرهنگی سخن می‌گوییم. در هر جامعه‌ای عناصری فرهنگی از گذشته حاکم است که با عوامل فرهنگی که تازه وارد جامعه بشود دچار دیالکتیک می‌شود.
این استاد دانشگاه همچنین تاکید کرد: در ایران نیز غذاهای قدیمی با غذاهای جدید در دیالکتیک قرار دارند؛ اما غذاهای جدید و آماده طبخی مانند فست‌فودها از آن‌جایی که کاربردی‌ترند محبوب می‌شوند.
وی ادامه داد: در نتیجه در چنین موضوعی کارکردگرایی مطرح است؛ هرچیزی که در جامعه کارکردِ مناسبی داشته باشد رایج خواهد شد. مثلا در اوایل ورود شلوارِ جین به کشور تلاش می‌شد تا از گسترش آن جلوگیری کرد؛ اما آیا این اتفاق افتاد؟ خیر. چرا که شلوار جینِ کاربردی است.
قرایی‌مقدم با اشاره به اینکه افزایش و گسترش فست‌فود در جامعه ناگزیر است گفت: متاسفانه ما برای کنترل تمایل به خوردن فست‌فود و کنترل بیماری‌های ناشی از آن دیر جنبیده‌ایم. درست است که تکنیک سبک زندگی را تغییر می‌دهد، اما ما می‌تونستیم ایرانیت را حفظ کنیم.
وی تصریح کرد: حالا این سئوال مطرح است که اگر سوسیس و کالباس را از مردم بگیریم چه‌چیزی داریم که جای آن بگذاریم؟ آیا برای این فکری کرده بودیم؟
این جامعه‌شناس البته به نکته‌ای نیز اشاره کرده و گفت: با این حال ما باید این را ببینیم که همین مردم که به فست‌فود علاقمندند هیچ‌گاه در مهمانی‌هایشان برای مهمان فست‌فود آماده نمی‌کنند. آن‌ها همان کسانی هستند که از مضرات فست‌فود آگاهی دارند؛ بنابراین ما با دیالکتیک روبرو می‌شویم که سنتزی از فست‌فود و غذای سنتی است.
این استاد دانشگاه در ادامه توضیح داد: هرچند که در کشورهای دیگر نیز، هم غذاهای سنتی و هم فست‌فودها وجود دارند؛ اما تفاوت در این‌جاست که فست‌فودها در کشورهای توسعه‌یافته و در کشوری مانند آمریکا از کیفیت بالایی برخوردار است.
امان‌الله قرایی‌مقدم در انتها گفت: درنتیجه فست‌فود را نمی‌توان از جامعه ایران حذف کرد؛ بلکه باید خلاقیت و بالارفتن کیفیت را به آن اضافه کرد.