یکی از مشکلات رایجی که در فصل سرما پیر و جوان را گرفتار می‌کند، سرماخوردگی و به دنبال آن سرفه کردن است. سرفه‌های خشکی که در زمستان شایع هستند به دلیل ترشحاتی که از سر وارد حلق می‌شوند به وجود می‌آیند. سرفه یا سعال را در طب سنتی به یک سری عواملی که در ناحیه سر ایجاد می‌شود نسبت می‌دهند؛ درواقع ترشحاتی که از ناحیه سر وارد گلو شده و منجر به سرفه‌هایی خشک می‌شود.
یک دسته از سرفه‌ها منشا ریوی و دسته دیگر منشا معده دارند. اگر شما هم سر تا سر زمستان را سرفه‌های خشک می‌کنید و سرفه امان‌تان را بریده، دکتر علیرضا عباسیان توصیه‌های جالبی برای شما دارد. او می‌گوید در طب سنتی این اعتقاد وجود دارد که برخی غذاها موجب تقویت ناحیه سر و سینوس‌ها می‌شوند؛ در مقابل غذاهای دیگری هم هستند که موجب تضعیف ناحیه سر و سینوس می‌شوند مثل خربزه، سیر، پیاز، ترب، تربچه و توت‌فرنگی که در عرف به آلرژی‌زا بودن معروف هستند اما در طب سنتی جزء ترکیباتی به حساب می‌آیند که منجر به تضعیف ناحیه سر می‌شوند.
سیاه‌دانه تا قبل از شروع سرفه
سیاه‌دانه بهتر است قبل از شیوع سرفه مصرف شود؛ مثلا فردی که می‌داند سابقه سرفه‌های خشک در زمستان را دارد، باید قبل از شروع سرفه مصرف سیاه‌دانه را شروع کند؛ بنابراین در شرایط حاد که بیماری شروع شده مصرف آن توصیه نمی‌شود. دمکرده بادرنجبویه هم مناسب است. برای خوردن سیاه‌دانه، آب جوش به آن اضافه کنید تا لعاب دهد.
بخار گشنیر استنشاق کنید
یکی از بهترین درمان‌ها مصرف تخم گشنیز است. به این شکل که یک تا دو قاشق تخم گشنیز را بکوبید و در آبی که در حال جوشیدن است بریزید سپس بخار آن را استنشاق کنید. تخم گشنیز علاوه‌بر اینکه خوراکی است و در انواع ترشی‌ها از آن استفاده می‌کنند، ترکیبی بسیار قوی دارد و به‌راحتی فشار خون را پایین می‌آورد؛ به‌خصوص در خانم‌های باردار نباید از نصف قاشق مرباخوری و درنهایت یک قاشق در روز بیشتر مصرف شود.
تفاوت سرفه خشک و تر
در سرفه خشک فرد معمولا خلط ندارد و اگر هم داشته باشد میزان آن بسیار کم است. خلط در سرفه خشک رقیق، شفاف و بی‌رنگ است اما رنگ خلط سرفه تر تقریبا زرد است و گاهی رگه‌هایی به رنگ خون دارد. در مقابل سرفه‌های مرطوب در بچه‌های کم‌سن‌و‌سال شایع‌تر است. بذاق دهان در این نوع سرفه بسیار غلیظ و چسبناک بوده و به رنگ سفید یا سبز است. آب بینی در سرفه خشک آبی رقیق است و بینی فرد در این دوران قرمز و پوسته‌پوسته می‌شود. در رابطه با سرفه تر هم آبریزش بینی چسبناک است که به رنگ سفید یا سبز است و اطراف بینی را نمی‌سوزاند. سرفه‌های خشک حادتر است و یک دفعه میزان آن شدید می‌شود و بعد از چند روز تک‌سرفه‌های آن باقی می‌ماند.
چهار تخم از بهترین ترکیبات لعاب‌دار
اگر سرفه خیلی خشک باشد، برای رفع آن مصرف ترکیبات لعاب‌دار تسکین‌دهنده است. به‌عنوان مثال صمغ عربی، به‌دانه، تخم مرو یا گل ختمی به‌خصوص از نوع سفید آن برای رفع سرفه بسیار مناسب است. تمام این موارد لعاب بسیار خوبی دارند و گلو را نرم می‌کنند. افرادی که در فصل زمستان سرفه خشک می‌کنند باید این چهار تخم را در آب جوش بریزند و روی شعله کم یا سماور بگذارند تا لعاب بیندازد.
درواقع چهار تخم معروف در میان مردم ترکیبی از همین موارد است. مخلوط این ترکیبات لعاب‌دار را به راحتی می‌توانید در عطاری‌ها پیدا کنید. این را هم بدانید که استفاده از ترکیبات لعاب‌دار یک درمان موقت است؛ یعنی ممکن است خشکی گلو برطرف شود اما عامل سرفه را درمان نمی‌کند. به‌طور مثال اگر فردی مشکلات ریه یا معده داشته باشد، باید برای درمان اصلی این مشکلات اقدامات لازم را به عمل بیاورد.
آویشن به‌شرط غلظت
آویشن اگر به تنهایی خورده شود برای سرفه‌های خلط‌دار یا تر مناسب است اما در رابطه با سرفه‌های خشک می‌تواند خشکی ناحیه گلو را بیشتر کند. دو نکته در رابطه با مصرف آویشن برای درمان سرفه وجود دارد؛ یکی اینکه آویشن به دلیل طعم و اسانسی که دارد ضدویروس است و از این جهت مناسب بوده و مورد بعد اینکه آویشن زمانی که در یک محلول غلیظ (با ترکیب شکر) مخلوط شده باشد مانند شربت‌های آویشن موجود در بازار، تاثیر خشک‌کنندگی‌اش کمتر می‌شود. درواقع برای درمان سرفه می‌توان از آویشن به صورت شربت استفاده کرد. اما این نکته را در نظر داشته باشید که مصرف بالای آن هم توصیه نمی‌شود.
دارچین و افزایش خشکی گلو
دارچین و زنجبیل ازجمله ترکیباتی هستند که بهتر است مردم از اوایل زمستان در داخل چای بریزند چون باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن تقویت شود و به دلیل اسانس‌هایی که دارند ویروس‌ها را از بین می‌برند. منتها از زمانی که سرفه‌های خشک شروع می‌شود دیگر نباید دارچین مصرف شود چراکه با مصرف دارچین در این زمان گلو بیشتر خشک می‌شود و فرد را اذیت می‌کند.
میوه شیرین بخورید
سیب‌های زردی که شیرین‌تر است برای سرفه بسیار مناسب است. مصرف میوه‌های دیگری مثل به و گلابی هم منجر به التیام سرفه می‌شود؛ البته باز هم تاثیر خوردن سیب شیرین یا یک لیوان آب سیب بسیار بیشتر است.