مهر: نداشتن خواب کافی و بروز علائمی همچون گیجی در هنگام صبح به علت کم خوابی، چندان عجیب و دور از ذهن به نظر نمی رسد. اما خمیازه و گیجی تنها اثرات بی خوابی به حساب نمی آید. در حقیقت بی خوابی اثرات جانبی دیگری نیز با خود به همراه دارد.
تعریف دقیقی از مقدار زمانی که یک فرد می تواند بدون خوابیدن هوشیاری خود را حفظ کند و به کارهای عادی خود بپردازد وجود ندارد. علاوه بر این افراد مختلف نیازمند زمان های مختلفی برای استراحت کردن هستند بنابراین هیچ گونه تعریفی از بی خوابی و کمبود خواب به طور کلی نمی توان ارائه داد. تنها می توان گفت این میزان به اندازه ای است که شخص احساس هوشیاری کند.
به گفته «دیوید دینجز»، پروفسور روان شناسی و سرپرست واحد آزمایش های روان پزشکی دانشگاه پنسیلوانیا، تحقیقات انجام شده طی سالیان طولانی نشان می دهد که افراد در صورت کم خوابی از لحاظ فیزیکی و روانی آسیب های شدیدی خواهند دید.
مشکلات ناشی از بی خوابی در مقیاس بسیار کوچکی آغاز می شوند. زمانی که شما تنها برای مدت کمی می خوابید مغزتان به درستی عمل نمی کند. حتی میزان اندک کم خوابی نیز می تواند روی سطح هوشیاری و عملکرد احساسی شما تاثیر گذارد.
یکی از اثرات احساسی کم خوابی فقدان احساس مثبت در فرد است. شخصی که احساس کم خوابی می کند احساس مثبتی در چهره خود ندارد و حتی در صورت ابراز مثبت بودن، چهره ای خنثی از خود نشان می دهد. آنها حتی دیگران را نیز شاد و خوشحال نمی پندارند زیرا ذهن آنها توانایی تشخیص احساسات مثبت را نیز از دست می دهد.
یکی دیگر از اتفاقاتی که به علت کم خوابی روی می دهد خواب های کوتاه مدت به اندازه ۳۰ ثانیه آن هم در روز بعد است.در طول این مدت کوتاه چشمان برخی افراد همچنان باز می ماند اما شخص چیزی مشاهده نمی کند و حالت نابینایی به وی دست می دهد. تحقیقات نشان می دهند که در طول این خواب های کوتاه مدت مغز به سرعت و به صورت کاملا غیرقابل کنترل به خواب می رود. این حالت به ویژه در هنگام رانندگی امری بسیار خطرناک به حساب می آید.
مشاهده اشیاء یا افرادی که در واقع وجود ندارد می تواند از اثرات جانبی بیخوابی مزمن باشد. زمانی که فرد احساس کمبود خواب می کند و در همین حال نیز در حال انجام کاری قرار دارد به احتمال زیاد تصور می کند شی ایی در اطراف محدوده دیدش تکان می خورد اما از این احساس مطمئن نیست. تمامی این علائم نشان دهنده عدم تفسیر درست اطلاعات و محرک های محیطی از جانب مغز است.
در آزمایش های معروفی که در آزمایشگاه ها انجام شده محققان دریافتند که بی خوابی کامل می تواند باعث مرگ موش های آزمایشگاهی شود. طبق گزارش های ارائه شده در سال ۲۰۱۲ یک مرد چینی به علت ۱۱ روز بی خوابی مداوم جان خود را از دست داد. اگرچه بی خوابی به تنهایی عامل مرگ وی نبود.
به گفته محققان مرگ در اثر بی خوابی به این سادگی نیست زیرا شما قطعا به خواب خواهید رفت. به عقیده دانشمندان هیچ کس نمی تواند خود را تا حدی که به حالت مرگ برسد بیدار نگاه دارد زیرا به صورت خود به خود به خواب خواهید رفت.
طبق گفته های دانشمندان تمامی اثرات ناشی از بی خوابی منفی هستند اما بیشتر این اثرات با داشتن خواب کافی از میان خواهند رفت.