محمد بابائی زاده  با اشاره به آخرین وضعیت احداث و بهره‌برداری خطوط متروی کلانشهرها، اظهار کرد: مجری احداث خطوط متروی کلان شهرها شهرداری‌ها بوده و وزارت کشور دخالت مستقیمی ندارد؛ به طوری که حتی ردیف اعتبارات سازمان برنامه و بودجه نیز به به طور مشخص برای خطوط مصوب و ذینفع آن شهرداری‌ها هستند و این شهرداری‌ها خود مجری بوده و با پیمانکاران قرارداد دارند. بنابراین حمایت دولت در این زمینه به گونه‌ایست که در حوزه تأمین واگن‌های مترو مستقیماً وارد عمل شده و عملیات احداث خطوط مترو نیز بر عهده شهرداری‌هاست.

 

به گفته وی، با توجه به اینکه پروژه‌های احداث خطوط مترو بسیار هزینه بر بوده و در عین حال منافع مردمی دارد؛ دولت دست از حمایت برنداشته و ردیف‌های بودجه‌ای را سازمان برنامه و بودجه برای به نام قطار شهرها تعریف کرده و موافقت‌نامه ثابت دارند و سالانه از محل بودجه تملک دارایی بلاعوض به عنوان کمک به شهرداری‌ها تخصیص داده شده است. البته سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور به عنوان دستگاه بالادست و ناظر اقدام به بررسی و تأیید عملکرد و برنامه های سالانه کرده و تخصیص اعتبارات مذکور پس از تأیید این سازمان عملیاتی می‌شود. 

 

وی با اشاره به کمک‌های وزارت کشور به متروی کلان شهرها، گفت: ما در سه بخش برای توسعه خطوط مترویی از کلان‌شهرها حمایت می‌کنیم که در مرحله اول ردیفی از محل تملک دارایی به صورت بودجه‌های بلاعوض نسبت به طول خطوط مصوب شهرداری‌ها اعتبار تخصیص داده می‌شود که برای توسعه و ساخت مترو در شهرهای مختلف بسته به بودجه سالانه مصوب هر شهرداری متفاوت است.

 

مدیر کل دفتر حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها ادامه داد: البته تخصیص اعتبارات از بودجه سنواتی خود شهرداری‌ها در همه کلان شهرها یکسان نبوده و این امر منجر به نسبت های متفاوتی از سهم دولت و شهرداری در کلانشهرهای مختلف و به تبع آن رشد متفاتی در تکمیل و بهره برداری از خطوط شده است. 

 

 

بابایی زاده دومین منبع تأمین مالی و کمک وزارت کشور به شهرداری‌ها جهت احداث خطوط مترویی را صدور مجوز انتشار اوراق مشارکت عنوان کرد و افزود: دولت مجوز انتشار اوراق مشارکت را به شهرداری‌ها می‌دهد که می‌توان گفت بهترین منبع مالی در این حوزه محسوب می‌شود؛ به طوری که طی دو سال گذشته رقم اوراق مشارکت ۵ تا ۶ هزار میلیارد تومان صادر شده بود و در سال گذشته نیز مجوز حدود ۱۸ همت اوراق مشارکت شهرداری‌ها تعیین و بین آنها توزیع شد که سهم بخش ریلی بالغ بر ۱۴ همت بوده است.

 

وی با بیان اینکه در بودجه سال جاری نیز ۳۰ همت در نظر گرفته شده که هنوز توزیع اوراق مشارکت آنها آغاز نشده و این ۳۰ همت به نسبت درخواست شهرداری‌ها برای خطوط در حال احداث توزیع می‌شود، میزان تحقق صدور مجوز اوراق مشارکت سال گذشته را ۱۰۰ درصدی اعلام کرد و گفت: مجوز انتشار اوراق مشارکت در سال گذشته به شهرداری‌ها به طور کامل داده شد که در حال حاضر در مرحله فروش اوراق هستند و تا شهریور ماه درصد تحقق این اوراق مشخص خواهد شد.

 

به گفته مدیر کل حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها، هنوز مشخص نیست که شهرداری‌ها توانستند چه میزان از اوراق مشارکتی که دریافت کرده‌اند را به فروش برسانند؛ چراکه پس از فروش کامل این اوراق، بودجه محقق شده تلقی خواهد شد.

 

بابایی‌زاده با اشاره به اینکه از ۱۸ همت اوراق مشارکت سال گذشته ۵۰ درصد بازپرداختی آن با دولت است که این بهترین کمک به شهرداری‌ها محسوب می‌شود، اظهار کرد: از این ۱۸ همت، حدود ۱۵ همت برای قطار شهری‌ها و بیش از ۳ همت برای خرید اتوبوس اختصاص یافته است.

 

وی ادامه داد: در اختصاص اوراق مشارکت به شهرداری‌ها شاخص تعیین کننده برای سازمان شهرداری‌ها درخواست کمک از سوی شهرداری کلان شهرهاست؛ چرا که طبق قانون برای انتشار اوراق مشارکت صرفاً باید شهرداری‌ها درخواست خود را ارائه داده و پس از تأیید استانداری مربوطه، از وزارت کشور درخواست کنند. بنابراین شهرداری که درخواست اوراق مشارکت نداشته باشد به لحاظ قانونی ما در این بخش کمکی نخواهیم داشت.

 

بابایی زاده با بیان اینکه از حدود ۱۵ همت اوراق مشارکت اختصاص یافته به حمل و نقل ریلی، حدود ۴ همت به متروی تهران اختصاص یافته و مابقی آن به ۹ کلانشهر دارای خطوط مترو داده شده است، تأکید کرد: اوراق مشارکت به خطوط ریلی اختصاص می‌یابد که اجرای آن آغاز شده و شهرداری‌های مربوطه خطوط معرفی شده را به سازمان شهرداری‌ها اعلام می‌کنند تا برای این خطوط اوراق مشارکت تأمین شود.

 

وی یادآور شد: اوراق مشارکت «امین» اوراق دارد و بانک مرکزی نیز به عنوان متولی و امین اوراق فقط بر مبنای طرحی که برایش اوراق با مطالعه فنی و اقتصادی تعریف شده، اجازه هزینه کرد را صادر می کند. بنابراین شهرداری‌ها با ارسال مطالعه دقیق و تأیید آن از سوی استانداری‌ها از سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور درخواست اوراق مشارکت می‌کنند که صدور مجوز انتشار اوراق منوط به تأیید طرح توسط دفتر حمل و نقل و ترافیک سازمان شهرداری‌هاست.

 

مدیر کل حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، سومین کمک مالی وزارت کشور به شهرداری‌ها را اختصاص یارانه بلیت در حوزه بهره برداری اعلام کرد و یادآور شد: سالانه در احکام بودجه سنواتی دولت یارانه بلیت اختصاص می‌دهد و برآورد سازمان شهرداری‌ها این است که برای جبران هزینه های مورد نیاز حوزه حمل و نقل از جمله متروی کلان شهرها، افزایش چشمگیر و چند برابری این اعتبارات باید در بودجه سنواتی مدنظر قرار گیرد.

 

بابائی زاده تأکید کرد: در مجموع سازمان شهرداری‌ها در ۴ بخش تأمین مستقیم ناوگان، اعتبارات بودجه‌ای سنواتی، انتشار اوراق مشارکت با تضمین ۵۰ درصدی دولت در بازپرداخت اصل و سود اوراق و پرداخت یارانه بلیت به متروهای کلان شهرها کمک می‌کند.

 

مدیر کل حمل و نقل سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور به تسهیلات این سازمان برای تأمین تجهیزات و اورهال واگن‌های مترو اشاره کرد و با بیان اینکه پس از بهره‌برداری خطوط مترو، اورهال واگن‌ها از عهده ما خارج بوده و دولت تکلیفی در این زمینه ندارد، یادآور شد: با این حال سعی کردیم از اعتبارات موجود برای اورهال اتوبوس‌ها و قطارهای مترو به شهرداری‌ها کمک کنیم.

 

به گفته وی، در شهرهای کوچک با توجه به اینکه عمر خطوط مترویی خیلی بالا نیست و سن قطارها هنوز به سن اورهال نرسیدند نیاز به تأمین تجهیزات و اورهال واگن‌های متروی این شهرها به نسبت تهران، ضروری نیست؛ اما در تهران این مسئله کاملا جدی است و تعداد قابل توجهی قطار در تهران هستند که نیاز اساسی به اورهال دارند.

 

بابائی زاده همچنین به اورهال واگن‌هایی که در متروی کرج به صورت آزمایشی بهره برداری می‌شود، اشاره کرد و با بیان اینکه این واگن‌ها در دهه ۹۰ توسط وزارت کشور خریداری شده بودند و با توجه به اینکه خطوط کرج آماده بهره‌برداری نبود، چند سالی این قطارها در خطوط متروی تهران استفاده و پس از آن چند سالی دپو شده بودند، اظهار کرد: برای استفاده این واگن‌ها به دلیل گذشت زمان نیاز به اورهال بود که از کمک اعتبارات سازمان شهرداری‌ها استفاده شد.

 

مدیر کل حمل و نقل عمومی و ترافیک شهری سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور در ادامه با اشاره به قرارداد جدید سازمان شهرداری‌ها با کنسرسیومی ایرانی-چینی برای تأمین ۲۸۰ دستگاه واگن مترو، تصریح کرد: در کنار این قرارداد رایزنی با این شرکت برای تأمین بخش اعظمی از قطعات یدکی قطارهای موجود خطوط متروی تهران نیز صورت گرفت. در  قالب این قرارداد، بخش اعظمی از قطعات یدکی واگن‌های مترو را می‌خریم که این بخش از خود بهره بردار نیاز سنجی شده است. 

 

وی با اشاره به اینکه قرارداد این ۲۸۰ دستگاه واگن مترو و تأمین قطعات یدکی واگن‌های قدیمی متروی تهران از شورای اقتصاد کشور مصوب گرفته شده است، اظهار کرد: اخیراً این مصوبه تصویب شده و در این قرارداد واگن‌ها از فرصت فاینانس برای متروی تهران برای تأمین قطعات یدکی واگن‌های موجود پایتخت استفاده کرده‌اند و شورای اقتصاد این پیشنهاد را پذیرفت تا قطعات یدکی بخش اعظمی از این واگن‌ها از سوی این کنسرسیوم تأمین شود.

 

بابائی زاده گفت: ان‌شاءالله در تلاشیم تا قرارداد ۲۸۰ دستگاه واگن مترو که تأمین قطعات یدکی واگن‌های موجود متروی تهران را در بردارد، تا پایان سال فعال شده و ارسال پارت اول قطعات یدکی تا یک سال آینده صورت گیرد و برآورد ما این است که با این اقدام ۶۰ تا ۷۰ درصد نیاز قطعات یدکی موجود متروی تهران تأمین خواهد شد.