به گزارش گروه محیط زیست تهرانی نیوزبه گفته مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، پایتخت طی تابستان جاری ۱۱ روز کیفیت هوای نامطلوب را با آلاینده شاخص «ازن» تجربه کرده است که خطرات مواجهه با میزان زیان‌بار ازن در ســطح زمین طی ماه‌های تابســتان به‌ویژه در ساعات آفتابی روز به بالاترین حد خود می‌رسد.

 

دکتر سید محمدمهدی میرزایی قمی درباره میزان آلاینده ازن در هوای شهر تهران از ابتدای سال تاکنون اظهارکرد: از ابتدای سال تا ۹ مرداد سال جاری، شاخص کیفیت هوا از منظر آلاینده ازن طی ۵۶ روز در شرایط پاک، ۶۱ روز در شرایط قابل‌ قبول، ۱۵ روز در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز در شرایط ناسالم قرار داشته است. از ۱۷ روز نامطلوب ثبت شده در شهر تهران از ابتدای سال به لحاظ آلاینده ازن ، ۱۱ روز آن طی فصل تابستان (تا ۹ مرداد) رخ داده که روزهای ۲ تیر با شاخص ۱۵۴ و ۶ مرداد با شاخص ۱۵۲ آلوده‌ترین روزها بوده‌اند.

 

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران اضافه کرد: طی فصل تابستان تنها چهار روز پاک از منظر این آلاینده ثبت شده است. در برخی روزهایی که آلاینده ازن در شرایط نامطلوب قرار داشت، آلاینده ذرات معلق نیز فراتر از حد سلامت بود که این وضعیت منجر به تشدید اثرات سلامتی این آلاینده‌ها بر سلامتی شهروندان شد.

 

وی افزود: اطلاعات مقایسه‌ای وضعیت این آلاینده در سال گذشته نشان می‌دهد، تعداد روزهای فراتر از حد مجاز از ابتدای سال تا ۹ مرداد، برابر با ۲۴ روز ناسالم برای گروه‌های حساس و دو روز ناسالم بود بنابراین کیفیت هوا در سال جاری از منظر آلاینده ازن علیرغم افزایش نسبی دما در امسال تا حدودی مطلوب‌تر از سال گذشته است. در فصل تابستان سال گذشته (تا ۹ مرداد) نیز ۱۹ روز ناسالم برای گروه حساس و ۲ روز ناسالم ثبت شد که بیشتر از مدت مشابه سال جاری است و تنها یک روز پاک در این دوره به ثبت رسید.

 

به گفته میرزایی قمی، گاز ازن در لایه تروپوسفر جو یک آلاینده ثانویه است و به‌طور مستقیم از منابع انتشار مانند اگزوز خودرو تولید نمی‌شود بلکه توسط واکنش‌های شیمیایی بین اکسیدهای نیتروژن (NOx) و ترکیبات آلی فرار(VOCs) در حضور نور خورشید ایجاد می‌شود و به همین علت، میزان ازن در تابستان و در میانه روز بیش از سایر مواقع است.

 

وی درباره تبعات افزایش آلاینده ازن اظهارکرد: این آلاینده به دلیل خاصیت اکسیدکنندگی در غلظت‌های بالا اثرات تخریبی بر مخاط و اندام‌های تنفسی انسان، جانوران همچنین بافت‌های گیاهان دارد و خطر مواجهه با میزان زیان‌بار ازن در ســطح زمین طی ماه‌های تابســتان به‌ویژه در ساعات آفتابی روز به بالاترین حد خود می‌رسد.

 

مدیرعامل شرکت کنترل کیفیت هوای تهران تصریح کرد: این آلاینده باعث بروز مشکلات تنفسی در انسان ازجمله درد قفسه سینه، سوزش گلو و چشم، سردرد، حملات آسمی، برونشیت و سایر بیماری‌های ریوی می‌شود. در مواجهه با ازن، کودکان در معرض بیشترین خطر هستند چراکه ریه‌های آن‌ها در حال رشد و تکامل است و معمولاً فعالیت آن‌ها در خارج از منزل، در زمانی که سطح ازن بالاست، زیاد است.

 

میرزایی قمی با بیان اینکه موتورهای احتراق داخلی منبع اصلی انتشار NOx هستند، گفت: منوکسید نیتروژن(NO) و دی‌اکسید نیتروژن (NO۲) آلاینده اولیه و ثانویه ناشی از احتراق سوخت در وسایل نقلیه موتوری، نیروگاه‌های زغال‌سنگ، نفت و گاز، بویلرهای صنعتی و سوزاندن زباله هستند. با توجه به سهم بالای خودروها در انتشار این آلاینده راهکارهایی ازجمله استفاده از سوخت‌ و خودروهای پاک و کم آلاینده، اجرای قوانین سختگیرانه استاندارد آلایندگی خودروها، از رده خارج کردن خودروهای فرسوده، اجرای برنامه‌های مدیریت ترافیک و فراهم سازی زیرساخت‌های توسعه حمل و نقل عمومی و تشویق شهروندان به استفاده از آن می‌تواند بر کاهش انتشار این آلاینده موثر باشد.

 

وی افزود: منابع تولید ترکیبات آلی فرار(VOCs) گازهای خروجی خودرو، نشت سوخت در ایستگاه‌های سوخت‌رسانی، رنگ‌ها، فعالیت‌های صنعتی و حلال‌ها هستند. باتوجه به اینکه دو آلاینده مذکور پیش‌سازهای تولید ازن هستند بنابراین کنترل همزمان آن‌ها نقش به‌سزایی در کاهش تولید آلاینده ازن خواهد داشت. از سوی دیگر پدیده گرمایش جهانی و افزایش دما در ابعاد منطقه‌ای و جهانی به عنوان یکی از عوامل اساسی افزایش آلاینده ازن مطرح است که منجر به افزایش حجم واکنش‌های فتوشیمیایی در جو می‌شود همچنین افزایش دما به دلیل تسریع در تبخیر سوخت و سایر منابع تولید ترکیبات آلی فرار، تولید آلاینده ازن را افزایش می‌دهد.

 

میرزایی قمی در پایان تصریح کرد: افزایش آلاینده ازن عموماً در ماه‌های گرم سال رخ می‌دهد و در فصول سرد سال مشکلی از منظر این آلاینده شهروندان را تهدید نمی‌کند همچنین در طول شب که فاکتور اصلی تشکیل این آلاینده یعنی نور خورشید وجود ندارد، افزایش غلظت این آلاینده رخ نمی‌دهد و تغییرات ساعتی آن منطبق با دما و نور خورشید است بنابراین از حدود ساعت ۱۱، روند افزایشی تولید این آلاینده آغاز می‌شود و در حدود ساعات ۱۳ تا ۱۷ به بیشترین میزان خود می‌رسد و پس از آن روند کاهشی غلظت رخ می‌دهد. لذا توصیه می شود شهروندان به‌ویژه گروه‌های حساس جامعه حتی‌الامکان از فعالیت غیرضروری در فضای باز طی این ساعات خودداری و فعالیت خود را به ساعات ابتدایی و انتهایی روز موکول کنند.