آمار شرکت کنترل کیفیت هوای تهران نشان می‌دهد دی‌ماه امسال شهروندان تهرانی به طور کلی روزهای آلوده‌ بیشتری را نسبت به دی‌ماه سال گذشته تجربه کردن، به طوری‌که دی‌ماه امسال ۱۲ روز برای تمامی گروه‌ها آلوده بود این در حالیست که سال گذشته در این ماه هیچ روزی برای تمامی گروه‌ها آلوده نشده بود. لازم به ذکر است تعداد روزهای آلوده‌ برای گروه‌های حساس در سال جاری نسبت به سال گذشته کاهش یافته است.

 

کیفیت هوای تهران در اولین ماه زمستان ۱۴۰۱ و مقایسه آن با سال گذشته نشان می‌دهد که در دی‌ماه سال گذشته ۱۴ روز هوای قابل قبول ثبت شد که این عدد امسال به ۱۱ روز کاهش یافت.

 

در دی‌ماه سال گذشته ۱۶ روز هوای تهران در شرایط ناسالم برای گروه‌های حساس قرار داشت که این وضعیت امسال به هفت روز کاهش یافت.

 

آلاینده شاخص هوای دی‌ماه سال ۱۴۰۱ طی ۳۰ روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود اما سال گذشته تنها ۲۵ روز آلاینده شاخص ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود و پنج روز آلاینده شاخص دی‌اکسید نیتروژن ثبت شد.

 

کمینه شاخص ثبت شده برای آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در سال جاری عدد ۶۷ و بیشینه آن عدد ۱۶۹ را نشان می‌دهد.

 

آمار شرکت کنترل کیفیت هوا تهران درباره وضعیت آلودگی هوای تهران طی دی‌ماه سال ۹۷ تا ۱۴۰۰ نشان می‌دهد کیفیت هوای تهران طی دی‌ماه سال ۱۴۰۰ نسبت به مدت مشابه سال ۹۹ تعداد روزهای آلوده کمتری را ‌داشت چراکه کیفیت هوای تهران طی دی سال گذشته ۱۴ روز در وضعیت قابل قبول و ۱۶ روز ناسالم در شرایط برای گروه‌های حساس قرار داشت اما در دی‌ماه سال ۹۹ کیفیت هوای تهران شش روز در وضعیت قابل قبول، ۱۱ روز در شرایط آلوده برای گروه‌های حساس و ۱۳ روز در وضعیت آلوده برای تمامی گروه‌ها بود.

 

آلاینده ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون علت آلودگی هوا طی  ۲۶ روز و آلاینده دی‌اکسید نیتروژن علت آلودگی هوا طی پنج روز دی‌ماه سال ۱۴۰۰ بود این در حالیست که دی‌ماه سال ۹۹ نیز  آلاینده شاخص هوای تهران برای ۲۹ روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون و تنها برای یک روز دی‌اکسید نیتروژن بود.

 

طی اولین ماه زمستان سال ۹۸ تهرانی‌ها ۱۵ روز هوای قابل قبول، ۱۴ روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس و یک روز هوای آلوده برای تمامی گروه‌ها را تنفس کردند. آلاینده شاخص دراین‌ بازه زمانی ۳۰ روز ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون بود.

 

دی ماه سال ۹۷ ذرات معلق کمتر از ۲.۵ میکرون در تمامی روزهای این ماه آلاینده شاخص بود. تهرانی‌ها در این ماه سه روز هوای پاک، ۲۰ روز هوای قابل قبول و هفت روز هوای ناسالم برای گروه‌های حساس را تنفس کردند.

 

این اعداد و ارقام طی این پنج سال نشان می‌دهند با گذر زمان نفس‌های تهران هر سال بیشتر به شماره افتاده است، به‌طوری که نزدیک به دو سوم روزهای اولین ماه زمستان سال جاری هوای آلوده بود این در حالیست که در دی‌ماه سال ۹۷ سه روز هوای پاک را نیز تجربه کردیم اما در دی‌ماه امسال حتی یک روز هوای پاک را تنفس نکردیم.

 

 

بر اساس مطالعات و تحقیقات دانشمندان، برای هر آلاینده یک حد مجاز تعریف می‌شود. ذرات معلق کمتر از ۲.۵ آلاینده شاخص هوای تهران در روزهای سرد پایتخت است. این آلاینده دارای قطر ۲.۵ میکرون و یا کمتر هستند که تقریبا یک سی ام قطر موی انسان است و به عنوان ذرات ریز (fine) نیز شناخته می‌شوند. ترکیب شیمیایی ذرات بسته به محل، زمان و آب و هوا متفاوت است و منابع انتشار آن شامل انواع فعالیت‌های احتراقی (وسایل نقلیه موتوری، نیروگاهی، سوزاندن چوب، و غیره) و فرایندهای صنعتی خاص می‌شود. این ذرات هم به‌طور مستقیم ساطع می‌شوند و هم به شکل آلاینده ثانویه در جو شکل می‌گیرند.

 

به‌طور کلی عمده‌ترین منابع انتشار ذرات معلق نیز احتراق سوخت مانند سوزاندن زغال  سنگ و چوب، خودروهای دیزلی فاقد فیلتر دوده، فرایندهای صنعتی و کشاورزی و انتشار از خودروها است. ذرات معلق عموما در ماه‌های سرد سال کیفیت هوا را تحت تاثیر قرار می‌دهند. مطالعات علمی متعدد درباره ذرات معلق نشان می‌دهد که قرار گرفتن در معرض این آلاینده باعث بروز مشکلات زیادی می‌شود. مرگ زودرس در مبتلایان به بیماری‌های قلبی و ریوی، بروز حملات قلبی غیرکشنده، ضربات قلب نامنظم، ابتلا به سرطان ریه، تشدید آسم، کاهش عملکرد ریه و افزایش علائم تنفسی مشکلاتی است که آلودگی هوا برای سلامت انسان ایجاد می‌کند.

 

​​شاخص کیفیت هوا (AQI) به پنج دسته اصلی تقسیم‌بندی می‌شود. بر اساس این تقسیم‌بندی از عدد صفر تا ۵۰ هوا پاک، از ۵۱ تا ۱۰۰ هوا سالم یا متوسط، از ۱۰۱ تا ۱۵۰ هوا ناسالم برای گروه‌های حساس، از ۱۵۱ تا ۲۰۰ هوا ناسالم برای همه گروه‌ها، از ۲۰۱ تا ۳۰۰ هوا بسیار ناسالم و از ۳۰۱ تا ۵۰۰ شرایط کیفی هوا خطرناک است.

 

گفتنی است در هوای پاک که با رنگ سبز نشان داده می‌شود، شرایط کیفیت هوا مناسب است و خطری برای سلامت انسان ندارد. در هوای سالم که به رنگ زرد شناخته می‌شود، کیفیت هوا قابل قبول و غلظت آلاینده‌ها کمتر از حدی است که بر سلامت انسان تاثیر منفی داشته باشد اما در هوای ناسالم برای گروه‌های حساس که به رنگ نارنجی نشانه‌گذاری می‌شود، مقدار AQI بین ۱۰۱ تا ۱۵۰ قرار می‌گیرد که در نتیجه آن گروه‌های حساس اثرپذیری بیشتری از آلودگی هوا خواهند داشت.

 

در هوای ناسالم که به رنگ قرمز است، کلیه افراد جامعه در معرض مخاطرات ناشی از آلودگی هوا قرار می‌گیرند و حتی ممکن است گروه‌های حساس دچار عوارض شدیدتری شوند. افزون بر این در هوای بسیار ناسالم که به رنگ بنفش نشان داده می‌شود و عدد AQI بین ۲۰۱ تا ۳۰۰ قرار می‌گیرد، احتمال بروز عوارض جدی برای سلامت افراد جامعه افزایش می‌یابد.