انتخاب: یک کارشناس سیاست خارجی درخصوص تاثیر نزدیکی موضع ایران به روسیه در بحران اوکراین، بر رابطه اروپا با کشور ما، می‌گوید که اروپا قبل از جنگ اوکراین تلاش زیادی می‌کرد تا برجام احیا شود. پیشتر هم در دوران ترامپ شاهد بودیم که اروپا در برابر فشار او برای اجرایی کردن مکانیسم ماشه مقاومت کرد و در مقابلش ایستاد.
انگیزه اروپا برای احیای برجام کم شده؟
پس از آمدن بایدن هم اتحادیه اروپا تلاش زیادی داشت تا برجام احیا شود و جوزپ بورل هم اظهارات امیدوارکننده‌ای داشت. اما بعد از اینکه جنگ اوکراین ادامه پیدا کرد، تنش میان روسیه و اروپا بیشتر شد. احساس تهدید اروپایی‌ها از جنگ اوکراین بسیار زیاد، عمیق و دارای ریشه‌های تاریخی است. اما در ایران این اثرگذاری چندان جدی گرفته نشد. در نتیجه باعث افزایش تنش در روابط ایران و اتحادیه اروپا شد. شاهد هستیم که اتحادیه اروپا مواضعش را نسبت به ایران سختگیرانه‌تر کرده، تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کرده و به نظر می‌رسد این روند فعلا ادامه خواهد داشت.
رحمن قهرمانپور در گفت و گو با «انتخاب» درمورد تاثیرات نزدیکی موضع ایران به روسیه در بحران اوکراین بر احیای برجام، گفت: «ابتدای جنگ اوکراین، به نظر می‌رسید که تاثیر زیادی بر مذاکرات نداشته باشد؛ چراکه مسئله هسته‌ای و مسئله کنترل تسلیحاتی در میان قدرت‌های بزرگ جایگاه ویژه‌ای داشت و تصور می‌شد که فارغ از اختلاف نظراتی که بایکدیگر دارند، بخواهند که این مسئله را حل کنند. اما به تدریج که شرایط تغییر کرد، یعنی جنگ طولانی‌تر و تنش در روابط روسیه با غرب، مخصوصا اروپا، بیشتر شد میزان تاثیرگذاری جنگ اوکراین بر پرونده هسته‌ای هم افزایش پیدا کرد. اما این تاثیرگذاری چندان زیاد نیست. بدین معنا که فارغ از جنگ اوکراین هم ما امکان احیای برجام را داریم.»
وی افزود: «با این حال آنچه مشخص و غیرقابل انکار است، این است که به مرور زمان میزان تاثیرگذاری جنگ اوکراین، به عبارت دقیق‌تر تنش میان روسیه و غرب، بر پرونده هسته‌ای و به طور کل در ایران بیشتر شده است. دلیلش هم این است که تنش میان روسیه و غرب یک تنش در سطح بین‌المللی است و غرب هر کشوری که به روسیه کمک کند را در جبهه مقابل خود می‌بیند. به همین خاطر اقدامات سختی علیه آن دولت انجام می‌دهد.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل، در پاسخ به اینکه نزدیکی موضع ایران به روسیه در رابطه اروپا با کشور ما چه تاثیری داشته است، گفت: «اروپا قبل از جنگ اوکراین تلاش زیادی می‌کرد تا برجام احیا شود. پیشتر هم در دوران ترامپ شاهد بودیم که اروپا در برابر فشار او برای اجرایی کردن مکانیسم ماشه مقاومت کرد و در مقابلش ایستاد. پس از آمدن بایدن هم اتحادیه اروپا تلاش زیادی داشت تا برجام احیا شود و جوزپ بورل هم اظهارات امیدوارکننده‌ای داشت. اما بعد از اینکه جنگ اوکراین ادامه پیدا کرد، تنش میان روسیه و اروپا بیشتر شد و در عمل روسیه به عنوان دشمن اتحادیه اروپا تعریف و در اسناد ناتو هم به عنوان تهدید اصلی برای غرب قید شد، ما شاهد بودیم کم کم از انگیزه اروپا برای احیای برجام کاسته شد.»
قهرمانپور ضمن بیان اینکه دلیل این واکنش اروپا، تهدید جنگ اوکراین در اروپاست، افزود: «من بارها گفته‌ام که نباید در مورد میزان اثرگذاری جنگ اوکراین بر اروپا دچار اشتباه شویم. این اثرگذاری بسیار زیاد است چراکه از نظر اروپا، جنگ اوکراین تلاش برای برهم زدن معماری امنیتی اروپا پس از جنگ جهانی دوم است. همان معماری امنیتی که مبنای تشکیل اتحادیه اروپا، مبنای رشد اقتصادی، توسعه، رفاه، آرامش و امنیت اروپای بعد از جنگ جهانی دوم بوده است. فراموش نکنیم که اروپا در اواخر قرن 19 و اوایل قرن 20 شاهد دو جنگ جهانی بزرگ یعنی جنگ جهانی اول و دوم بوده است. بنابراین در حافظه اروپایی‌ها جنگ یک پدیده زنده و همچنان محتمل است.»
وی ادامه داد: «وقتی جنگ اوکراین شروع شد، بسیاری از اروپایی‌ها فکر کردند که ممکن است اروپا برای بار سوم وارد یک جنگ فراگیر شود. بنابراین احساس تهدید اروپایی‌ها از جنگ اوکراین بسیار زیاد، عمیق و دارای ریشه‌های تاریخی است. اما در ایران این اثرگذاری چندان جدی گرفته نشد؛ گویی که تنش میان روسیه و اروپا یک تنش محدود و موقت است. در نتیجه باعث افزایش تنش در روابط ایران و اتحادیه اروپا شد. در نتیجه شاهد هستیم که اتحادیه اروپا مواضعش را نسبت به ایران سختگیرانه‌تر کرده، تحریم‌های بیشتری علیه ایران اعمال کرده و به نظر می‌رسد این روند فعلا ادامه خواهد داشت.»