براساس مصوبه شورای پول و اعتبار، سقف وام جدید خرید مسکن برای خانه اولی‌ها در شهر تهران ۸۰ میلیون تومان، در شهرهای بالای ۲۰۰ هزار نفر ۶۰ میلیون تومان و در سایر مناطق شهری ۴۰ میلیون تومان تعیین شد، همچنین در مصوبه جدید آمده است که علاوه بر بانک مسکن، سایر بانک‌ها هم می‌توانند این وام را به متقاضیان بپردازند و در واقع با این مصوبه پرداخت وام‌های فروش اقساطی از انحصار بانک مسکن خارج شد.
در واقع عباس آخوندی از ابتدای کار در دولت یازدهم بر افزایش سقف وام مسکن تاکید کرده بود و حتی افزایش وام از ۲۰ به ۳۵ میلیون تومان را هم در همین دولت به تصویب رساند اما همیشه بر افزایش بیشتر این وام و شکستن انحصار بانک مسکن تاکید داشت. نکته قابل توجه این است که این وام چقدر می‌تواند بازار مسکن را از حالت رکود خارج کرده و رونق غیرتورمی را در بازار مسکن ایجاد کند.
از آنجایی که صنعت ساختمان با صدها شغل ارتباط مستقیم دارد پس از آغاز دوران رکود از سال ۹۱ با افت زیادی مواجه شد و تمامی صنایع وابسته به آن هم در این رکود فرو رفتند به طوری که اغلب تولیدکنندگان مصالح ساختمان و حتی معادن با تعدیل نیرو مواجه شدند.
همچنین در طول این مدت، خرید و فروش مسکن به شدت کاهش یافت و تعداد زیادی از سازندگان خرد مسکن از بازار کنار رفتند و آپارتمان‌های نوساز روی دست سازندگان ماند. از سوی دیگر، کارشناسان خروج از رکود اقتصاد کشور را وابسته به بخش مسکن می‌دانند و معتقدند که مسکن موتور محرک اقتصاد کشور است که دولت برای خروج از رکود باید این بخش را دچار تحرک کند.
اما از آنجایی که همیشه رونق بازار مسکن در کشور مساوی با افزایش قیمت‌ها بوده، رونق غیرتورمی از موضوعات مورد تاکید کارشناسان بازار مسکن بود تا توان اقتصادی خانوارها بیش از این کاهش پیدا نکند.
وام ۸۰ میلیونی بر اقشار میانی موثر است؟
در خصوص تاثیر افزایش وام مسکن، فرشید پورحاجت از کارشناسان بخش مسکن به مهر، گفت: این وام به اقشار میانی جامعه کمک می‌کند که قصد خرید آپارتمان‌های کمتر از ۱۰۰ را دارند و در مناطق برخوردار، استفاده از این تسهیلات کارایی چندانی ندارد.
وی با اشاره به اینکه به طور حتم این وام در کلان شهرها تاثیر بیشتری می‌گذارد، اظهار داشت: نقطه عطف مصوبه روز گذشته این بود که انحصار بانک مسکن شکسته شد، زیرا در چند سال گذشته فقط بانک مسکن اجازه فروش اقساطی تسهیلات را داشت.
این کارشناس با اعلام اینکه در حال حاضر بانک مسکن، وام ساخت با نرخ سود ۲۴ درصد پرداخت می‌کند، افزود: در گذشته هم بانک‌های خصوصی به حوزه پرداخت وام مسکن وارد شده بودند.
پورحاجت با تاکید بر اینکه گذشت زمان تاثیر این وام را نشان خواهد داد، بیان کرد: تسهیلات حوزه مسکن نسبت به سایر تسهیلات، ریسک کمتری دارد و اغلب این وام ها به بانک، بازپرداخت شده است.
وی در پاسخ به این پرسش که آیا این وام می‌تواند مسکن را از رکود خارج کند یا نه، گفت: موضوعی که مطرح شده این است که باید بخش مسکن از رکود خارج شود ضمن آنکه در ماه‌های اخیر هم نشانه های خروج از رکود دیده شده بود و تصور ما این است که این وام می‌تواند تاثیر خوبی را بر بازار مسکن داشته باشد.
این کارشناس تصریح کرد: البته باید دید که تقاضا برای خرید آپارتمان‌های نوساز افزایش می‌یابد یا واحدهای چندسال ساخت. زیرا اگر وام به سمت واحدهای نوساز برود تاثیر بیشتری بر خروج از رکود بخش مسکن دارد.
پورحاجت به رونق ساخت و ساز در صورت افزایش خرید آپارتمان اشاره کرد و گفت: با رونق بخش ساختمان، دیگر بخش‌های اقتصادی هم رونق می گیرد.
وام ۸۰ میلیونی حاشیه نشینی را افزایش می‌دهد
همچنین در این رابطه محمدمهدی مافی با بیان اینکه بعید به نظر می‌رسد بانک‌های خصوصی تمایلی به پرداخت وام با نرخ سود ۱۲ درصد داشته باشند به خبرنگار مهر، گفت: وام ۸۰ میلیون تومانی به نرخ تورم نزدیک شده است و می‌توان گفت ارزش ریالی این وام معادل تسهیلات ۲۰ میلیون تومانی سال های قبل است.
این سازنده مسکن با اشاره به اینکه این تسهیلات فقط در بخش مسکن ارزان قیمت، تحرک ایجاد می‌کند، بیان کرد: بازپرداخت وام ۸۰ میلیون تومانی هم موضوع مهمی است زیرا اغلب وام گیرندگان توانایی مالی بالایی ندارند و نمی‌توانند اقساط این وام را بپردازند.
مافی تصریح کرد: این وام بر روی مسکن ارزان قیمت ممکن است تاثیراتی داشته باشد اما در دیگر بخش‌های مسکن، تاثیری نخواهد داشت. وی با تاکید بر اینکه بعید به نظر می‌رسد تغییر محسوسی در بازار مسکن ایجاد شود، اظهار داشت: اما این وام‌ها یک مشکل بزرگ برای کلان شهرها محسوب می شوند به این دلیل که منجر به افزایش جمعیت در شهرهای بزرگ شده و مهاجرت از روستاها و شهرهای کوچک را به شهرهای بزرگ افزایش می‌دهد.
این کارشناس بخش مسکن با اشاره به این موضوع که افزایش وام مسکن، حاشیه نشینی را در مناطق شهری گسترش می‌دهد، گفت: از آنجایی که اغلب متقاضیان توان مالی خرید مسکن در مناطق شهری را ندارند با استفاده از این وام به حاشیه شهرها روی می آورند.
مافی افزود: موضوع بازپرداخت این وام هم از دیگر مشکلات این وام به شمار می‌رود، زیرا بنگاه‌های اقتصادی رونق ندارند و نرخ گردش مالی در کشور پایین است بنابراین تعداد کمی می‌توانند از این وام استفاده کنند.
وی در خصوص نقش این وام برای خروج از رکود بخش مسکن، اظهار داشت: بی تاثیر نیست؛ به ویژه از جنبه روانی ممکن است که صاحبان آپارتمان‌ها امیدوار به بازار بهتری شوند اما در بلندمدت کمکی به رونق بازار مسکن نمی‌کند.