آرمان ملي: درحاليکه استراتژي استفاده از واکسن کرونا در ايران تغيير يافته است، آنچه اين روزها بيشتر از هر چيز ديگري به چشم ميآيد گفتهها و اظهاراتي است که تلاش دارد دليل تغيير اين استراتژي را بيان کند.
اما واقعيت اين است که اظهارات چند روزه برخي مقامات و مسئولان بيش از آنکه در اين مسير گام بردارد، بيشتر بر گمانهزنيها و البته شائبه مسير سياسي در بحث واکسن کرونا افزوده است؛ اظهاراتي که بعضا يا دستمايه طنز مردم در شبکههاي اجتماعي شده است يا باعث زير سوال رفتن اين استراتژي. دليل آن هم واضح است اينکه بسياري صرفا براي خوشامد ديگران، گفتههايي را در مورد اين مساله بيان ميکنند که پشتوانه علمي ندارد يا در بهترين حالت هنوز مدرکي براي اثبات آنها نيست.
در چنين شرايطي اين اظهارنظرها نهتنها به کاهش التهاب جامعه کمک نميکند؛ بلکه بدان ميافزايد. نمونه بارز اين اظهارات گفتههاي يکي از نمايندگان مجلس بود که به دور از مدرک و سند علمي از اين سخن راند که واکسنهاي کروناي انگليسي و آمريکايي هم عقيم ميکنند و هم سرطانزا هستند.
اين در حالي است که قطعا تهيه و توليد آزمايشهاي کرونايي و همينطور تاييد هر واکسيناسيوني مراحلي را طي ميکند و به تاييد سازمان بهداشت جهاني ميرسد. اينکه چگونه نمايندهاي واکسني که قرار نيست به ايران برسد را نديده و نشناخته، سرطانزا و عقيمکننده ميداند قطعا جاي سوال دارد و اساسا گفتههاي او نوعي ضدتبليغ براي سياستهاي ايران در تهيه واکسن کرونا به شمار ميآيد. يا مثلا يکي ديگر از اظهارات عجيب و غريب در اين مدت، سخنان يکي از دبيران کل احزاب سياسي بوده که گفته با واکسن کروناي آمريکايي و انگليسي جيپياس در بدن ما کار ميگذارند و تبديل به آدم آهني خواهيم شد.
گفتهاي که صرفا چيزي جز مايه تعجب نيست و البته سوژهاي براي طنزپردازان شده و به معاني واقعي يک خودزني تمامعيار بوده است. در چنين شرايطي بدسليقگي در نحوه حمايت از استراتژي موجود به جاي اقناعسازي مردم ادامه دارد. تا جايي که اخيرا آماري شبيه همان آماري که صداوسيما از ميزان رضايت مردم از برنامههاي تلويزيونياش ميدهد نيز منتشر شده است.
کيانوش جهانپور رئيس مرکز اطلاعرساني وزارت بهداشت در توئيتش مدعي شده: نظرسنجي مرکز افکارسنجي ايرانيان درباره واکسن کرونا نشان داده که 72 درصد مردم واکسن ايراني کرونا را تزريق خواهند کرد. همچنين 60 درصد مردم اميد زيادي به توليد واکسن ايراني دارند و 40 درصد به واکسنهاي خارجي اعتمادي ندارند.
53 درصد هم گفتهاند اگر وزارت بهداشت واکسن خارجي را تاييد کند آن را تزريق ميکنند. اين آمار در حالي مطرح ميشود که ايران اساسا چه در موضوع سياست درنظرگرفته شده در مورد واکسن کروناي انگليسي و آمريکايي به دليل برخي اظهارات اغراقگونه و چه در بحث اطمينانسازي درباره واکسن ايراني به دليل بيان اين مطلب که «اين واکسنها قرار نيست تا وقتي مصرف داخلي دارند به تاييد سازمان بهداشت جهاني برسد» موفق نبوده است.
از سويي اگرچه آزمايش انساني واکسن کروناي ايراني آغاز شده اما واکسيناسيون سراسري با اين واکسن چند ماه ديگر طول ميکشد. در اين رابطه امروز جهان در بيم جهشهاي کرونايي در حال واکسيناسيون سراسري است و تنها واکسنهايي مثل فايزر است که توانسته تمامي مراحل آزمايشهاي مربوط به واکسن کرونا را با موفقيت طي کند و مجوز سازمان جهاني بهداشت را کسب کند.
عمق سياست
نگرانيها و عدماقناعسازي مردم در استفاده از واکسن ايراني تا جايي پيش رفت که جهانپور بيان داشت که «توليد نهايي واکسن ايراني به تاييد سازمان بهداشت جهاني نيازي ندارد. هر وقت قرار شد توليد براي صادرات داشته باشيم ميتوانيم براي اخذ مجوزهاي بينالمللي هم اقدام کنيم!» اظهاراتي که با واکنشهايي مواجه شد، آن هم در شرايطي که اکنون برخي در مورد ساخت اين واکسن و کارايياش سوال دارند و بيش از هرچيز نياز به اسناد و اطلاعاتي است که اطمينانها نسبت به آن بيشتر شود و نه چنين گفتههايي که قطعا بر گمانهزنيها ميافزايد.
در اين راستا بيم نگاه سياسي به واکسن کرونا زماني افزون ميشود که اين روزها موضوع تهيه واکسن از کوبا در صدر اخبار قرار گرفته است؛ واکسن کروناي ايراني-کوبايي، که گفته شده مرحله سوم آزمون آن و تست انسانياش در ايران بناست صورت بگيرد. مسالهاي که مورد نقد بسياري قرار گرفته است و عدهاي از اين سخن ميگويند که چگونه واکسني که تاييديه سازمان بهداشت جهاني را ندارد و در کوبا ساخت و پرداخت شده بايد در ايران روي انسانها آزموده شود؟
از سويي نوع نگاهي که کوبا همواره به غرب داشته است بار ديگر بر نگاه سياسي به موضوع واکسن ميافزايد و ذهن جامعه را به خود مشغول ميکند. استراتژي کنوني در مورد خريد واکسن در حالي عيان شده است که پيشتر مقامات ايراني دليل نخريدن واکسنها را تحريمها اعلام کرده بودند. مساله و تناقضي که اکنون خود نياز به پاسخگويي دارد.
در پس همه اينها قطعا مسائلي مانند حضور جيپياس در واکسنهاي غربي و آدمآهني شدن افراد بعد از تزريق اين واکسن يا سرطانزا بودن و عقيم کردن اين واکسنها يا اعلام نظرسنجيهاي اخير چيزي نيست که به کار آيد؛ بلکه برعکس وضعيت را پيچيدهتر خواهد کرد. از همين رو مسئولان به جاي بيان جملات بيپايه و احساسي بايد علمي و فني يا صادقانه آنچه امروز در بحث واکسن کرونا در ايران پيش آمده، مطرح کنند تا بتوانند مقداري جامعه را قانع سازند.