آرمان ملی: «ملت یا باید نبود برق را بپذیرند یا این‌که ناچاریم برای مدت کوتاهی مازوت سوخته شود.» این اظهارات روز گذشته عیسی کلانتری، رئیس سازمان محیط زیست در اوج آلودگی چندین کلانشهر ایران در شرایطی است که بسیاری از کلانشهرها همچون تهران با قطعی مکرر شبانه برق مواجه هستند.
در این بین چندین سئوال مطرح می‌شود که آیا رئیس سازمان محیط زیست، بخشنامه سازمان متبوع خود را به نیروگاه‌ها و صنایع مبنی برعدم استفاده آنها از سوخت مازوت قبول ندارد؟ آیا باید مردم در میان خاموشی برق و تحمل تاریکی یا استشمام دود سمی مازوت یک گزینه را انتخاب کنند و در این بین آیا احتمالا گزینه دیگری به عنوان مثال، استفاده از گاز طبیعی برای کشوری که دومین ذخایر گاز جهان را در اختیار دارد، برای آنها موجود نیست؟!
و صدها سئوال بی‌پاسخ دیگر که این روزها مردمی که نفس کشیدن برای آنها سخت شده، در شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌ها در پی پاسخ هستند و در این شرایط فقط مسئولان رویکرد تکذیب و «کی بود، کی بود؛ من نبودم» را در پیش گرفته‌اند.
به عنوان مثال آنها یا استفاده از سوخت مازوت را تکذیب می‌کنند، یا قطعی برق را اتفاقی می‌دانند، در حالی‌که همه می‌دانند نیروگاه‌ها سوخت کافی ندارند و خاموشی بزرگراه‌ها و خاموشی شبانه شهرها به این دلیل است. در این شرایط و در پی قطعی برق در بسیاری از مناطق شهری و روستایی ، شهروندان می‌گویند با مشکلاتی از جمله اختلال در امتحان مجازی دانش‌آموزان، اشتغال‌های خانگی، سرما در ساختمان و ناامنی در ترددهای شبانه مواجه شده‌اند.
پیش‌تر عبدالرضا رحمانی فضلی، وزیر کشور گفته بود که قطع برق در چند استان و به شکل موردی بوده و امکان افزایش آن وجود دارد؛ اما شهروندان از قطع بدون برنامه در بسیاری از استان‌ها گزارش می‌دهند. برق در مناطقی از شهرهای رشت، گرگان، تهران، قم، تهران، بجنورد، اسفراین، انزلی در یکشنبه قطع شد. یکی از کاربران شبکه‌های اجتماعی نوشته است:«وزارت نیرو برق خیابون‌ها رو قطع کرده و مردم نگران ناامنی شبانه خیابونا و تصادف شدن. حالا چرا؟ وزارت نیرو به کمبود گاز اشاره کرده و گفته گاز نیروگاه‌ها رو به نفع بیمارستان‌ها قطع کردن! نکته: ایران بزرگترین مالک گاز جهانه!»
تأمين سوخت مايع براي نيروگاه‌ها، علاوه بر هزينه‌هاي اقتصادي، با مشکلاتي از جمله تردد مستمر تانکرهاي نفتکش در وضعيت زمستاني راه‌ها همراه است و نتيجه مصرف بيشتر سوخت مايع، آلودگي بيشتر هوا و محيط زيست است. از يکسو مساله آلودگي هوا در زمستان امسال در بسياري از کلانشهرها به مرز بحران رسيده و مسئولان ذيربط يکي از راهکارهاي کاهش آلودگي را حذف سوخت مازوت از سبد سوخت صنايع و نيروگاه ها مي‌دانند و از سوي ديگر در محدوديت تأمين گاز، استفاده از گازوئيل و مازوت به عنوان سوخت جايگزين در دستور کار نيروگاه‌ها قرار گرفته است.
اين درحالي است که در روزهاي اخير، دو نيروگاه کشور با پلمب مخازن مازوت خود مواجه شده‌اند و اين اقدام نهادهاي ذيربط، فشار مضاعفي را به صنعت برق کشور وارد کرده، چرا که تأمين گاز نيروگاه‌ها با محدوديت شديد همراه است و در صورت عدم امکان مصرف سوخت مايع در اين دو نيروگاه در کنار ديگر نيروگاه‌هايي که از قبل، مخازن سوخت مازوت آنها پلمب بوده ممکن است در روزهاي آينده چالش‌آفرين شود.
طي روزهاي گذشته با جدي‌تر شدن مساله سوخت مازوت در نيروگاه‌هاي برق و آلودگي هواي ناشي از آن، اعلام کمبود منابع گاز براي توليد برق موجب واکنش از سوي شهروندان شد. به گفته حسين صبوري مديرعامل شرکت توزيع نيروي برق تهران بزرگ، ميزان مصرف برق در هفته اخير به بالاترين رقم ثبت شده در تاريخ صنعت برق ايران رسيده که با توجه به پيش‌بيني‌هاي انجام شده مبني بر افزايش بيشتر دماي هوا، روند تغييرات مصرف برق به ويژه در روزهاي پيش رو، مي‌تواند نگران کننده بوده و سبب نوسانات و خاموشي‌هاي مکرر در سطح کشور شود. طبق يک نظرسنجي 40درصد از مخاطبان معتقدند خاموشي‌ها بيشترين آسيب را به وسايل برقي آنها زده است.
21درصد بيشترين آسيب را در به خطر افتادن کسب و کار خود ديده‌اند و هشت درصد نيز دچار آسيب‌هاي جسماني به علت از کار افتادن دستگاه‌هاي پزشکي، گرمازدگي و ترس شده‌اند. گفتني است در اين بين 31 درصد باقيمانده از شرکت‌کنندگان در اين نظرسنجي اذعان داشتند آسيب خاصي را در اثر خاموشي‌ها متحمل نشده‌اند.
خسارت به ريه‌هاي مردم
بر اساس اعلام شرکت کنترل کيفيت هواي تهران، روز گذشته کيفيت هواي پايتخت با شاخص ميانگين 121 در شرايط ناسالم براي گروه‌هاي حساس است همچنين از سويي کيفيت هوا در 19 ايستگاه سنجش در وضعيت قرمز و در شرايط ناسالم براي همه افراد است.
بر اساس تحليل آخرين نقشه‌هاي هواشناسي در شهرهاي صنعتي پرجمعيت از روز چهارشنبه به بعد با افزايش غلظت آلاينده‌ها مواجه خواهيم بود. اين درحالي است که سيدرضا معتمدي، معاون فني و عملياتي مرکز اورژانس تهران از افزايش 10 درصدي تماس با اورژانس تهران در پي آلودگي هوا خبر مي‌دهد و مي‌گويد: «با توجه به افزايش ميزان آلايندگي هوا، ميزان تماس‌هاي اورژانس 10 درصد و انتقال بيماران قلبي و تنفسي نيز هفت درصد افزايش يافته است.» عاطفه عابديني، يک فوق تخصص ريه مبني بر آسيب‌زايي بالاي آلاينده مازوت بر سلامت افراد، مي‌گويد:
متاسفانه ميزان غلظت آلاينده مازوت در تهران از ميزان طبيعي بالاتر رفته که اين مساله مي‌تواند علاوه بر ايجاد عوامل تحريک‌زا در راه‌هاي هوايي، به بروز بيماري‌هاي ديررس و مزمن نيز منجر شود که اين مساله مي‌تواند بسيار خطرناک‌تر از آسيب‌هاي حاد آن باشد. وي ضمن تاکيد بر اينکه مسئولين بايد سريع‌تر در رابطه با محدودسازي توليدکنندگان مازوت در تهران تصميم‌گيري کنند، عنوان کرد: با وجود آسيب‌زايي بالاي مازوت بر سلامت افراد، توصيه اکيد عدم حضور افراد مسن، کودکان، افراد داراي بيماري‌هاي زمينه‌اي و خانم‌هاي باردار در فضاي باز بوده و توصيه مي‌شود ساير افراد نيز اگر کار ضروري ندارند از منزل خارج نشوند.