مهدی زارع در بخشی از سرمقاله امروز اعتماد با عنوان فرصت تغییر رویه نوشت: احتمال وقوع زلزله بزرگ و تاخیری از جمله مباحثی است که امروزه در تهران بسیار مطرح شده است؛ این مساله از ۲۹ آذر ۱۳۹۶ با رخداد زلزله ملارد بهشدت مورد توجه پایتخت نشینان قرار گرفت. در اینکه تهران شهری زلزلهخیز است که حتما زلزله در آن رخ خواهد داد هیچ شکی وجود ندارد، کافی است سابقه تاریخی لرزهخیزی تهران بررسی شود.
معمولا برای محاسبه دوره بازگشت زمینلرزهها از روش احتمالی استفاده میشود. آخرین زلزله مخرب در منطقه تهران در سال ۱۸۳۰ میلادی در منطقه جاجرود (دماوند-شمیرانات) رخ داد. براساس برآورد احتمالی با در نظر گرفتن تمام گسلهای اطراف تهران، بازگشت زمین لرزهای با بزرگای ۷ را حدود ۱۶۰ تا ۱۸۰ سال برآورد میکنند. اگر زلزله ۱۸۳۰ دماوند شمیرانات را به عنوان آخرین رخداد این دوره بازگشت، در نظر گرفته و عنوان شود که مثلا در وقوع زلزلهای با بزرگای ۷ مثلا ۲۵ سال تاخیر شده، مقایسه غلطی صورت گرفته است زیرا زلزله ۱۸۳۰ دماوند شمیرانات در اثر فعال شدن گسل مشا رخ داده، اما بازگشت ۱۶۰ تا ۱۸۰ ساله برای بزرگای ۷ با توجه به لرزهخیزی تمام گسلهای منطقه تهران (مشا، شمال تهران، ایوانکی و...) به دست آمده است. این نوع استدلال به نظر من مخدوش است، اما در اصل موضوع (لرزهخیزی بالا و خطر زلزله بالا در منطقه تهران) تردیدی وجود ندارد.
فقط نکتهای که همچنان برای نگارنده مبهم و نامفهوم است ان است که از حدود یک هفته بعد از زلزله ۲۹ آذر ۹۶ ملارد، انگار که هیچ اتفاقی نیفتاده، تمام سوالات جواب داده شده و اصولا ابهامی در مورد خطر زلزله بعدی تهران در کار نیست. همین داستان به نظر میرسد که از پنجشنبه شب در تهران مجددا آغاز شده است: وقتی زلزله نیمه شب ۱۹/۲/۹۹ رخ داد بیش از ۱۰ تماس تلفنی از متخصصان و مدیران مختلف دریافت کردم که در همان دقایق اول بعد از رخداد میپرسیدند که آیا زلزله مهمتری در راه است؟ و اگر بله، چه زمانی؟
ولی آنچه حیرتانگیز است آنکه اگر به همین مسوولان سه روز بعد بگوییم که برای پاسخ به این پرسشها نیاز به تجهیزات و زیر ساخت و جذب متخصص داریم، یا جوابی نمیآید یا جواب میدهند که بودجه نداریم و فعلا در اولویت نیست! یاد آن ضربالمثل میافتم که: جیک جیک مستون که بود، فکر زمستونت نبود؟ از دانشمندان توقع دارید با دست بسته و پای بسته در استخر سوالات و ابهامات دنیای امروز شناکنند و برنده هم بشوند؟