غلامعلی رجایی فعال سیاسی طی یادداشتی در شماره امروز روزنامه اعتماد با عنوان مردم با انتخابات قهر نکردند نوشت: انتخابات دوره یازدهم مجلس شورای اسلامی و اولین میاندورهای دوره پنجم مجلس خبرگان رهبری، روز گذشته برگزار شد و باز هم مردم در این عرصه حضور پیدا کرده و نشان دادند که با صندوقهای رای قهر نکردهاند.
هر چند در مورد کیفیت و کمیت برگزاری انتخابات و آرای مردم بیان چند نکته ضروری است. اول اینکه به هر حال دست به دست شدن قدرت بخشی از دموکراسی و تحقق آن است.
اگرچه نقش شورای نگهبان در گرفتن فرصت رقابت از اصلاحطلبان به عنوان اتفاقی که باعث شد آنها پیش از برگزاری انتخابات عرصه رقابت و انتخابات را واگذار کنند، نمیتوان نادیده گرفت. در واقع نظارت شورای نگهبان در این دوره باعث شد، اصلاحطلبان عملا از حضور چهرههای شاخص محروم شوند. البته معدودی از نمایندگان فعلی مجلس پس از فرآیندی بالاخره تایید صلاحیت شدند، اما به خصوص در شهرستانها امکان رقابت اندک یا اساسا وجود نداشت. بنابراین اگرچه برای بالانس قدرت باید چرخش و دست به دست شدن را بپذیریم، اما در این دوره نقش شورای نگهبان در به مرخصی اجباری فرستادن اصلاحطلبان انکارناپذیر است. نکته دومی که در مورد انتخابات و آرا باید درنظر گرفت این است که مردم با وجود تمام گلایهها، شکایتها و ناراحتیهایی که از وضعیت بد معیشتی و اقتصادی داشتند با وجود همه نقدهایی که به مجلس، دولت و سایر نهادهای تصمیمگیر داشتند و با وجود همه کمیها و کاستیها باز هم با صندوق رای قهر نکردند.
به نظر میرسد که مردم به این استراتژی باور پیدا کردهاند که پشت کردن به صندوق رای و قهر کردن با آن راه به جایی نمیبرد. اگرچه نمیتوان نادیده گرفت که کاهش اجباری حضور اصلاحطلبان در این انتخابات که منجر به اعتراض بسیاری از چهرههای منتسب به این جریان شد قطعا در کمیت آرا تاثیری بسزا بر جا گذاشت و اگر دست اصلاحطلبان در ارایه لیست باز بود قطعا مشارکت بیشتری را شاهد بودیم، اما متاسفانه شورای نگهبان با این نوع نظارت به پدیدهای دموکراتیک، چون انتخابات ضربه وارد کرد. نکته سوم که به نظر میرسد در موسم انتخابات همواره بر تایید صلاحیتها اثرگذار بوده، بازه زمانی بررسی صلاحیتهاست.
در این مدت شاهد بودیم پس از اتمام بررسی صلاحیتها از سوی شورای نگهبان، برخی با اعتراضها و رایزنیهایی تایید صلاحیت شدند. شاید بهتر است قانونگذاران بالاخره پس از ۱۱ دوره برگزاری فرآیند انتخابات، تغییری در بازه زمانی بررسی صلاحیتها که بسیار در انتخابات تاثیرگذار است، ایجاد کنند. اینکه در بازه زمانی کوتاه، صلاحیت دهها هزار کاندیدا بررسی میشود عملا هم کار را برای شورای نگهبان دشوار میکند و هم ممکن است باعث اختلال در این فرآیند شود.
کما اینکه شاهد بودیم چند کاندیدا لحظه آخر تایید صلاحیت شدند اما دیگر برای ارتباط گرفتن با مردم حوزه انتخابیه که ممکن است شامل چند شهر و دهها روستا شود، دیر شده بود و این کاندیداها نیز همچنان از حضور در رقابت انتخاباتی بیبهره ماندند. به هر روی با وجود همه کمیها و کاستیها رویکرد مردم، رویکردی معقول بود. مردم نشان دادند به این آگاهی دست پیدا کردهاند که به رغم همه ناملایمتیها و ناکامیها معتقدند که راه توسعه و پیشرفت از صندوقهای رای میگذرد و نباید با آن قهر کرد. در عین حال همین انتخابات هم با برخورد معقولانه مسوولان میتوانست، شکوه و جلال بیشتری داشته باشد.