مهر: دكتر رسول دیناروند در دهمین گردهمایی مسئولان آزمایشگاه های غذا و داروی کشور، افزود: سال ۲۰۱۵ میلادی از طرف سازمان بهداشت جهانی به نام سال سلامت غذا نامگذاری شده است و در فروردین سال ۹۴ در مراسم روز جهانی بهداشت که معمولا ۱۸ فروردین است مراسمی به همین نام برگزار می‌شود.
وی افزود: یکی از اساسی‌ترین کارها در حوزه بهداشت و پیشگیری تأمین سلامت غذاست که بخش عمده‌ای از آن وابسته به اقدامات آزمایشگاه‌های کنترل غذا است. البته وضع ما از نظر اقدامات آزمایشگاه‌های کنترل غذا در کشور مناسب نیست و هنوز در سطحی نیستیم که بتوانیم به طور کامل پاسخگوی مردم باشیم و به مردم این اطمینان را بدهیم که همه مواد غذایی که در بازار هستند سالم هستند و نظارت‌های جامع و کامل در مورد آنها انجام شده است.
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: برای اینکه بتوانیم در این زمینه به مردم پاسخگو باشیم باید در هر دو بعد تأمین سلامت غذا و تغذیه سالم مردم اقداماتی انجام بدهیم و مطمئن باشیم که آلاینده‌های مختلف میکروبی، شیمیایی، بیولوژی، باقی مانده سموم، نیترات و کود در مواد غذایی نداشته باشیم. موادی که متأسفانه در دنیای امروز برای اینکه پایداری غذا را اضافه کنند و یا برداشت را افزایش دهند استفاده می‌شوند مواردی که یا برای سود بیشتر یا از روی ناآگاهی انجام می‌شود و موجب آسیب مردم می‌شود.
وی گفت: یک بعد تضمین ایمنی و کیفیت غذایی این است که سمومی مانند آفلاتوکسین یا فلزات سنگین نداشته باشد که برای این کار باید از روش‌های آزمایشگاهی استفاده کنیم ولی برای این کار در دنیا آزمایشگاه‌های مجهزی وجود دارد که می‌تواند ۸۰۰ نوع سم را با یک تزریق آزمایشگاهی شناسایی کنند اما متأسفانه هنوز این توانایی در آزمایشگاه‌های ما در کشور وجود ندارد و ما کار بزرگی در پیش داریم که بتوانیم این فاصله را پر کنیم.
دیناروند اضافه کرد: یک اقدام دیگر برای اصلاح ظرفیت سلامت غذایی مردم توجه به تغذیه سالم و سلامت محوری در تغذیه است و اینکه ما غذای سالم را چگونه مصرف کنیم، چقدر کالری مصرف کنیم و وضعیت مصرف نمک، شکر و چربی‌ها چگونه باشد.
وی گفت: یکی از گرفتاری‌های ما افزایش کالری مصرفی در بین مردم است بطوریکه میانگین مصرف کالری در ایران بیش از ۲۰ درصد بیشتر از انرژی مورد نیاز است و ایرانیان به طور متوسط ۲۰ درصد انرژی مازاد دریافت می‌کنند.
دیناروند گفت: مسئله دیگر نقش غذاهای فراسودمند در سلامت مردم است غذاهایی که امروزه از آنها با استفاده از رژیم غذایی ویژه حتی در معالجه بیماری‌ها استفاده می‌شود. همچنین باید در زمینه غنی‌سازی مواد غذایی نیز اصلاحاتی صورت گیرد به عنوان مثال با وجود اینکه کشوری آفتاب‌گیر هستیم میزان ویتامین D مردم کشور کمتر از سطح استاندارد است و ما مشغول بررسی هستیم که چگونه و با غنی‌سازی چه موادی می‌توانیم این کمبود را جبران کنیم، آیا نان می‌تواند ماده غذایی مناسبی برای غنی‌سازی با ویتامین D باشد یا نه؟
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: مسئله دیگری که کنترل آن وابسته به فعالیت آزمایشگاه‌های کنترل غذاست، بررسی و نظارت بر ادعاهایی است که تولید‌کنندگان مواد غذایی دارند به عنوان مثال اگر ادعا می‌کنند که این ماده غذایی ارگانیک است یا نمک کمتر از حد مجاز دارد یا شکر افزوده ندارد یا هیچ نوع‌آلودگی ندارد همه این ادعای غذایی باید در آزمایشگاه کنترل شود.
دیناروند اضافه کرد: برای رسیدن به این اهداف اولویت‌هایی برای سال ۹۴ تعیین شده است و به طور کلی اولویت جدی سال آینده وزارت بهداشت مقوله غذاست که به هر دو بعد سلامت مواد غذایی و تغذیه سالم خواهیم پرداخت.
وی اضافه کرد: اولویت اول این است که سلامت‌محوری از این نظر که نمک دریافتی، چربی دریافتی یا میزان شکر دریافتی مردم در غذا چقدر باید باشد با برچسب‌گذاری ساده و مفید کنترل خواهد شد.
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: در مهر ماه امسال برچسب سلامت هشدار روی مواد غذایی که با ۳ رنگ قرمز، سبز و زرد وضعیت سلامت ماده غذایی را نشان می‌دهد رونمایی شد و بخشنامه آن ابلاغ شد. در آن زمان اعلام کردم که اجرای کامل این برچسب‌گذاری ۱۸ ماه طول می‌کشد اما اکنون اعلام می‌کنم که کار برچسب‌گذاری روی مواد غذایی از ابتدای سال آینده اجرایی می‌شود و تا پایان سال آینده همه مواد غذایی موجود در بازار دارای این برچسب هشدار خواهند بود و این یکی از اولویت‌های وزارت بهداشت در سال ۹۴ است.
وی گفت: اولویت دیگر اصلاح تغذیه مردم از جنبه‌های مختلف از جمله افزایش مصرف لبنیات و اصلاح مصرف نان و غلات است.
دیناروند گفت: سرانه مصرف گندم ایرانیان ۱۷۰ کیلوگرم در سال است. این سرانه خیلی بالاست اما بالا بودن مصرف گندم در ایران خطرناک نیست؛ باید مراقب باشیم که استاندارد فلزات سنگین در غلات و نان در حد مجاز باشد به عنوان مثال استاندارد فلزات سنگین در گندم برای کشوری که سرانه مصرف آن ۴۰ کیلوگرم گندم در سال است با ما که سرانه مصرف گندممان ۴ برابر است فرق می‌کند یعنی باید استاندارد فلزات سنگین در غلات و گندم ایرانیان ۴ برابر کمتر باشد.
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: اولویت مهم دیگر اصلاح مصرف روغن و چربی است. کار بزرگی که در سال ۹۳ انجام شد و بسیار تحت فشار بودیم کاهش مصرف روغن پالم در کشور بود. در سال گذشته ۷۰۰ هزار تن روغن پالم به کشور وارد شد اما امسال توانستیم حدود ۳۰۰ هزار تن از واردات روغن پالم را کم کنیم و امروز در اواخر سال ۹۳ اعلام می‌کنم که میزان واردات روغن پالم به ۴۲۰ هزار تن کاهش پیدا کرده است.
وی ادامه داد: اصلاح ضوابط فنی در مورد روغن‌های خوراکی در سال ۹۴ هم ادامه پیدا می‌کند و در پایان این سال میزان اسید چرب و ترانس در روغن‌های خوراکی نباید بیش از ۵ درصد باشد و در مورد روغن‌های قنادی‌ها هم دیگر روغن‌هایی با اسید چرب ترانس ۲۰ و ۳۰ درصد نخواهیم داشت. این اقدام بزرگی است که نقش بسیار مهمی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی و عروقی دارد.
دیناروند اضافه کرد: اقدام مهم دیگر سازمان غذا و دارو در سال ۹۴ تجهیز و استانداردسازی سریع آزمایشگاه‌های کنترل غذا است تا بتوانیم هر نوع تخلف را سریع شناسایی و با آن برخورد کنیم. این کار بزرگی است چون آلاینده‌ها و تقلبها در مواد غذایی روز به روز شیوه‌های پیچیده تری پیدا می‌کنند. برای این کار نیازمند دانش و فناوری‌های جدید هستیم و همکاری و مساعدت ریاست جمهوری را برای خرید تجهیزات پیشرفته نیاز داریم.
وی گفت: به عنوان مثال برای تشخیص تقلب در آبلیموهایی که به صورت سنتتیک و نه طبیعی تولید می‌شوند ضوابطی ابلاغ کردیم. بعد از چند ماه متوجه شدیم تولید‌کنندگان آبلیمو بدل آن را زده‌اند و دیگر نمی‌توانیم به روش قبلی آزمایش آبلیموهای تقلبی را شناسایی کنیم البته این تقلب خطرناکی نیست اما برای سودجویی انجام می‌شود.
دیناروند گفت: تقلب‌های خطرناکی در سطح دنیا در بعضی مواد غذایی مانند شیرخشک‌ها با افزایش ملانین انجام می‌شود برای اینکه آزمایشگاه‌ها پایین بودن سطح پروتئین را تشخیص دهند و آزمایشگاه‌ها به غلط بیفتند. کنترل و نظارت بر این نوع تقلبها نیازمند دستگاه‌های جدید و آموزش‌های ویژه است و ما برای این کار با همکاری ریاست جمهوری برای سال آینده و سال ۹۵، ۳۰ میلیارد تومان اعتبار برای تجهیز آزمایشگاه‌های کنترل غذای سراسر کشور از جمله آزمایشگاه کنترل بوشهر که مبدأ مهمی برای واردات مواد غذایی است تأمین شده است.
رئیس سازمان غذا و دارو اضافه کرد: وزارت بهداشت تصمیم جدی دارد که با تجهیز و ارتقاء آزمایشگاه‌های کنترل غذا در سطح کشور این کار بزرگ را انجام دهد تا بتوانیم در اقدامی که احتمال تأثیر فوری ندارد و تأثیر آن در سلامت مردم بلندمدت خواهد بود بتوانیم به عنوان مثال میزان اسید چرب و ترانس روغن‌های خوراکی را به زیر ۲ درصد برسانیم. چنین اقداماتی تأثیر بسیار جدی بر سلامت مردم دارد به عنوان مثال در بازدیدی که دو هفته پیش از ژاپن داشتیم متوجه شدیم که ژاپن نیز با همین نوع اقدامات از جمله کنترل شدید آلاینده‌ها و سموم و ترویج سلامت محوری در مواد غذایی توانسته است میانگین عمر مردم این کشور را به بالای ۸۳ سال برساند.