به گزارش گروه عمران شهری شهرداری نیوز، تهران امسال چندین خاطره از فرونشست زمین را تجربه کرده است؛ بزرگترین آن حادثه شهران بود و بعد از آن طی هفته های گذشته حادثه فرونشست مولوی اتفاق افتاد که البته همین حوادث دستاویزی شد برای قضاوت هایی درباره اینکه علت فرونشست ها اقدامات غیر کارشناسی در عرصه حفاری بوده است ، اما آیا بدنه علمی و کارشناسی نیز چنین ادعایی را تائید می کند؟

راضیه لک عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین به بیان دلایل اصلی فرونشست تهران پرداخته و در این باره تاکید کرده است که از نگاه علمی ، بیان نظریه های مطرح شده در خصوص حفاری ها کارشناسی نیست بلکه فرونشست تهران سال ها است که در حال رقم خوردن است و به طور حتم صرف انجام حفاری اتفاق نمی افتد.

نرگس بدیعیان: راضیه لک در گفت و گو با خبرنگار «تهران سما» با بیان این که این تعبیر که تهران رکورد میزان فرونشست در دنیا را شکسته است ، به معنی این نیست که سطح شهر در حال فرونشست است، در این باره گفت: در بررسی فرونشست باید به گزارش های زمین شناسی توجه کرد و تنها طرح یک نگاه تک بعدی به عوامل زمینه سازمنطقی نیست.

این استاد دانشگاه با بیان اینکه فرونشست از نظر علمی عبارت است از فروریزش یا نشست سطح زمین که به علت های متفـاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد، خاطر نشان کرد: بررسی وضعیت گزارش ها  نشان می دهد بیشتر محاسبات فرونشست متعلق به دشت های اطراف تهران هچون شهریار است.

لک با مقایسه فرونشست دشت های شهریار و جنوب تهران با آمارهای جهانی و رکوردهای ثبت شده در این باره گفت : تا پیش از این شهر مکزیکوسیتی در آمریکای جنوبی با 30 سانتی متر فرونشست در سال در صدر قرار داشت اما در حال حاضر تهران با 33 سانتیمتر فرونشست در دشت های شهریار و جنوب تهران از مکزیکوسیتی سبقت گرفته است.

این دکترای رسوب شناسی و سنگ رسوبی افزود: یکی از دلایل فرونشست زمین در تهران برداشت بی رویه از آب های زیرزمینی استبه طوری که با صراحت می توان گفت فرونشست های اتفاق افتاده در تهران با کاهش سطح آبخوان در ارتباط است.

عضو هیئت علمی پژوهشکده علوم زمین ادامه داد: طرح هشدارها در رابطه با فرونشست برای آن است که باید به این موضوع بیشتر توجه شود تا فرصت کافی برای مقاوم سازی ترانشه ها نیز در نظر گرفته شود چرا که این موضوع حائز اهمیت است.

فرو چاله یا فرو نشست ؟

سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، نیز بر این امر تاکید دارد که حوادثی که در مناطقی از پایتخت رخ داد که شهرداری تهران در آنجا در حال احداث تونل مترو بوده است ، تنها یک فروچاله محسوب می شود اما در اغلب رسانه ها تحت عنوان فرونشست زمین منعکس شده است.

محمدجواد بلورچی در گفت و گو ایرنا، اعلام کرده است : رسانه ها ناخواسته رخداد فروچاله زمین را با فرونشست زمین یکی کرده و در تهیه خبر و گزارش نیز دچار اشتباه می شوند، این مساله از یک سو برای سازمان زمین شناسی ایجاد مشکل کرده و از طرفی نیز برای مردم چندگانگی فکری ایجاد می کند، چراکه پدیده فرونشست زمین به طور کامل مجزا از رخداد فروچاله زمین است.

تفاوت فرونشست و فروچاله

سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور در ادامه به تفاوت فرونشست و فروچاله اشاره کرد و گفت: فرونشست عبارت است از فروریزش یا نشست سطح زمین که به علت های متفـاوتی در مقیاس بزرگ روی می دهد.

مدیرکل سابق بررسی مخاطرات زمین شناختی سازمان زمین شناسی کشور در ادامه ضمن تعریف فروچاله به تفاوت های این پدیده با فرونشست زمین پرداخت و گفت: فروچاله ها از دیدگاه زمین شناسی مهندسی، فرورفتگی سطح زمین در اشکال بیضی و کروی دارای دیواره های با شیب تند در ابعاد به طور متوسط سه تا ده ها متر است که در اثر گسیختگی لایه های سطحی ایجاد می شود.

سخنگوی سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور اظهار کرد: اتفاقاتی که در منطقه شهران یا خیابان پیامبر تهران رخ داد تنها یک فروچاله یا فروریزش هستند.

به گفته وی در پدیده فروچاله به طور حتم نیاز به ریزش سقف یک حفره زیرزمینی است و روی سطح زمین نیز به صورت واضح قابل رویت است در صورتی که در پدیده فرونشست زمین وسعت یک دشت درگیر می شود و در واقع آثار آن به وضوح دیده نمی شود.

دلیل اصلی فرونشست ها چیست ؟

رئیس سازمان مديريت بحران شهرداري تهران با بیان این که اتفاقات اخير در شهر تهران فروچاله است نه فرونشست، تاکید دارد :مدیریت نامناسب منابع آب به همراه تغییرات اقلیمی سبب بروز فرونشست‏های متعدد در تهران و سایر نقاط کشور شده است.

احمد صادقي در گفت و گو با خبرنگار «تهران سما» با ابراز تاسف از اینکه نرخ فرونشست اعلام شده برای شهر تهران، بسیارخطرناک بوده و ساختمان‏ها و تأسیسات شهری را در معرض خطرزیادی قرار داده است.، گفت : بر این اساس، مسئولین مدیریت شهری وبحران این شهر باید از پتانسیل بروز فرونشست آگاهی داشته باشند و نمایان‎سازی وضعیت و مقابله با آن به منظور حفاظت ازجان و مال شهروندان باید در دستور کار قرار گیرد.

به گفته صادقی ، بیشترین نشست های پایتخت در بخش جنوب غربی مشاهده می شود،که این بدان معنا است «اگر ما زلزله را یکی از بحران های جدی پایتخت می دانیم که ممکن است یک روز به وقوع بپیوندد یا نه، نشست زمین بحرانی است که هر روز به وقوع می پیوندند و ما آن را زیاد جدی نمی گیریم.»

آسیب هایی که نشست زمین به پایتخت وارد خواهد کرد، بسیار جدی است ؛ آسیب رسانی به شریان های حیاتی، راه های مواصلاتی ریلی، ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری از جمله پیامدهای نشست های پی در پی زمین در تهران است که کارشناسان بارها به آن اشاره کرده اند و ممکن است این نقاط آسیب پذیر ترک برداشته و به مرور زمین نشست کند.

بدین ترتیب در حالی که مدیریت یکپارچه شهر تهران تنها کلید پیش رو برای مواجهه با بحران آینده است باید منتظر ماند و دید آیا این ضرورت آنطور که باید از سوی تصمیم گیرندگان مورد توجه قرار می گیرد و آیا به جز وارد کردن اتهام در خصوص علت های وقوع فرونشست در تهران ، راه بهتری پیش پای مدیران مسئولان هست یا .....؟