جوان - از نگاه بسیاری از کارشناسان کسب و کارهای خانگی مطمئن‌ترین راه درآمدزایی به شمار می‌روند که در کاهش بیکاری و ایجاد فرصتهای شغلی بسیار نقش موثر و سازنده‌ای دارند. در دنیای امروز که توسعه پایدار و کاهش فقر و محرومیت دغدغه دولتها به شمار می‌رود توجه به مشاغل خانگی اهمیت بسیاری دارد.
برای آن دسته خانواده‌هایی هم که از تمکن مالی مناسبی برخوردار نیستند یا به لحاظ اقتصادی تحت فشارند مشاغل خانگی بهترین منبع کسب درآمد به شمار می‌رود.
قانون ساماندهی مشاغل خانگی در سال ۱۳۸۹ به تصویب رسید و جهت اجرا به وزارت کار و امور اجتماعی وقت ابلاغ شد. بر اساس ماده یک این قانون، دولت موظف است به استناد اصول بیست و هشت و چهل و سه قانون اساسی و با توجه به سند چشم‌انداز بیست ساله، مشاغل خانگی را مطابق این قانون ساماندهی و زمینه ایجاد اشتغال برای این گونه متقاضیان را فراهم کند.
در این قانون ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی با هدف حمایت و گسترش کسب و کارهای خانگی پیش بینی و وزارت کار موظف شده علاوه بر شناسایی مشاغل و کسب و کارهای خانگی با کمک دستگاههای ذیربط، فهرست مشاغل مجاز خانگی را همه ساله به تصویب ستاد برساند. شهرداری‌ها هم طبق ماده ۱۱ همین قانون مکلف شده‌اند بازارهای موقت محلی یا مکان‌های مناسبی برای عرضه محصولات صاحبان این دسته مشاغل اختصاص بدهند.
مهناز امامدادی رییس ستاد مشاغل خانگی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نرخ مشاغل خانگی در ایران را ۱۱ درصد اعلام کرده و می‌گوید: حرکت به سوی مشاغل خانگی از سال ۸۹ جدی شده و به عنوان یکی از سیاستهای اشتغالزا از سوی دولتها مورد توجه قرار گرفته است.
به گفته وی در شرایط فعلی که بیکاری بر کشور غلبه کرده توجه به کسب و کارهای خرد خانگی یکی از مواردی است که برای کاهش نرخ بیکاری می‌تواند راهگشا باشد.
امامدادی از شناسایی حدود ۴۰۰ رشته مشاغل خانگی خبر داده و می‌گوید: این مشاغل در بخش‌های مختلفی از جمله صنایع دستی، فرش، تجارت الکترونیک، تولیدات دامی و کشاورزی، شیلات، صنعت و خدمات و فعالیتهای فرهنگی و هنری است که سالی یک بار بازنگری می‌شود.
او از شبکه تعاونی‌ها به عنوان بهترین پشتیبان مشاغل خانگی نام برده و می‌افزاید: تعاونی‌ها از پتانسیل بالایی برخوردارند و نگاه دولت این است که تعاونی‌ها در این زمینه به کار گرفته شوند و نقش خود را در بازاریابی و بازارسازی برای مشاغل پشتیبان ایفا کنند.
البته رییس ستاد مشاغل خانگی وزارت کار نسبت به کم‌توجهی دستگاههای مرتبط با مشاغل خانگی انتقاد دارد و بر این باور است که علیرغم استقبال خوبی که مردم از مشاغل خانگی دارند برخی مسئولان فعالیت در مشاغل خانگی را در اولویتهای آخر خود قرار داده و عملا جایگاهی برای آن قایل نیستند در صورتی که دیگر کشورها آن را جزو اولویتهای اول خود در نظر گرفته‌اند.
هم اکنون بسیاری از کشورها از جمله ایتالیا پیشگام گسترش رشته‌های مشاغل خانگی به شمار می‌روند به نحوی که نرخ مشاغل خانگی در این کشور بین ۲۵ تا ۴۰ درصد برآورد می‌شود؛ ایتالیا برای کاهش بیکاری در مناطق کمتر توسعه یافته خود، سیاست ایجاد و توسعه کسب و کارهای کوچک و خانگی را در پیش گرفته و توانسته با حمایت از تولیدات کفش و کیف چرم و اعمال تخفیفات مالیاتی برای واحدهای تولیدی خود، نرخ بیکاری را از ۲۲ درصد به ۱۲ درصد کاهش دهد.
در ایران نیز اگر چه مشاغل خانگی از سابقه دیرینه‌ای برخوردار است اما اقدامات جدی برای توسعه مشاغل خانگی در کشور از سال ۸۹ آغاز شده است.
در هفته گذشته الگوی توسعه مشاغل خانگی با حضور معاون توسعه کارآفرینی و اشتغال وزیر کار در جلسه ستاد ساماندهی و حمایت از مشاغل خانگی به تصویب رسید.
الگوی مذکور از اوایل سال جاری در دستور کار معاونت اشتغال وزارت کار قرار گرفت و با حضور دستگاههای اجرایی ذیربط جلسات متعددی تشکیل داد تا درخصوص برنامه‌ها، شیوه و میزان همکاری دستگاههای اجرایی در اجرای الگوی مذکور تصمیمات لازم اتخاذ شود. سایر نهادهای حمایتی، بسیج سازندگی و جهاد دانشگاهی نیز در اجرای این الگو مشارکت خواهند داشت.
در الگوی مشاغل خانگی، شناسایی پتانسیلها و مزیتهای نسبی و رقابتی مناطق و جلب مشارکت فعالان و اشخاص حقیقی و حقوقی بخش خصوصی و غیردولتی، توسعه فعالیتهای شبکه‌ای، مشاوره و ارزیابی متقاضیان و توسعه بازار پیش‌بینی شده و از اهمیت بسزایی برخوردار است. این الگو صرفا بر اعطای وام کم بهره متمرکز نشده و مشاوره و توانمندسازی افراد قبل از معرفی به نهادهای مالی صورت خواهد گرفت.
امروزه کسب و کارهای بومی و خانگی بازار محور، بهترین و موثرترین راهکار ایجاد درآمد و اشتغال شناخته می‌شود و دولتها بخشی از اهداف اشتغالزایی خود را در شرایط بحران بیکاری با تکیه بر این حوزه محقق می‌کنند.
به عقیده کارشناسان حوزه بازار نیز کسب وکارهای خانگی مطمئن‌ترین راه ایجاد اشتغال پایدار و درآمدزایی با هزینه کم به شمار می‌رود. مهمترین ویژگی‌ها و مزایای مشاغل خانگی این است که سرمایه زیادی برای شروع نمی‌خواهد، نیازی به خروج از منزل و گذراندن ساعتها وقت در خیابان‌های شلوغ و پر ترافیک ندارد و لازم نیست هزینه زیادی بابت اجاره مغازه یا محل کار پرداخت شود.
با توجه به اهمیت کسب وکارهای خانگی و تاکید صاحبنظران بر درآمدزایی و اشتغالزایی بالای این مشاغل، اگر کمی وقت بگذارید و فرصتهای شغلی منطقه خود را شناسایی و بر اساس نیاز بازار اقدام کنید حتما یک شغل خوب و پر درآمد برای خود دست و پا خواهید کرد.
