روزنامه شرق نوشت: عملکرد شهردار تهران هرچقدر در حوزه‌های اجرائی و عمرانی و ترافیکی مقبول باشد، به همان اندازه در حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی اشتباه، شکننده و ابهام‌آمیز بوده است.
معاون اجتماعی شهرداری تهران در بیش از یک دهه گذشته بارها تغییر مدیریتی در ابعاد و سطوح مختلف داشته و حالا در آخرین تغییر، شهردار تهران یکی از مدیران اجرائی معتمد خود را که قبلا سکان معاونت خدمات شهری را برعهده داشت، به معاونت اجتماعی آورد تا شاید موفقیت در آن حوزه را به این حوزه تسری دهد.
البته به نظر می‌رسد که دست شهردار تهران و معاون فرهنگی و اجتماعی‌اش درباره برخی از قسمت‌های این حوزه از جمله سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران بسته است. به نظر می‌رسد اگر این مجموعه خودمختار و جزیره‌ای که نام شهرداری تهران و بودجه آن را به همراه دارد، با همین فرمان به پیش برود، بتواند به‌تنهایی کل عملکرد شهردار تهران را زیر سؤال ببرد.
مدیریت‌های کوتاه و پرماجرا
هرچقدر که سازمان فرهنگی و هنری در این سال‌ها اشکالات ساختاری و قانونی داشته، به همان نسبت رؤسای این سازمان انتخاب‌های مناسب یا به‌موقعی نبوده‌اند. حجت‌الاسلام‌والمسلمین محمدعلی زم، اسفندیار رحیم‌مشایی، علی عسگری، احمد نوریان، سیدمحمدجواد شوشتری، امیر خوراکیان، حجت‌الاسلام شهاب مرادی و حالا محمود صلاحی مدیران این مجموعه از آغاز تاکنون بوده‌اند که مرور کوتاهی بر عملکرد کوتاه آنها نشان می‌دهد، هرکدام در دوره‌ای کوتاه برنامه‌هایی مناسبتی و کوتاه‌مدت و البته نمایشی را اجرائی کرده‌اند و بعد هم در سمتی بالاتر قرار گرفته‌اند. صلاحی، رئیس فعلی این سازمان قبلا معاون شهردار بوده و به نظر می‌رسد فعلا برای اصلاح برخی شرایط در این مجموعه همت گذاشته است.
غلامحسین مختاباد، عضو کمیسیون فرهنگی-اجتماعی شورای اسلامی شهر تهران بیان کرد اگرچه حدود یک دهه از عمر مدیریتی آقای قالیباف به‌عنوان شهردار تهران می‌گذرد، اما بیشتر اعضابه این موضوع معتقدند که ایشان در حوزه فرهنگی کارنامه مقبولی نداشته است و خود شهردار تهران هم به این موضوع واقف است. او به تغییرات مدیریتی در سازمان فرهنگی و هنری و انتخاب صلاحی اشاره کرد و گفت: امیدواریم این تغییرات در کنار دوبرابرشدن بودجه این سازمان کارساز باشد.
ابوالفضل قناعتی، عضو هیأت‌رئیسه شورا، هم در زمان این تغییر از سؤال‌کنندگان بود و گفت: چنانچه بنده بخواهم به آقای شهردار راهنمایی و مشاوره دهم، ابتدا به‌جای عزل‌ونصب‌های عجولانه، به ایشان توصیه می‌کنم که مشکلات و معضلات فرهنگی شهر تهران را احصا و موشکافی کنند. با توجه به اینکه تهران به‌عنوان ام‌القرای پایتخت جهان اسلام است، این سؤال طرح می‌شود که آیا فعالیت‌های فرهنگی-اجتماعی برنامه انجام‌شده، در سطح کشور جمهوری اسلامی ایران بوده است یا خیر؟
قناعتی در ادامه گفت: چنانچه این عزل‌ونصب‌ها در سطح مدیران فرهنگی براساس هیچ‌گونه مطالعه‌ای و همچنین سلیقه‌ای انجام شده باشد، قطعا دودش به چشم فرهنگ و بیت‌المال خواهد رفت. البته همان‌طور که مستحضرید، مقولات فرهنگی کار یک‌سال و دوسال نیست که بتوان آن را حل‌وفصل کرد. باید چارچوب‌ها مشخص شود و فردی انتخاب شود که به این چارچوب‌ها مسلط باشد.
عضو شورای شهر تهران در ادامه گفت: در زمان انتخاب آقای مرادی، از آقای شهردار پرسیده شد که مبنای انتخاب ایشان چگونه بوده است. الان نیز که بیش از یک سال از فعالیت ایشان در پست مدیریت سازمان فرهنگی- هنری شهرداری تهران می‌گذرد و هیچ اقدامی انجام نشده است، مبنای انتخاب آقای صلاحی در این پست چیست؟ آیا ایشان با مشکلات فرهنگی- اجتماعی شهر تهران آشنا هستند و آیا صلاحیت برای این پست مهم را دارند یا خیر؟ بهتر بود قبل از انتخاب آقای صلاحی به‌عنوان رئیس سازمان فرهنگی- هنری، آقای قالیباف به ایشان مأموریت می‌دادند که مشکلات و معضلات فرهنگی شهر تهران را احصا کنند و بعد پیشنهاد برای ایشان می‌آوردند. به نظر می‌رسد که حدود یک سال دیگر نیز با توجه به این موضوعات، شاهد تغییر مجدد آقای صلاحی و جایگزینی شخص دیگری باشیم.
حالا اما با وجود چندین ماه از حضور صلاحی در این مجموعه، تغییراتی که در این سال‌ها موردنظر بوده اتفاق نیفتاده و اتفاقا مجتبی عبداللهی، معاون جدید شهردار تهران در امور اجتماعی، می‌گوید از این سازمان خیلی هم راضی است و نیازی به تغییر وجود ندارد.
عبداللهی در پاسخ به این سؤال که آیا با ورود شما به معاونت اجتماعی تغییرات اساسی که در این سال‌ها برای معاونت اجتماعی و به‌خصوص سازمان فرهنگی و هنری لازم بود، اتفاق می‌افتد یا نه، گفت: من به‌عنوان یک عضو در هیأت‌مدیره سازمان فرهنگی و هنری حضور دارم و ارتباطمان با صلاحی هم بسیار خوب است و در چند ماه اخیر جلسات هیأت‌مدیره و هیأت امنا مرتب برگزار شده است. حدود دو هفته قبل هم گزارش حسابرسی و بازرسی که از سازمان فرهنگی و هنری صورت گرفته بود، به صورت مصور، مدون و متقن به هیأت امنا داده شد و شهردار تهران و رئیس شورای شهر هم حضور داشتند و موردقبول قرار گرفت.
درباره تغییرات هم تغییری نداریم و من به‌عنوان یک عضو از هیأت‌مدیره حضور دارم و تغییرات نمی‌تواند زیاد باشد. همه سازمان‌ها جزء معاونت هستند اما سازمان فرهنگی به واسطه اساسنامه و هیأت امنایی که دارد، مستقل است اما نتیجه عملکردش با معاونت است. الان ارتباطمان خوب است و کارها را جلو می‌بریم اما تا جایی که می‌دانم درباره اساسنامه، هیأت امنا یا هیأت‌مدیره هیچ تغییری نداریم و خیلی راضی هستیم. مسئله اصلی درباره اساسنامه بود اما تغییری وجود نخواهد داشت و ما رضایت داریم و آقای صلاحی کار را روی ریل خودش گذاشته است. بعضا نگرانی‌هایی از شورا مطرح می‌شود که همه این موارد ارزیابی شده است تا اصلاح شود و به نتیجه مطلوب برسد. اگر هم ضعف‌هایی باشد، با جلساتی که داریم، آنها را برطرف خواهیم کرد.
سابقه چنددهه‌ای در حیاط خلوت‌بودن
سازمان فرهنگی و هنری یکی از آن سازمان‌های موسوم به حیاط‌خلوت و دور از دسترس شورای شهر تهران است که اتفاقا اگرچه شهرداری می‌گوید در آن دخالت زیادی ندارد و تنها یک رأی در هیأت امنا و هیأت‌مدیره آن دارد، اما بسیاری از کارهای فرهنگی و غیرفرهنگی خود را در این مجموعه اجرائی می‌کند. سازمان فرهنگی یکی از مجموعه‌هایی است که از دوره قبلی شهرداری تهران؛ یعنی دوران کوتاه محمود احمدی‌نژاد و مدیران پرحاشیه‌اش، در معرض انواع اعتراضات و انتقادات بوده است. عملکرد مالی این مجموعه از همان سال ٨٢ و البته تاکنون مورد انتقاد است؛ انتقادی که روی ادامه کارها و برنامه‌های این مجموعه تأثیری نداشته و سازمان فرهنگی و هنری با پشتوانه‌ای که از یک نقطه هم نیست، به کار خودش مثل قبل ادامه می‌دهد.
از سال‌های گذشته و نه‌تنها امروز، بسیاری از ردیف‌هایی که در بودجه‌های شهرداری عادت به جابه‌جا‌شدن دارند، از حوزه‌های فرهنگی و اجتماعی هستند، به‌همین‌دلیل این مجموعه‌های فرهنگی معمولا ردیف‌هایی برای روز مبادا دارند که البته به پشتوانه بودجه و اساسنامه‌ای که این سازمان دارد، تنظیم می‌شوند.
این شرایط در پشتوانه مالی‌بودن سازمان فرهنگی و هنری از دوران محمود احمدی‌نژاد و مدیریت اسفندیار رحیم‌مشایی در این سازمان حساسیت‌زا شد و در نهایت در کنار آن ٣٢٠ میلیارد مفقودشده دوران مدیریت محمود احمدی‌نژاد، آن هم مطرح و بعد هم محکوم به سکوت شد، به‌طوری که علی عسگری، رئیسی که بعد از مشایی در دوره قالیباف در این سازمان پشت میز مدیریت نشست، اعلام کرد همه بودجه یک‌ساله سازمان فرهنگی و هنری در همان پنج ماه اول سال ٨٤، یعنی سال انتخابات هزینه شده و اصلا هم شفاف نیست.
اگرچه بعدا معلوم شد این چند جمله نباید گفته می‌شد و در ادامه هم بدون توضیح ماند، اما در شورای دوم، اعضای شورا درباره ادامه کار این سازمان و شرایط و روند کاری‌اش حساس شدند و گهگاه حرف‌هایی به مصداق «دم خروس» از گوشه‌ای بیرون می‌زد و این نگرانی را ایجاد می‌کرد که نکند در دوره جدید شهرداری تهران هم همان روند قبلی ادامه پیدا کند.
هزینه‌های فاقد ٣٢٠میلیاردتومانی که بعدها مهدی چمران، رئیس شورای شهر، در همه سال‌های شورا جز یک سال یک‌تنه به دفاع از آن پرداخته است، تا امروز هیچ توضیحی نداشته و کسی لازم ندانسته درباره آنها شفاف‌سازی کند. البته اگر با همین روند پیش برویم، طبق توضیحات مدیران شورا و شهرداری هزینه‌های فاقدی که در شهرداری اتفاق می‌افتد، اصلا اشکالی ندارند و مثلا اگر شهردار فعلی تهران در پایان دوره مسئولیت خود در مجموع ٢٠ هزار میلیارد هزینه فاقد داشته باشد، اشکالی ندارد؛ چون اعضای شورا می‌توانند در اصلاحیه و متمم بودجه همه را حل‌وفصل کنند.
شرایط نبود شفافیت، ارائه‌نکردن گزارش به شورا و نیز دسترسی‌نداشتن به اطلاعات و عملکرد سازمان فرهنگی و هنری تا امروز و در هر سه دوره اخیر شورای شهر تهران ادامه داشته است و اعضای شورا به‌خصوص رؤسای کمیسیون‌های بودجه در هر سه دوره حریف روند عملکرد این مجموعه جزیره‌ای نشده‌اند.
رسول خادم، رئیس کمیسیون بودجه، در دوره سوم شورای شهر تهران در یک سال جلوی بودجه این مجموعه را گرفت تا گزارش‌های مربوطه را ارائه دهند. حالا علیرضا دبیر کشتی‌گیر دیگری که رئیس کمیسیون بودجه شده است هم همین مسئله را با این سازمان دارد.
اواخر سال گذشته که موضوع حسابرسی سازمان‌های زیرمجموعه شهرداری و نبود شفافیت در آنها داغ شد، در یکی از جلسات نوبت به عملکرد سازمان فرهنگی و هنری رسید و علیرضا دبیر، با اشاره به بند هفت گزارش حسابرسی درخصوص افشای صورت‌های مالی یادآور شد: درحالی‌که سازمانی دیگر در شهرداری حتی بیش از هزار میلیارد تومان بدهی را هم افشا می‌کند، سازمان فرهنگی و هنری با افشانکردن کافی و مناسب از بابت معاملات انجام‌شده با اشخاص وابسته، تعاملات با شهرداری تهران و سایر اشخاص وابسته را افشا نکرده است. یکی دیگر از تخلفات این سازمان، ایجاد حساب بانکی به نام مدیران مناطق است درحالی‌که این حساب‌ها باید به نام سازمان باشند.
دبیر همچنین درباره بند ۱۴ گزارش حسابرس توضیح داد: سازمان فرهنگی و هنری معادل ۲۱ درصد بودجه‌اش به‌طور مازاد عمل کرده است و با توجه به نوع فعالیت سازمان، به دلیل استقرارنیافتن سیستم مناسب ردیابی و تخصیص سیستماتیک هزینه‌ها به برنامه، گزارشگری مناسب از این بابت انجام نشده است. همچنین به گفته حسابرس منتخب شورا، مالکیت مرکز اصلی سازمان متعلق به شهرداری تهران است و از بابت حق بهره‌برداری از آن تاکنون هیچ توافق‌نامه‌ای تنظیم نشده و هزینه‌ای در دفاتر سازمان شناسایی نشده است.
دبير در ادامه دست روی یکی از انتقادآمیزترین اقدامات شهرداری در این سال‌ها از محل همین سازمان یعنی کمک بلاعوض به هیأت‌های مذهبی، مراکز آموزشی، انجمن نجوم و... کرد و گفت: در سال ۹۲ جمعا به مبلغ ۱۷۷ میلیون تومان بدون داشتن مصوبه شورا کمک شده است. علاوه بر اینها با وجود آنکه این سازمان مانند دیگر سازمان‌های وابسته به شهرداری تهران اجازه انتخاب حسابرس از سوی هیأت امنا را نداشته، اما خودشان اقدام به انتخاب حسابرس کرده‌اند.
رئیس کمیسیون برنامه و بودجه شورای اسلامی شهر تهران اضافه کرد: براساس تبصره یک بودجه عمومی سال ۹۲ شهرداری تهران، منابع درآمدی سازمان باید به حساب خزانه واریز می‌شد اما درآمد ۱۰میلیاردتومانی سازمان به این حساب واریز نشده است.
اما علاوه بر دبیر، رحمت‌الله حافظی، رئیس کمیسیون سلامت، محیط زیست و خدمات شهری شورای شهر که خود دستی بر آتش بودجه‌ها هم دارد، به یکی دیگر از تخلفات این سازمان اشاره کرد و گفت: مبلغ یک‌ونیم میلیارد تومان هزینه پذیرایی و آبدارخانه در گزارش آمده است.
همچنین در سال ٩٢ برای برگزاری ٧٠ جشنواره، نمایشگاه و همایش ٢٠ میلیارد تومان بودجه هزینه شده است که توضیحات قانع‌کننده‌ای ندارند.
وی با بیان اینکه در سال ٩١ هزینه پذیرایی و آبدارخانه سازمان، ٩٢٠ میلیون تومان بوده است، گفت: این مبلغ در سال ٩٢ به ١,٥میلیارد تومان افزایش یافته است.
