ارسنگان، شهری تاریخی در استان فارس است که امروز به نام ارسنجان شناخته می‌شود. شهری که در کنار داشته‌های تاریخی، طبیعتی زیبا و بکر را در خود دارد و از نقاط دیدنی ایران و فارس به‌شمار می‌رود.
به گزارش ایسنا منطقه فارس، ارسنجان، از شهرهای شمالی فارس محسوب می‌شود که 1491 کیلومتر مربع وسعت دارد و از غرب به شهرستان‌های پاسارگاد و مرودشت، از شرق به دریاچه طشک و شهرستان نی‌ریز، از شمال به منطقه سرپنیران و شهرستان بوانات و از جنوب به منطقه کربال شهرستان شیراز محدود می‌شود.
مردم ارسنجان بیشتر باغ‌دار و دامدار بوده و هستند و کشاورزی و دامپروری، پایه اقتصاد این شهرستان را تشکیل می‌دهد حال آنکه جاذبه‌های گردشگری آن هم قابلیت جذب گردشگران داخلی و خارجی را دارد اما طی سال‌های گذشته تاکنون، این شهرستان مهجور مانده و کمتر به آن پرداخته شده است.
پیشینه تاریخی ارسنجان
شهر ارسنجان، دارای گذشته‌ای طولانی است به‌طوریکه آثار و ابنیه تاریخی به‌جا مانده در آن حاکی از سکونتی بیش از نیم قرن است.
از شهر ارسنجان کتب گذشته همچون فارسنامه ناصری، آثار العجم فرصت الدوله شیرازی، بستان السیاحه زین العابدین صوفی، دایره المعارف علامه دهخدا از آن نام برده‌اند، اما تاریخ صحیح و دقیقی که بتوان بر آن استناد جست و سال بنای این شهر را دانست در دست نیست.
شهرستان ارسنجان دارای چندین اثر باستانی، میراث فرهنگی و گردشگری مانند مسجد جامع، مدرسه سعدیه، ایوان قدمگاه مربوط به دوره هخامنشی، قلاتخوار، جمال آباد، تل مهره‌ای(کمال آباد)، قصر منوچهر، مربوط به دوره ساسانی، تل تیموریان و تل کاخ، سد دختر، چشمه گمبان و ... است و به دلیل وجود آثار فرهنگی، این شهر مدت‌ها محل اجتهاد شخصیت‌های بزرگی بوده است.
نزدیکی این شهر با مجموعه جهانی تخت‌جمشید و قرار گرفتن تعدادی از آثار دوران هخامنشیان در این منطقه، حکایت از رونق ارسنجان در آن دوره از تاریخ دارد.
قدمگاه
در انتهای جنوبی کوه رحمت و در شمال روستای چاشتخوار، ایوانی سنگی از دوران هخامنشیان به نام "قدمگاه" قرار دارد که در دل کوه تراشیده شده و دربرگیرنده دو طبقه است که توسط دو ردیف پلکان سنگی به هم مرتبط می‌شود.
مسجد جامع ارسنجان
مسجد جامع ارسنجان یکی از کهن‌ترین بناهای دوران صفویه به‌شمار می‌رود که با دو ایوان در شرق و غرب بنا شده و در دوره‌های مختلف با مصالح جدید تعمیر شده است.
اگرچه طی سال‌های گذشته مسجد بزرگتری با گنبدی رفیع در نزدیکی این مسجد قدیمی ساخته شده است.
مدرسه علمیه سعیدیه
مدرسه سعیدیه نیز از بناهای باقیمانده در دوران صفویه است که در سال 1085 هجری قمری توسط مردی نیکوکار به نام «حاج سعیدالله» ساخته شد.
سر در ورودی مدرسه به وسیله گچ مقرنس کاری شده و در زیر آن کتیبه‌ای به خط ثلث بر کاشی معرق شده است. این مدرسه به شکلی زیبا ساخته شده و در نوع خود بی‌مانند محسوب می‌شود.
بند بست
بند بست، ویرانه‌های دیواری است که پیرامون ارسنجان را فراگرفته و زمانی این شهر را حفاظت می‌کرده است. این دیوارها در چند قسمت، گذرگاه‌ها را بسته و به مناطق سخت‌گذر پیوند خورده است. قسمت اصلی دیوار، طولی حدود چهار کیلومتر دارد که دو رشته کوه شمالی و جنوبی ارسنجان را به هم وصل می‌کند.
تل تیموران
در کنار روستای کوشک از توابع ارسنجان، تپه‌ای به طول 200 متر و پهنای 140 متر قرار دارد و به نام تل تیموران خوانده می‌شود. ارتفاع بلندترین نقطه آن به شش متر می‌رسد. گمانه‌زنی‌های علمی نشان می‌دهد که از 2500 سال پیش از میلاد مسیح تا ابتدای دوران اسلامی، مردگان در این محل دفن می‌شدند.
غار ضحاک
غار ضحاک از مکان‌های طبیعی و اماکن بسیار زیبایی است که دستیابی به آن جز با وسایل مجهز به کوهنوردی و غارپیمایی به آسانی امکانپذیر نیست.
روایت‌های گوناگونی درباره این غار گفته شده که معروف‌ترین آنها محل زندانی شدن ضحاک به دست فریدون، پیش از بردن ضحاک به کوه دماوند، است.
صنایع دستی و سوغات ارسنجا :
قالی، جاجیم، رودوزی‌های سنتی و گیوه از صنایع دستی ارسنجان به‌شمار می‌رود و انار، رب انار و آب نبات از سوغات معروف این شهرستان و آش انار، آش رشته و آش دوغ، از غذاهای سنتی مردم ارسنجان است.
