روزنامه شرق: چند‌سالی است که سرقت‌های عجیب‌وغریبی از سوی متخلفان در سطح شهر صورت می‌گیرد؛ از سرقت کابل‌های برق با آن خطر‌هایی که دارد، گرفته تا سرقت از لامپ روشنایی و شیرآلات بوستان‌ها، اما به‌تازگی متخلفان دست‌به‌کار شده‌اند و سرقت از اموال عمومی را در دستور‌کار خود قرار داده‌اند.
 
به‌طوری‌که به‌سرقت‌رفتن نورافکن فضای سبز، دریچه‌های جوی آب و تونل تأسیساتی، بنرهای تبلیغاتی، تابلوهای راهنمایی و رانندگی، پل‌های نهر آب و... که این نوع سرقت‌ها نه‌تنها بار مالی برای نهادهای خدمات‌رسان شهری دارد؛ بلکه باعث به‌وجود‌آمدن خطرات گوناگون برای شهروندان نیز خواهد شد.

برخورد قاطعانه با متخلفان

عضو شورای شهر تهران دراین‌باره معتقد است: «دستگاه قضائی و نیروهای انتظامی باید با سارقان اموال عمومی برخورد قاطعانه داشته باشند». به گفته «احمد حکیم‌پور» بیشتر اموال عمومی‌ای که از سوی سارقان به سرقت می‌رود و موجب ایجاد خطرات برای دیگر شهروندان می‌شود، دریچه جوی‌های آب و تأسیسات شهری است.

حکیم‌پور در ادامه صحبت‌هایش می‌گوید: «چند وقت پیش شاهد حادثه‌ای در‌این‌باره در محله زندگی‌ام بودم؛ به‌طوری که به دلیل به‌سرقت‌رفتن دریچه یکی از تأسیسات شهری خانمی متوجه ‌نبودن دریچه نشد و به داخل چاه سقوط کرد که در این حادثه این شهروند دچار آسیب زیاد شد».

آن‌طور که این عضو شورای شهر می‌گوید: «تمام اموال شهر، به‌عنوان اموال عمومی یا به عبارتی بیت‌المال به حساب می‌آید؛ بنابراین باید در این زمینه دستگاه قضائی و انتظامی اقداماتی اساسی انجام دهند».او در پاسخ به سؤالی درباره اینکه عده‌ای معتقد‌ند که به‌سرقت‌رفتن تجهیزات شهری از سوی پیمانکاران دستگاه‌های خدماتی صورت می‌گیرد، این کار نیز به دو دلیل است، نخست اینکه موجب ‌گرم‌شدن بازار پیمانکاران برای تعمیر آن محیط مد نظر می‌شود و دوم اینکه به دلیل پرداخت‌نکردن مطالبات پیمانکاران از سوی نهادهای خدماتی، آنها برای وصول طلب‌شان دست به جمع‌آوری ابزارآلاتی که خودشان در شهر نصب کرده‌اند، می‌زنند.

او می‌گوید: «غیرممکن است که سرقت اموال شهری از سوی پیمانکاران نهادهای خدماتی باشد. این سرقت‌ها از سوی معتادان و متکدیان صورت می‌گیرد تا هزینه مصرف مواد مخدرشان را تأمین کنند؛ البته چند سال پیش تعدادی تندیس هنرمندان که در سطح شهر نصب شده بود، از سوی افراد به سرقت رفت و هنوز هم نیروی انتظامی نتوانسته است سارقان آنها را پیدا کند. آن زمان سارقان با تجهیزات کامل در طول روز در زمان دو تا چهار‌ساعته اقدام به سرقت تندیس‌های شهری کردند و آن‌طور که پیداست این سرقت‌ها از سوی افراد خاصی صورت گرفته است و پلیس باید تحقیقات بیشتر انجام دهد تا عاملان این تخلف شناسایی، دستگیر و به شهروندان معرفی شوند.

موضوع سرقت‌های تجهیزات شهری در شورای شهر به شکل کلی بررسی شده است و برای اینکه سرمایه شهری حفظ شود، قرار است جنس و مواد اولیه این تجهیزات شهری از سوی نهادهای خدماتی تغییر پیدا کند تا ارزش مالی برای سارقان نداشته باشد».

خسارت به اموال عمومی
یکی از مهم‌ترین نهادهای خدمات‌رسان در کلان‌شهر تهران واحد امور شهری شهرداری تهران است که «اصغر عطایی»، مدیر کل امور خدمات شهری شهرداری تهران دراین‌باره می‌گوید: «این سرقت‌ها به شکل‌های گوناگون در شهر تهران صورت می‌گیرد و معاونت زیباسازی، حمل‌ونقل ترافیک و خدمات شهری به شکل جداگانه با این پدیده مواجهند». او ادامه می‌دهد: «چاه‌های تأسیسات شهری در سطح معابر شهر تهران که متعلق به اداره برق، مخابرات، گاز و آب‌و‌فاضلاب است، وجود دارد که سارقان دریچه‌های این چاه‌ها را به سرقت می‌برند که موجب به‌خطر‌افتادن عابران پیاده و راکبان موتورسیکلت‌ها می‌شود که جا دارد مسئولان دیگر نهادها تدابیری بیندیشند تا دریچه‌های تأسیسات شهری‌شان به‌راحتی جابه‌جا نشود».

به گفته عطایی بیشتر سرقت‌ها در محلات خلوت و تاریک شهر صورت می‌گیرد؛ حال فرقی ندارد این محلات در شمال شهر است یا پایین شهر طبق تحقیقاتی که انجام داده‌ایم، این سرقت‌ها در بزرگراه‌های شهری بیشتر به چشم می‌خورد. تجهیزاتی از قبیل شیرآلات سرویس‌های بهداشتی بوستان‌ها، دریچه‌های تأسیسات شهری، لامپ روشنایی معابر، آب‌افشان که برای آبیاری فضای سبز، نرده‌های آهنی بین بولوارها و تجهیزات آلومینیوم که برای پل‌های عابر پیاده به کار رفته است، سرقت می‌شوند، البته در حوزه زیباسازی: پرچم، بنرهای تبلیغاتی، پروژکتور روشنایی و در حوزه حمل‌ونقل ترافیک: گاردریل (حفاظ‌های اطراف بزرگراه) و تابلوهای راهنمایی و رانندگی سرقت می‌شود».

او در پاسخ به سؤال  درباره اینکه در حوزه خدمات شهری شهرداری تهران چه راهکاری برای پیشگیری از این نوع سرقت‌ها اندیشیده‌ است؟ پاسخ داد: «چند سال پیش به‌عنوان معاون خدمات شهری یکی از مناطق مشغول‌به‌کار بودم و گزارشاتی مبنی‌بر سرقت سطل‌های زباله به دست‌مان رسید و در آن زمان تصمیم گرفتیم سطل‌هایی راه‌اندازی کنیم تا از جنسی تهیه شود که ارزش مالی نداشته باشد، با این اقدام دیگر شاهد سرقت سطل‌های زباله نبوده‌ایم؛ بنابراین جا دارد نهادهای خدماتی برای استفاده از تجهیزات شهری از جنسی استفاده کنند که ارزش مالی نداشته باشد؛ درحال‌حاضر در تعدادی از سرویس‌های بهداشتی واحد خدمات شهری شهرداری تهران از شیرآلات پلاستیکی استفاده کرده‌ایم تا مورد سرقت قرار نگیرد».

مدیرکل امور خدمات شهری شهرداری تهران در ادامه می‌افزاید: «بیشتر سارقانی که دست به سرقت تجهیزات شهری می‌زنند، معتادان و کارتن‌خواب‌ها هستند و بیشتر آنها این تجهیزات را به بازیافتی‌های در محدوده محلات شوش و مولوی تهران با قیمت بسیار اندک می‌فروشند». او در پایان صحبت‌هایش می‌گوید: «با به سرقت‌رفتن دریچه‌های تأسیسات شهری و جوی‌های آب به‌خطرافتادن جان شهروندان صورت می‌گیرد و این موضوع یکی از دغدغه‌های مدیریت شهری به حساب می‌آید».

سرقت‌ میلیاردی از مخابرات
از دیگر نهاد‌های خدماتی که تجهیزات شهری‌شان مورد سرقت قرار گرفته، شرکت مخابرات است. آن‌طورکه شرکت مخابرات اعلام کرده است، در سال ٩٣ نزدیک به ٢٠٠ میلیارد تومان از تجهیزات این شرکت به سرقت رفته است. سیم‌های تلفن بهترین گزینه برای سارقان تجهیزات شهری است، چراکه در سیم‌های تلفن برقی وجود ندارد و همچنین این سیم‌ها از جنس مس است که به‌راحتی در بازار خریدوفروش می‌شود و دسترسی سارقان به تجهیزات مخابرات به سهولت انجام می‌شود».

دریچه‌ها هزینه قابل‌توجهی ندارند
یکی دیگر از نهادهایی که تأسیسات شهری دارند، شرکت آب و فاضلاب است. برای اینکه بدانیم تجهیزات این شرکت نیز مورد دستبرد سارقان قرار گرفته است، به سراغ «ولی‌زاده»، مدیر روابط‌عمومی شرکت آب و فاضلاب شهرک‌ها و شهرهای غرب تهران رفته‌ایم. او بعد از بررسی این موضوع  می‌گوید: «ارزش دریچه تأسیسات شرکت آب و فاضلاب بسیار زیاد و قابل‌توجه نیست، اما در صورتی که دریچه‌ای به سرقت برود، موجب ایجاد خطر برای رهگذران در معابر شهری می‌شود».

سرقت‌های پرخطر
اداره برق نیز یکی دیگر از نهادهای خدماتی است که تجهیزاتش مورد سرقت قرار می‌گیرد، دلیل اینکه چرا سارقان حاضر‌ند دست به کابل‌های برقی بزنند که برق در آن جریان دارد، قیمت بالای جنس کابل‌هاست. طبق اعلام وزارت نیرو، بیش از ٧٠ درصد از شبکه برق کشور از جنس مس است. از تعداد برق‌گرفتگی سارقان سیم‌های برق آمار دقیقی در دست نیست، اما طبق اعلام وزارت نیرو، استان تهران مقام اول در سرقت کابل‌های برق را به خود اختصاص داده است. این در حالی است که دو سال پیش «همایون حائری»، مدیرعامل شرکت توانیر، گفته بود که در سال ٩٣ بیش از ٣٠٠ ‌میلیارد ریال کابل مسی از شبکه برق کشور به سرقت رفته است.

در همه جوامع این نوع سرقت‌ها وجود دارد
برای اینکه این موضوع را به شکل اساسی بررسی کنیم، به سراغ «حمید یغمایی»، جامعه‌شناس، رفته‌ایم. وی در این‌باره با اعلام اینکه مشابه این سرقت‌ها و آسیب‌رساندن به اموال عمومی در همه جوامع و کشورهای دیگر دنیا نیز وجود دارد، می‌گوید: «در گذشته بسیار دور افراد بسیار کمی در جوامع بودند که با اهداف سیاسی و اجتماعی اقدام به تخریب اموال عمومی می‌کردند که آنها را خرابکاران شهری می‌دانستند. این افراد یا مشکلات روحی و روانی داشتند یا اینکه برای انتقام از دولت دست به تخریب تجهیزات شهری دولت می‌زدند. این موضوع در بسیاری از کشور‌های جهان وجود داشته؛ به‌طورمثال در دهه ٦٠ افراد ناخواسته به باجه‌های تلفن که در سطح شهر راه‌اندازی شده بود حمله‌ور می‌شدند تا موجب خسارت به این تجهیزات شوند، تا اینکه با مرور زمان پدیده خرابکاران شهری با فرهنگ‌سازی از بین رفت».

او ادامه می‌دهد: «اما به‌تازگی سرقت اموال عمومی از سوی معتادان به مواد مخدر انجام می‌شود تا از این طریق بتوانند هزینه مواد مصرفی خود را تأمین کنند، باوجوداین هستند افرادی که اعتیاد به مواد مخدر ندارند و به دلیل مشکلات مالی‌ای که دارند، دست به سرقت تجهیزات شهری می‌زنند». به گفته این جامعه‌شناس، افرادی که دست به این سرقت‌ها می‌زنند، به این موضوع توجه ندارند خسارتی که به بار می‌آورند چندبرابر بیشتر از هزینه به سرقت‌بردن آن تجهیزات را به‌دنبال می‌آورد، به‌طوری‌که اگر یک عابر متوجه نباشد که دریچه یکی از جوهای آب برداشته شده است و دچار حادثه شود، جبران این حادثه امکان‌پذیر نخواهد بود».