صبحانه آنلاین: باورش سخت است اما لباس سنتي پوشيدن، گاهي براي زنان سيستان و بلوچستان از نان شب واجب‌تر مي‌شود. آن‌ها در هر شرايطي مالي که باشند، سعي مي‌کنند که بهترين‌ لباس‌ها را بخرند و بپوشاند. آن‌ها به شدت پايبند لباس‌هاي هستند که مادربزرگ‌هايشان زماني مي‌پوشيدند و قبل از آن‌ها مادربزرگ مادربزرگ‌هايشان.

جمعيت کل استان سيستان و بلوچستان بيش از دو ميليون و پانصد هزار نفر ( بر اساس سرشماري سال 90 ) است، که حدود 60 درصد آن‌ها را بلوچ ها تشکيل مي‌دهند.و بيش از نيمي از اين جمعيت يک ميليون و پانصد هزار نفري را زنان و دختران بلوچ هستند ،يعني بيش از 700 هزار نفر، سالانه متوسط 1 تا 2 ميليون تومان هزينه سوزن دوزي لباس‌هايشان را مي‌دهند. بنابراين در سال زنان بلوچ نزديک يک هزارميليارد تومان هزينه لباس‌هايشان مي‌شود.

نگاهي به تاريخچه سيستان و بلوچستان نشان مي‌دهد که لباس زنان بلوچ، زماني برگرفته از طرح هاي اصيل ايراني بوده است. طرح‌هايي که در هم مي‌آميختند و حس شاعرانه‌اي به اين زنان زحمتکش مي‌دادند. اما اين روزها شواهد حاکي از آن است که طرح‌هاي اصيل ايراني جايشان را به طرح‌هاي وارد شده از پاکستان و افغانستان داده‌اند. لباس‌هايي که ديگر حتي در ايران هم دوخته نمي‌شوند. برخي معتقدند که گردش مالي اين يک هزار ميليارد ديگر براي ايراني‌ها نيست و اين پول سرازير به سوي کشورهاي همسايه و جيب دلال‌ها مي‌شود.

لباس تنها خواسته زن بلوچ

حکايت لباس زنان سيستان و بلوچستان گاهي چنان با تار و پود فرهنگي مردم آميخته مي‌شود که گاهي برخي شنيده‌ها را عجيب مي‌کند. پاي صحبت مردان بلوچ که بنشيني، بحث پوشش زنان چرخش 180 درجه‌اي از فرهنگ به سوي اقتصاد دارد. بيشتر وقت‌ها مردان بلوچستان چندان از اين روند راضي نيستند.

هرچند به نظر مي‌رسد که « لباس » تنها خواسته‌اي است که زنان بلوچ از شوهرانشان دارند.سيستان و بلوچستان سال‌هاست که در رديف شهرهاي کم درآمد به شمار مي‌رود. از سوي ديگر زنان بلوچ هم در رديف زناني قرار مي‌گيرند که همواره بهره کمي از حقوق شهروندي برده‌اند.زنان بلوچ طبق يک رسم قديمي دوست دارند که در عيدهاي مهم مانند عيد فطر، عيد قربان، عيد نوروز و عروسي‌ها لباس نو بپوشند. آيا بايد آن‌ها را از علاقه‌اي که دارند محروم کرد. علاقه‌اي که طي سال‌هاي طولاني باعث پابرجايي لباس سنتي بلوچ و سوزن دوزي شده است.

زنان بلوچ مي‌گويند که لباس‌هاي سنتي بخشي از هويت آن‌هاست. آن‌ها دوست دارند که در روزهاي مهم سال لباس‌هاي زيبا با طرح‌هاي اصيل سنتي بر تن کنند. يکي از اين زنان مي‌گويد که من لباس سنتي خودم را دوست دارم. طرح هاي اصيل اما با پارچه هاي متفاوت و جديد. اما به خاطر گران بودن اين لباس بايد مرتب خواسته ام را تکرار کنم. لباس تنها چيزي است که واقعا براي خودم خواستم. هميشه تمام خواسته ام براي خانواده و بچه هايم بوده است.


مسئله ديگر اين است که اين روزها اما بيشتر سوزن دوزي‌هاي موجود در بازار بلوچستان، افغان دوز هستند. لباس هايي که ماشيني شدند و از پاکستان روانه بازارهاي سيستان و بلوچستان مي‌شوند. سود اصلي اين معامله هم به جيب دلال هاي افغاني و پاکستاني مي‌رود.زناني هم که هنوز سوزن دوزي مي‌کنند، بيشترشان باقي مانده نسل قديم‌ هستند و چون حمايتي از سوزن دوزي نمي‌شود ديگر تمايل چنداني هم براي سوزن دوزي بين اين زنان باقي نمي‌ماند. آن‌ها ترجيح مي‌دهند که از کارهاي ارزاني که در بازار است حتي اگر از پاکستان و افغانستان آمده خريداري کنند.

اين روند باعث از دست رفتن نقوش اصيل و سوزن‌دوزهاي بلوچ هم کار و کاسبيشان کساد شده است. با اين وجود به نظر نمي‌رسد که براي مسئولان چندان اين مسئله مهمي باشد. آنچه مسلم است اين که در فرهنگ مردم بلوچ، پوشش زنان بلوچ از ارزش بالايي برخوردار است. با اينکه در سال‌هاي اخير بيشتر زنان موفق شدند به کارهاي اداري رو بياورند و در اين محيط ها لباس فرم بپوشند، به محض اينکه وارد محيط خانوادگي مي‌شوند، لباس‌هاي سنتي مي‌پوشند. برند سوزن دوزي به نام مردم بلوچستان است. همه جهان سوزن دوزي را به نام زنان اين خطه مي شناسد.

حالا زنان سيستان و بلوچستان، ميلياردي پوش‌هاي ايران به شمار مي‌روند. يک حساب سرانگشتي کافي‌ است تا اين رقم به اثبات برسد. لباس مورد علاقه زنان سيستان و بلوچستان، لباسي است که سوزن دوزي داشته باشد. لباس‌هاي سوزن دوزي در حال حاضر در بازارهاي اين شهر با قيمت 100 تا يک ميليون و نيم حتي دو ميليون تومان به فروش مي‌رسد.