یادداشت دریافتی- سعید مسگری؛ ساعتی پیش خبری کوتاه اما مهم منتشر شد. قائم مقام وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: تا ساعت 13:30روز دوشنبه بیش از ۵۰۰۰ ثبت نام برای فروش خودرو انجام شده است.

یعنی برای خرید خودرو با وام ۱۶ درصدی و بازپرداخت چهار ساله تنها در چند ساعت ۵۰۰۰ نفر ثبت نام کرده‌اند. به عبارتی در هر دقیقه پونزده خودرو فروخته شده است.

به یاد دارم پس از اوج گیری کمپین تحریم خودرو برخی کار‌شناسان بر این نکته تاکید می‌کردند که این کمپین تاثیر چندانی بر رکود بازار خودرو نداشته است و نباید ان را عامل اصلی رکود دانست.

این رکود دلایل دیگری همچون حبس تقاضا در اقتصاد ایران دارد و ناشی از رکود عمیقی است که کل اقتصاد ایران را فرا گرفته است. اما متاسفانه بسیای از کار‌شناسان و حتی مسئولین و مدیران به دلایل اصلی رکود بازار خودرو توجهی نکردند و با پرداختن به این کمپین و موضع گیری دربرابر ان به تقویت ان دامن زدند.

کار‌شناسان و مدیران صنعت خودرو باید می‌دانستند که رکود بازار خودرو ارتباط چندانی به این کمپین ندارد و برای برطرف شدن مشکل رکود بازار خودرو یا باید از رکود اقتصادی خارج شد یا با روش‌هایی چون اعظا تسهیلات قدرت خرید مردم را افزایش داد که راه دوم‌‌ همان راهی است که فعلا در دستور کار قرار گرفته است و ظاهرا موفق نیز بوده است.

اتفاقات امروز بهترین شاهد بر صحت این مدعا است و نشان داد که کمپین بر تقاضای خودرو بی‌تاثیر یا در بهترین حالت کم تاثیر بوذه است.

جالب انکه حتی تا دیشب نیز برخی کار‌شناسان بر این باور بودند که این طرح شکست خواهد خورد و مردم استقبالی از این تسهیلات نخواهند کرد.

ان‌ها با ارزیابی میزان سود و زیان مصرف کنندگان و میزان سود پرداختی مردم بابت این تسهیلات به این نتیجه می‌رسیدند که دریافت وام ۱۶ درصدی برای مردم به صرفه نیست و لذا ان‌ها استقبالی نخواهند کرد.

غافل از انکه در تحلیل رفتار مصرف کنندگان نباید صرفا به محاسبات عددی و بررسی سود و زیان بسنده کرد بلکه باید به عوامل دیگری که بر رفتار مصرف کنندگان تاثیرگذار است و نیز ترجیحات ان‌ها توجه کرد. این‌‌ همان نکته‌ای است که معمولا در تحلیل‌هایی که از رفتار مصرف کننندگان در اقتصاد ایران انجام می‌شود مورد غفلت قرار می‌گیرد.

نکته دیگری که باید در اینجا به ان اشاره کرد این است که یکی از الزامات موفقیت کمپین‌ها، مطلوب بودن وضعیت سرمایه اجتماعی در جامعه است.

در مطالعات و پژوهش‌های متعددی که در کشورهای مختلف انجام شده است ثابت شده است که سرمایه اجتماعی کارکردهای بسیار زیادی دارد و باید در تحلیل‌ها و تصمیمات اقتصادی مورد توجه قرار بگیرد. اما متاسفانه این مفهوم هنوز در اقتصاد ایران جایگاهی ندارد و نه در تحلیل‌ها و نه در سیاست گذاری‌ها، مورد توجه قرار نمی‌گیرد.

اگر به جایگاه سرمایه اجتماعی توجه می‌شد مشخص بود که در جامعه‌ای که وضعیت سرمایه اجتماعی چندان مطلوب نیست نمی‌توان امیدی به موفقیت چنین کمیینی داشت و بی‌دلیل به این کمپین پرداخته نمی‌شد.

در این باره حرف برای گفتن زیاد است اما به همین میزان بسنده می‌کنیم.