مسجد امام اصفهان بهعنوان یکی از مهمترین مساجد جهان اسلام در مجموعه جهانی میدان نقش جهان قرار دارد اما وضعیت نگهداری از این مسجد، صدای گردشگران خارجی را هم درآورد.
وقتی اثری ثبت جهانی می شود به این معناست که دیگر آن بنای تاریخی در حوزه ملی و گستره یک کشور نمی گنجد و متعلق به همه مردم جهان است نه فقط مالکان و یا حتی روسای آن بنای گردشگری. به همین دلیل است که درهای این بناهای تاریخی به روی جهانیان باز میشود و همه گردشگران خارجی و داخلی می توانند از آن بازدید کنند.
مسجد امام اصفهان نیز یکی از مجموعه بناهای تاریخی میدان نقش جهان است که به عنوان جزئی از پرونده میدان نقش جهان توسط سازمان یونسکو ثبت جهانی شد. این مسجد به همراه مسجد جامع اصفهان که آن هم در قالب پروندهای جداگانه در فهرست میراث جهانی قرار گرفته دو بنای تاریخی جهان اسلام هستند که به لحاظ معماری و اهمیت همیشه مورد بازدید گردشگران خارجی قرار می گیرند.
مسجد امام اصفهان است در دوران صفوی ساخته شد و از بناهای مهم معماری اسلامی ایران بهشمارمیرود. این بنا شاهکاری جاویدان از معماری، کاشیکاری و نجاری در قرن یازدهم هجری است.
گردشگران میدان نقش جهان ممکن نیست که از این مسجد تاریخی عکس هایی برای یادگاری و نشان دادن عظمت مسجد تهیه نکرده و آن را به افراد دیگری که آن را ندیده اند نشان ندهند.
تعداد آنها در ماه مهر و آبان آن هم در شرایط پس از توافقات هستهای آنطور که مسئولان گردشگری کشور میگویند، زیاد هم شده است.
آسیب داربستها به مسجد
از سوی دیگر گردشگران خارجی که مهر ماه یکی از ایام سفر آنها به ایران است، در پکیج سفرهای خود غیر از شیراز و یزد، حتما اصفهان را نیز به عنوان یکی از شهرهای مقصد گردشگری انتخاب میکنند و به مهمترین بنای تاریخی آن که میدان نقش جهان است میروند، بنابراین شکی نیست که مسجد امام واقع شده در این میدان نیز در تیررس نگاه گردشگران مسلمان و غیر مسلمان خارجی است.
اما چقدر بازدید آنها از این بنا با تصورشان از آن هماهنگ است؟
گردشگران مسجد امام همیشه با موکتهای روی هم انباشه، داربستهای باز نشده، به هم ریختگی فضای بیرونی و داخلی مسجد، عدم پاکیزگی سرویسهای بهداشتی مواجه میشوند که کادر عکس آنها را خراب میکند. این گلایه همه گردشگران است که سالها به گوش تولیت این مسجد میرسد اما توجهی به آن نمی شود.
محسن حاجی سعید، یکی از اعضای کانون سراسری انجمن راهنمایان گردشگری سراسر کشور است که در چند روز اخیر یک گروه از گردشگران خارجی را در این مسجد راهنمایی میکرد او به خبرنگار مهر میگوید: وضعیت مسجد امام اصفهان وضعیت اسفناکی است در حالی که این مسجد به عنوان کلیدی ترین مساجد در دنیا شناخته شده، ما این مسجد را به عنوان یکی از مساجد دارای معماری و تزئینات منحصر به فرد به گردشگران معرفی می کنیم.
گردشگران خارجی وقتی توضیحات راهنمایان گردشگری را درباره عظمت بنا میشنوند، به بازدید از بنا میروند، اما آنها از آنچه که بازدید می کنند حیرت می کنند! حاجی سعید در این باره میگوید: آنها پس از شنیدن توضیحات با داربستهایی مواجه میشوند که به دلیل برگزاری نماز جماعت پس از گذشت چهار روز هنوز از صحن مسجد جمع نشدهاند، برخی از این داربستها با صدای بلندی روی زمین می افتد و باعث آسیب به سنگهای کف مسجد میشود. تصویر مسجد در دوربین گردشگران با الحاقات اضافه ای رو به رو می شود که آنها را آزرده و البته با سوال مواجه میکند.
حاجی سعید می گوید: ما همیشه در حال توجیه وجود این داربستها و موکتهایی هستیم که هنوز بعد از چهار روز از برگزاری نماز جماعت از گوشه و کنار مسجد جامع آوری نشدهاند. آنها وقتی از ما آدرس سرویس بهداشتی مسجد را می پرسند، بدون وارد شدن به آن، برگشته و میگویند:OHHH VERY DIRTY! سرویس های بهداشتی مسجد امام اصفهان به حدی کثیف است که گردشگران از رفتن به آن پشیمان می شوند. آن هم گردشگران خارجی که به بهداشت اهمیت زیادی می دهند.
او با طرح این سوال که چقدر به آثار تاریخی مان که در معرض دید گردشگر خارجی قرار دارد، توجه نشان می دهیم؟ گفت: سو مدیریت متولیان این بناهای تاریخی نشان می دهد که آنها نمی توانند از عهده نگهداری از بنای تاریخی و مهم اصفهان برآیند.
نشان دادن جریان زندگی در بناهای تاریخی خوب است اما به شرطی که پاکیزگی و نگهداری مناسب از آن رعایت شود. متاسفانه در زمانهای دیگری مانند ایام اعتکاف ورودی این مسجد به طور کامل بسته می شود و گردشگران نمی توانند از آن بازدید کنند درحالی که می توان راهی را باز کرد و بدون ایجاد مزاحمت برای معتکفان، به گردشگران خارجی نشان داد که در این مسجد معتکفان زیادی حضور پیدا می کنند نه آنکه در مسجد از ورودی آن بسته شده و امکان بازدید از هیچ یک از بخش های آن داده نشود.
مسجد امام اصفهان یکی از ۶ مسجد مهم کشور است که گردشگران حتما تصوری که از آن دارند یک مسجد پاکیزه و به دور از الحاقات اضافی در آن است که اتفاقا میتواند مهمترین بنا در معرفی بناهای مذهبی ایران باشد اما سو مدیریت در نگهداری از آن باعث شده تا این انتقال فرهنگ به اقدامی ضد فرهنگی تبدیل شود.