لئوناردو داوینچی، نقاش مشهور عصر رنسانس، در کشیدن تابلوی مونالیزا از ترکیب شیمیایی منحصر به فردی برای تولید رنگ استفاده کرده است.

 

 دانشمندان با استفاده از تصویربرداری پرتو ایکس توانسته‌اند به ساختار شیمیایی تکنیکی پی ببرند که لئوناردو داوینچی برای ترسیم پرتره مشهور «مونالیزا» استفاده کرده است.

 

کارشناسان می‌گویند یافته جدید نشان می‌دهد که نقاش مشهور و خلاق ایتالیایی در عصر رنسانس احتمالا در زمانی که در اوایل قرن شانزدهم روی نقاشی «مونالیزا» کار می‌کرده، میل به تجربه تکنیک‌های متفاوت داشته است.

 

تیم متشکل از دانشمندان و مورخان هنر در فرانسه و بریتانیا دریافته‌اند دستور ساخت رنگ روغنی که لئوناردو به عنوان لایه ابتدایی و پایه خود برای تهیه تابلوی چوب صنوبر نقاشی مونالیزا استفاده کرده، با دستور دیگر تابلوهای او به لحاظ شیمیایی متفاوت بوده است.ویکتور گونزالس، نویسنده اصلی این مطالعه و شیمیدان در مرکز تحقیقات فرانسه، گفت: «او کسی بود که عاشق آزمایش کردن بود و هر یک از نقاشی‌های او از نظر فنی کاملاً متفاوت است.»

 

دکتر گونزالس که ترکیبات شیمیایی ده‌ها اثر از لئوناردو داوینچی، رامبراند و نقاشان دیگر را مطالعه کرده است، در این باره به خبرگزاری آسوشیتدپرس گفت: «در این مورد جالب است که ببینیم در واقع تکنیک خاصی برای لایه رنگ پس‌زمینه مونالیزا وجود دارد.»

 

به طور خاص، محققان در اولین لایه رنگ لئوناردو داوینچی، یک ترکیب شیمیایی نادر به نام «پلومبوناکریت» (Plumbonacrite) پیدا کردند. به گفته آقای گونزالس، این کشف برای اولین بار آنچه را که مورخان هنر پیش از این فقط در حد فرضیه مطرح کرده بودند تایید کرده است؛ اینکه نقاش به احتمال زیاد از پودر اکسید سرب برای غلیظ شدن و کمک به خشک شدن رنگ خود استفاده کرده است.

 

کارمن بامباخ، متخصص هنر ایتالیا و متصدی موزه متروپولیتن نیویورک، این تحقیق را «بسیار هیجان‌انگیز» عنوان کرد و گفت: «یافتن پلومبوناکریت در مونالیزا نشان‌دهنده روحیه پیوسته آزمایش‌طلب لئوناردو به عنوان یک نقاش است. این چیزی است که او را جاودانه و مدرن می‌کند.»

 

تکه رنگی که از لایه پایه تابلو مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت، با قطری کمتر از یک موی انسان، به سختی با چشم غیرمسلح قابل مشاهده بود و از لبه سمت راست بالای نقاشی برداشته شده بود.

 

دانشمندان با استفاده از پرتو ایکس در یک شتاب‌دهنده «سنکروترون»، یک ماشین بزرگ که ذرات را تقریباً به سرعت نور شتاب می‌دهد، به ساختار اتمی آن نگاه کردند؛ امری که به آنها اجازه داد تا ترکیب شیمیایی این ذره را کشف کنند. پلومبوناکریت محصول جانبی اکسید سرب است که به محققان این امکان را می‌دهد تا با اطمینان بیشتری بگویند لئوناردو داوینچی احتمالاً از این پودر در ساخت رنگ مورد نظر خود استفاده کرده است.

 

دکتر گونزالس گفت: «پلومبوناکریت اثر انگشت خاص او است و این اولین بار است که می‌توانیم آن را از نظر شیمیایی تأیید کنیم. این کشف همچنین به ما می‌گوید که روش‌های تهیه رنگ برای قرن‌ها از نسلی به نسل دیگر منتقل شده‌اند و این دستورالعمل تهیه، دستور خیلی خوبی بوده است.»

 

کارشناسان می‌گویند پس از لئوناردو داوینچی، رامبراند نقاش هلندی نیز ممکن است از دستورالعمل مشابهی برای تهیه رنگ مورد نیاز خود در قرن هفدهم استفاده کرده باشد. آقای گونزالس و سایر محققان قبلاً پلومبوناکریت را در کارهای او یافته بودند.

 

اعتقاد بر این است که لئوناردو داوینچی پودر اکسید سرب را که رنگ نارنجی دارد، در روغن بذر کتان یا گردو با حرارت دادن مخلوط حل کرده تا خمیر نهایی غلیظ‌تر و سریع‌تر خشک شود.

 

آقای گونزالس در این باره اضافه کرد: «آنچه با این روش به دست می‌آورید روغنی است که رنگ طلایی بسیار خوبی دارد. بیشتر شبیه عسل است.»

 

مورخان بر این گمان هستند که «مونالیزا»، پرتره‌ای از لیزا گراردینی همسر یک تاجر ابریشم فلورانسی که توسط موزه لوور پاریس نگهداری می‌شود، هنوز رازهای کشف‌نشده دیگری در دل خود دارد.