سامانه راستی‌آزمایی یکی از شرکت‌های فناور که مبتنی بر هوش مصنوعی و حضور کارشناسان سیاسی و اعتقادی طراحی شده، قادر به شناسایی اخبار جعلی و نادرست منتشرشده در فضای مجازی و همچنین خبرگزاری‌ها است.
زهرا باغشاهی از محققان این سامانه در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه این سامانه به منظور راستی‌آزمایی اخبار پیاده‌سازی شده است، گفت: این سامانه یک سامانه مستقل است که از طریق آن نسبت به راستی‌آزمایی اخباری اقدام می‌شود که در فضای مجازی وایرال می‌شوند؛ این سامانه اخبار را از طریق ابزارهای هوش مصنوعی، رصد و اخبار مشکوک و یا نادرست را شناسایی می‌کند.
وی اخبار مربوط به کانال‌های تلگرامی، توئیتر و اینستاگرام و یا سایت‌های خبری را از جمله اخبار هدف این سامانه نام برد و یادآور شد: ما اخبار مشکوک و یا نادرست را که برای همگان باورپذیر نباشد، از طریق این سامانه، راستی‌آزمایی می‌کنیم؛ به این معنا که منبع اصلی منتشرکننده را شناسایی کرده و در صورت نیاز با آنها تماس می‌گیریم و در نهایت گزارشی از درستی و یا نادرستی خبر تهیه می‌شود.
باغشاهی، با بیان اینکه برای اخبار منتشر شده برچسب‌های «درست»، «نیمه درست»، «گمراه کننده»، «نیمه نادرست» و «درست» تعریف شده است، اظهار کرد: اخبار درست اخباری هستند که به طور کامل درست هستند. اخبار نیمه درست، به صورت کلی درست هستند، ولی در یکسری از جزئیات مهم تفاوت دارند و در متن خبر این جزئیات نادیده گرفته شده‌اند.
این فناور، اخبار گمراه کننده را اخباری دانست که ۵۰ درصد خبر درست و ۵۰ درصد آن نادرست است، خاطر نشان کرد: این نوع اخبار به نحوی منتشر شده‌اند که خواننده را گمراه می‌کنند و ذهن مخاطب را از اصل خبر دور می‌کنند. اخبار نیمه نادرست نیز اخباری هستند که یکسری واقعیات در آنها هست و به طور کلی نادرست هستند و به خوانندگان آدرس‌های نادرست می‌دهند.
وی، نمونه خبرهای نادرست را انتشار اخباری در زمینه تعطیلی روزهای چهارشنبه و پنج‌شنبه ۱۱ و ۱۲ مرداد ماه جاری دانست و در این باره توضیح داد: در این اخبار اعلام شد که این تعطیلی‌ها به دلیل برق‌رسانی ایران به عراق بوده که این خبر را راستی‌آزمایی و مشاهده کردیم که نادرست بوده است.
باغشاهی، اساس راستی‌آزمایی اخبار را بر اساس هوش مصنوعی دانست و یادآور شد: علاوه بر آن کارشناسان راستی‌آزمایی از همه گروه‌های سیاسی اعتقادی کشور هستند که تلاش می‌کنند بدون جانبداری، اخبار را رصد کنند.
این فناور در خصوص درصد خطای راستی‌آزمایی این طرح، توضیح داد: تلاش می‌شود که خطایی رخ ندهد و در صورت بروز خطا بررسی‌های مجددی صورت می‌گیرد و حتی از کاربران کمک می‌گیریم؛ چرا که ما به کاربران پیشنهاد می‌دهیم چنین سامانه‌ای راه‌اندازی شده و آنها می‌توانند اخباری را برای راستی‌آزمایی به ما پیشنهاد دهند.
وی در خصوص کاربردی‌شدن این سامانه، گفت: ما تاکنون اخباری از خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) دریافت کردیم، ضمن آنکه در خصوص درستی یا نادرستی اخبار نیز با برخی از رسانه‌ها تماس گرفتیم.
باغشاهی با بیان اینکه برای پایش اخبار یکسری شاخص برای اعتبار منبع خبر در نظر گرفته شده است، گفت: سرچ اینترنتی یکی از روش‌های راستی آزمایی ما به شمار می‌رود، ولی اساس کار ما گفت‌وگو با افراد و سامانه هوش مصنوعی متا دیتا است.
این فعال حوزه فناوری به بیان اهمیت توسعه سامانه‌های راستی‌آزمایی اخبار پرداخت و گفت: یکی از اهمیت آن در راستای مسؤولیت اجتماعی است تا از انتشار اخبار نادرست جلوگیری شود، ضمن آنکه برای خبرگزاری‌ها بسیار مهم است که اخبار جعلی را منتشر نکنند. ما نمونه‌ای داشتیم که یکی از خبرگزاری‌های معتبر کشور خبری را منتشر کرده و به دنبال آن همه خبرگزاری‌ها آن خبر را منتشر کرده بودند، ولی اصل خبر اشتباه بوده است.
