به گزارش ایسنا و به نقل از نیو اطلس، در حالی که ما از تاثیر منفی گلوتن بر دستگاه گوارش و توده بدن آگاه هستیم، دانشمندان نیوزلندی اکنون برای اولین بار تشخیص داده‌اند که گلوتن می‌تواند باعث التهاب مغز نیز بشود.

 

دانشمندان در مطالعه‌ای که روی موش‌ها انجام شد، دریافتند موش‌هایی که از رژیم غذایی حاوی ۴.۵ درصد گلوتن استفاده می‌کردند، التهاب در ناحیه هیپوتالاموس مغز را تجربه کردند، منطقه‌ای که نقش مهمی در عملکردهای متابولیک مانند تنظیم قند خون بازی می‌کند.

 

الکس تاپس دانشیار دانشگاه اوتاگو و پژوهشگر ارشد این مطالعه گفت: موش‌ها مدلی عالی برای مطالعه فیزیولوژی انسان هستند. آنها سیستم گردش خون، تولید مثل، گوارش، هورمونی و سیستم عصبی بسیار مشابهی با انسان دارند. بنابراین، کاملاً محتمل است که همان التهابی که در موش‌ها می‌بینیم، در انسان نیز رخ دهد.

 

تخمین زده می‌شود که ۲۰ میلیون آمریکایی به گلوتن حساسیت داشته باشند و آمار نشان می‌دهد که حدود یک درصد از این جمعیت از بیماری سلیاک جدی رنج می‌برند که یک بیماری خود ایمنی ژنتیکی است که می‌تواند فوق العاده ناتوان کننده باشد و علاوه بر اجتناب از گلوتن و دیگر آلوده کننده‌های احتمالی، هیچ درمانی برای آن وجود ندارد.

 

بیماری سِلیاک یک اختلال آلرژی و خودایمنی روده باریک با زمینه ژنتیکی(ارثی) است. در این بیماری گوارشی پرزهای روده باریک آسیب دیده و در جذب مواد اختلال دارد. در صورتی که بیماران مبتلا به سلیاک پروتئینی از دسته گلوتن(gliadin) که در برخی از غلات مانند گندم، جو، چاودار و گاه جوی دوسر وجود دارد را مصرف کنند، دچار علایم عدم تحمل می‌شوند. ظاهراً ورود گلوتن به سلول‌های پرزهای روده موجب واکنش سیستم ایمنی می‌شود. واکنش التهابی ایجاد شده موجب تحلیل پرزهای روده و کاهش فعالیت آنزیم‌های روده می‌شود. چون بخش عمده‌ای از جذب مواد غذایی در روده در پرزهای روده انجام می‌گیرد، تخریب این پرزها موجب سوءجذب می‌شود.

 

تاپس می‌گوید: مغز دارای دو نوع سلول ایمنی مشابه ماکروفاژها در خون است که آستروسیت و میکروگلیا نامیده می‌شوند. ما دریافتیم که گلوتن و همچنین HFD (رژیم غذایی پرچرب) تعداد آن سلول‌های ایمنی را افزایش می‌دهد. اثر گلوتن اضافه شده به یک رژیم غذایی معمولی تعداد سلول‌ها را به همان اندازه افزایش داد که اگر موش‌ها با رژیم غذایی پرچرب تغذیه می‌شدند. وقتی گلوتن به رژیم غذایی پرچرب اضافه شد، تعداد این سلول‌ها حتی بیشتر شد.

 

پژوهشگران نمی‌دانند چرا این التهاب رخ می‌دهد، اما به نظر می‌رسد که با واکنش شدید سیستم ایمنی مانند آنچه در بیماری سلیاک دیده می‌شود، مرتبط باشد.

 

تاپس می‌گوید: این یافته‌ای کاملاً جدید است و بنابراین ما هنوز نمی‌دانیم چرا چنین است. ممکن است اجزای گلوتن مقاوم در برابر هضم منجر به یک واکنش ایمنی شود که در بیماران سلیاک دیده می‌شود و سپس در مغز ظاهر می‌شود.

 

وی هشدار می‌دهد که این کشف بسیار مقدماتی است و مطالعات بیشتری مورد نیاز است. اما نشان می‌دهد که حساسیت به گلوتن چقدر پیچیده است و پیامدهای سلامتی آن می‌تواند چقدر گسترده باشد.

 

وی افزود: اگر گلوتن منجر به التهاب هیپوتالاموس در انسان و در نتیجه آسیب مغزی شود، در دراز مدت می‌تواند برای بدن مانند افزایش وزن بدن و اختلال در تنظیم قند خون بد باشد. اگر این اثرات پایدار شوند، ممکن است خطر ابتلا به اختلال عملکرد حافظه را تشدید کنند که با اختلال در تنظیم قند خون مرتبط است.

 

با این حال، خبر خوب این است که اگر مشکلی با هضم گلوتن ندارید، دلیلی برای ممنوعیت آن و عدم استفاده از نان وجود ندارد.

 

تاپس می‌گوید: ما نمی‌گوییم که گلوتن برای همه مضر است. برای افرادی که گلوتن را هضم می‌کنند، مصرف محصولات کاملاً بدون گلوتن حتی ممکن است پیامدهای سلامتی در پی داشته باشد که ممکن است از مزایای بالقوه آن بیشتر باشد. اغلب مردم غذاهای کامل مصرف نمی‌کنند و محصولات بدون گلوتن بسیار فرآوری شده اغلب دارای فیبر کم و قند بالا هستند.

 

این پژوهش در مجله Neuroendocrinology منتشر شده است.