خبرگزاری مهر: نزدیک دو دهه است دریاچه ارومیه هر سال با ۴۰ سانتیمترکاهش روزهای بسیاربحرانی را تجربه می کند اما امسال بارش رحمت الهی روند خشک شدن این تالاب را متوقف کرد.
هرچند امیدها برای احیای دریاچه ارومیه رنگ گرفته اما فصل تابستان و گرمای شدید هوا در راه است اگر صرفه جویی در بخش آب، تغییرالگوی کشت بخش کشاورزی، جلوگیری از برداشت بی رویه آب و چاه های غیرمجاز و... به زودی برنامه ریزی و کنترل نشود دیگر بارش رحمت الهی نیز تبعات این بحران را جوابگو نخواهد بود.
بیابانزایی و تغییرات اکوسیستم، بروز بیمای های مختلف، نابودی کشاورزی و جنگل ها، منابع آب زیرزمینی، اثرات تشعشعات نمکی بر روی انسان ها، طوفان های نمکی و ایجاد تپه های ماسه ای و نمکی و تأثیرگذاری در نسل های آتی بخشی از هزاران تبعات خشک شدن دریاچه ارومیه است تبعاتی که خود انسان موجب بروز آن شده و می شود.
هرچند در این دو دهه خشکسالی از عوامل اصلی به وجود آمدن بحران خشک شدن دریاچه ارومیه عنوان می شود اما برداشت و بهره برداری غیر اصولی منابع آبی از یک سو و هدر رفت بیش از اندازه آب از سوی دیگر آهنگ بحران را سرعت بخشید در این راستا در گام نخست برای نجات دریاچه ارومیه باید مدیریت اصولی جهت استفاده از منابع آبی موجود صورت گیرد.
بر اساس اعلام معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی ایران بطور متوسط برای امور بهداشتی و شرب ۲۰۰ لیتر آب و برای تولید یک کیلوگرم محصول کشاورزی نیز معادل یک هزار لیتر صرف می شود که این میزان در مقایسه با استاندارد های جهانی بسیار نا متعارف است.
بارندگی ها سطح تراز دریاچه ارومیه را به ۱۲۷۰.۶۶ متر رساند
کارشناس مسئول زیستگاه های آبی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در خصوص آخرین وضعیت دریاچه ارومیه به خبرنگار مهر گفت: خوشبختانه بعد از ۱۸ سال دریاچه ارومیه امسال در شرایط تثبیت قرار گرفته است که این نشان دهنده امیدواری به احیای آن است.
علیرضا قریشی با اشاره به بارندگی های مناسب بهاره در استان به خصوص طی هفته گذشته عنوان کرد: در کنار اجرای طرح های احیا بارش های مناسب بهاره به خصوص در هفته گذشته موجب شده است سطح تراز دریاچه ارومیه روز جمعه ۱۸ اردیبهشت سالجاری به ۱۲۷۰.۶۶ متر برسد که در مقایسه با مدت زمان مشابه سال گذشته این میزان ۱۲۷۰.۶۸ متر بود.
وی با بیان اینکه در مقایسه با مدت زمان مشابه سال قبل تنها شاهد کاهش دو سانتیمتری سطح دریاچه ارومیه هستیم عنوان کرد: این در حالی است که تا قبل از این سالهای گذشته هر سال شاهد کاهش میانگین ۳۰ تا ۴۰ سانتیمتری آب بودیم.
قریشی با مقایسه آماری سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۸ اردیبهشت سالهای ۹۰ تا ۹۴ گفت: در سال ۹۰ سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۱.۵۹ متر بود این میزان در سال ۹۱ با ۲۹ الی ۳۰ سانتیمتر به ۱۲۷۱.۲۹ متر رسید در سال ۹۲ نیز سطح تراز دریاچه ارومیه با ۲۹ سانتیمتر کاهش ۱۲۷۱ متر بود.
وی ادامه داد: در سال ۹۳ نیز سطح تراز دریاچه ارومیه ۱۲۷۰.۶۸ متر بود این نشان می دهد در تمام این مدت سطح تراز دریاچه ارومیه به طور متوسط ۳۰ سانتیمتر هر سال کاهش داشت اما امسال در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته دو سانتیمتر کاهش نشان می دهد.
قریشی ادامه داد: با وجود اینکه شرایط تثبت دریاچه ارومیه را تجربه می کنیم اما به دلیل فرارسیدن تابستان و گرمای هوا حفظ این شرایط نیازمند تداوم بارش ها، کاهش و صرفه جویی در مصرف آب به خصوص در بخش کشاورزی و تسریع در روند اجرای طرح های احیای دریاچه ارومیه هستیم.
احیای دریاچه ارومیه همچنان نیازمند مشارکت همگانی است
این سخنان در حالی مطرح می شود که معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی در نخستین همایش دریاچه ارومیه که پنجشنبه هفته گذشته در نقده برگزار شد گفته بود: با توجه به بارندگی های مناسب به خصوص هفته گذشته شرایط دریاچه ارومیه بهتره شده اما با شرایط ایده آل و احیای دریاچه ارومیه فاصله زیادی داریم.
هادی بهادری با بیان اینکه متاسفانه منابع آبی محدود هستند و بخش کشاورزی بیشترین آبی مصرفی با کمترین بازدهی در استان را به خود اختصاص داده است اظهارداشت: براساس برنامه تدوین شده با اجرای طرح های ساماندهی آبیاری در مزارع و باغات و همچنین با اطلاع رسانی و آگاهسازی مردم در کاهش مصرف آب، درمدت ۵ سال آینده باید ۴۰ درصد مصرف آب کاهش یابد که برای تحقق این هدف نیازمند مشارکت بیشتر مردم و کشاورزان هستیم.
وی ادامه داد: در قالب برنامه ۱۰ ساله احیای دریاچه ارومیه و با احتساب میزان تبخیر و تعرق آب از دریاچه با آب رسانی سالانه ۳ میلیارد مترمکعب آب دریاچه ارومیه احیا می شود که دراین میان سهم صرفه جویی سالانه ۸ درصد آب بسیار چشم گیر و موثر خواهد شد.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی با اشاره به اینکه ۹۰ درصد آب قابل استحصال در استان در بخش کشاورزی مصرف می شود افزود: متاسفانه بدلیل پایین بودن راندمان آبیاری دراین حوزه حدود ۶۰ درصد آب تولیدی هدر می رود که با اجرای طرح های ساماندهی کشاورزی و آبیاری می توان بخش عمده ای از آن را به دریاچه هدایت کرد.
بهادری به طرحها و برنامه های دردست اجرای این ستاد دراستان نیزاشاره کرد و گفت: از ۷۷ مصوبه ستاد ملی احیا دریاچه ارومیه ۴۰ مصوبه به استان آذربایجان غربی مربوط است که برای آنها ۲۵۸ میلیارد تومان تخصیص یافته است.
وی با بیان اینکه از این میزان ۱۵۸ میلیارد تومان برای تکمیل سامانه انتقال آب از جنوب دریاچه و ۱۰۰ میلیارد تومان نیز در قالب پروژه های اجرایی به دستگاههای متولی در استان برای اجرای ۱۴ پروژه بزرگ عمرانی پرداخت شده است افزود: پایش و نظارت بر امور توسط ستاد احیا صورت می گیرد و اجرا توسط دستگاه های اجرایی و‌مشارکت خود مردم خواهد بود.
معاون امور عمرانی استاندار آذربایجان غربی انتقال آب به پیکره اصلی دریاچه، لایروبی ۲۰ کیلومتر از رودخانه های جنوب دریاچه و لایروبی ۱۵۵ کیلومتر از انهار بزرگ منتهی به دریاچه و آغاز طرح تعادل بخشی مصرف آب با برق رسانی به سه هزار چاه و نصب ۹ هزار کنتور هوشمند در چاههای دارای پروانه را از جمله این طرح ها عنوان کرد.
روند کاهش آب دریاچه ارومیه از ۱۸ سال پیش آغاز شد و در سه چهار سال اخیر به وضعیت بحرانی رسید به طوری که ۹۰ درصد وسعت آب بزرگترین دریاچه داخلی ایران خشک و به نمکزار تبدیل شد.
دریاچه ارومیه بزرگ ترین دریاچهٔ داخلی ایران و دومین دریاچه آب شور دنیاست و آب آن از رودخانه های زرینه رود، سیمینه رود، تلخه رود، باراندوز، شهرچای، نازلو و زولا تغذیه می شود.
