دکتر صلاحالدین هرسنی؛ کارشناس مسائل بینالملل در روزنامه همدلی نوشت: بازخوانی از گفتهها و اظهارات دکتر ظریف در فایل منتشر شده او، اگر چه انعکاس برخی از واقعیات در پشت سازوکارهای مربوط به دیپلماسی و سیاست خارجی بهویژه سیاستهای منطقهای بوده است.
اما اندکی بازبینی انتقادی از این فایل صوتی به ما کمک میکند که بدانیم او در مجموع مخالفتی با غلبه سیاست میدانی در اخلاق دیپلماتیک نداشته است؛ چراکه تعقیب سیاست میدانی و ورود چنین سیاستی به حوزه دیپلماسی مسئلهای بود که نه دکتر ظریف در ورود آن نقش داشت و نه میتوانست با آن مخالفت کند. در واقع حضور و غلبه سیاستهای میدانی در سیاستهای منطقهای، مسئلهای ورای تصمیمات دکتر ظریف بود و بیشتر از سوی تصمیمسازان و تصمیمگیران اصلی سیاستهای منطقهای ایران اتخاذ و اعمال میشد. خود ظریف در این باره گفته است که: من در فن دیپلماسی مجتهدم اما در سیاست میدانی مقلد.
به اینترتیب وقتی پای مسئلهای چون تقلید و تسلیم در مسائل مربوط به دیپلماسی و سیاست خارجی به میان میآید، جای هیچگونه عذرخواهی نیست، چرا که بیان و اظهارات دکتر ظریف در آن فایل صوتی بخشی از واقعیتها و سازوکارهای جاری مرتبط با امور دیپلماسی و سیاستهای خارجی منطقهای بوده است و ظریف نیز ناچار به پذیرش آن. با این همه او حاضر شده است که عذرخواهی کند. در عذرخواهیاش دو نکته حائز اهمیت است.
نکته اول اینکه اگر ظریف به جهت تمدید حیات سیاسی خود و تداوم حضور در فضای سیاسی حاضر به این عذرخواهی شده باشد، قطعا عذرخواهی او تصنعی و بیشتر از روی برخی ملاحظاتی است که از بیرون به او تحمیل شده و احتمالا غیرواقعی و دور از صداقت است. قابل پیشبینی است که چندان از سوی افکار عمومی پذیرفته نشود و حتی موجبات ریزش پایگاه اجتماعی او را فراهم کند.
نکته دوم آنکه اگر این عذرخواهی با انگیزه عاطفی در احترام به مقام پر ارج سردار شهید سلیمانی باشد، قطعا عین شجاعت و افتخار و بلکه خود بخشی از دیپلماسی است.
این وجه از عذرخواهی دکتر ظریف نشان میدهد که او در کنار اخلاق راهبردی و دیپلماتیک به سیاست میدان نیز برای پیشبرد سیاست خارجی منطقهای وفادار بوده است.
با این همه مشکل اصلی ظریف نه سیاستهای میدانی، بلکه فقط انتشار نابهنگام آن فایل صوتی است که پسلرزههای آن قرار است از یک طرف موجب گسترش بحران اعتمادسازی در سپهر سیاسی حاضر کشور و از طرف دیگر موجب مانعسازی، تعلیق و در نتیجه عقیمسازی مذاکرات و نشستهای اخیر وین شود.