همدلی: زندگى از حركت ايستاد. دستور توقف به تمام دلخوشىها، انگيزهها، حركت، تلاش و برنامهريزى در تمام عرصهها توسط بيمارى كرونا خبرى ناگوار براى جهانيان در سال ٢٠٢٠ بود. هواپيماها از پرواز، قطارها از حركت، اتوبوسها از جاده بازايستادند.
ديدار عزيزان، دستبوسى پدر و مادرها، پدربزرگها و مادربزرگها حتى در تحويل سال به يك باره قطع و به ناگاه بين همه فاصله افتاد؛ اگر كسى تن به رعايت اين فاصله و جدايى نمىداد ديدار به قيامت مىشد و در جايگاه ابدى سينه قبرستان در غربتى مظلومانه بدون مشايعت دوستان و عزيزان به خاك سپرده مىشد.
تلاش دانشمندان و چارهجويى براى يافتن درمان قطعى اين بيمارى عالمگير بىوقفه و مجاهدانه شروع شد و با عشق و علاقه به انسانيت ادامه يافت. سرانجام اين تلاشها به بار نشست. ساخت چندين واكسن در دستور كار دانشمندان قرار گرفت. تست موفقيتآميز مراحل سهگانه واكسن فايزر به عنوان يكى از واكسنهاى مؤثر بر بيمارى كوويد -١٩ باعث ايجاد موج مثبت و اميدوارى در تمام عرصههاى اجتماعى، اقتصادى، سياسى و روانى مردم سراسر جهان شد.
در عرصه اقتصاد، نفت كه در آغاز اين بليه به ناگهان به زير ١٠دلار در بشكه رسيده بود هم اكنون ٥٠دلار و بالاتر را هدف گرفته است؛ شواهد و قرائن خبر از برگشت اميد و تلاش در بازار انرژى، چرخش چرخهاى كارخانجات توليدى در تمامى عرصهها و بازگشت رونق توليد را نشان مىدهد.
بازار طلا كه در آغاز اين بيمارى به دليل عدم اطمينان مردم به ساير بازارهاى سرمايه ميل بىسابقهاى به جهش پيدا كرده بود و تا نزديك ٢٠٠٠ دلار در هر اونس رسيده بود تا حدودى آرام ورام شده به طورى كه روز گذشته هر انس طلا به كمتر از ١٩٠٠ دلار كاهش يافته است. بازار بورسهاى بزرگ رفته رفته رونق دوباره يافته و شاخصها مثبت شدهاند.اغلب كشورهاى متمول و ثروتمند جهان دست بهكار خريد اين واكسنها بهويژه واكسن فايزر شدهاند و از ساير انواع واكسنها هم پيش خريد و سفارش دادهاند.
بر اساس گزارش تفصيلى روزنامه ليبراسيون چاپ فرانسه كشورهاى ثروتمند جهان كه تنها ١٤درصد جمعيت دنيا را دارند تاكنون ٥٧درصد اين واكسنها را خريدارى كردهاند. ٦٧ كشور كه بنيه اقتصادى ناچيز يا متوسطى دارند تاكنون موفق به خريد نشدهاند يا اگر هم خريد كردهاند درصد ناچيزى بوده است.
شيرينى و حلاوتى كه ساخت واكسن در كام همه جهانيان ايجاد كرد به مانند بارانى دوباره نهال اميد را در وجود همه زنده كرد. حيف كه دنياى صنعتى و توسعهيافته يا همان اغنياء و ثروتمندان شيرينى اين كار سترگ و انسانى را در كام جوامع فقير تا حد زيادى كم كردند و گويى كه به قول شادروان پروين اعتصامى رسمى ابدى است كه: «پروين توانگران غم مسكين نمىخورند/ بيهودهاش مكوب كه سرد است اين حديد.» شايد علىرغم هوش و ذكاوت ابزارى كه كشورهاى توسعه يافته يا ثروتمند دارند هنوز درس لازم را از اين بيمارى جهانى نگرفتهاند كه در جهان بههم پيوسته و متصل كنونى حياط خلوتى براى كسى باقى نمانده است.
اگر قبلاً همه در اتاقهاى شيشهاى سكونت داشته و شكننده بود اينك كرونا آنان را به اندازه حجم يك ويروس بههم نزديك كرده است كه سخت كشنده است. بايد درك كنند كه اگر مىخواهند در جهانى امن و عارى از كرونا زندگى كنند، زمان اختصاصىسازى گذشته است و لاجرم نوع نگاهشان را وسعت بخشيده و كل گيتى را ايمن و واكسينه كنند تا خود ايمن بمانند.
انتظار مىرود سازمانهاى بينالمللى زير مجموعه سازمان ملل متحد از جمله سازمان جهانى بهداشت، سازمانهاى غير دولتى خارجى و داخلى تلاش کنند تا با برجسته كردن خطاى فاحش كشورهاى ثروتمند در تهيه و انبار بيش از حد نياز مردمانشان، اهميت تلاش همدلانه آحاد جامعه جهانى در محو اين بيمارى همهگير را متذكر و يادآورى کنند كه درس بزرگ كوويد - ١٩ را كه: «بنى آدم اعضاى يك پيكرند/كه در آفرينش ز يك گوهرند/ چو عضوى به درد آورد روزگار / دگر عضوها را نماند قرار»با گوش جان بشنوند و خاطرنشان شوند كه اين جهان خيلى كوچك و بههم فشرده شده است و اگر براى حفظ جان خودتان هم كه شده دست ساير كشورهاى جهان را بايد گرفت.
از ديگر سو اخبار غير رسمى كه در فضاى مجازى و محافل داخلى كشور خودمان در حال باز نشر است، واجد اهميت و قابل توجه مسئولين و دستاندركاران اداره كشور است. اينكه ضرورت تهيه واكسن مورد تأييد سازمان بهداشت جهانى مورد توجه و خواست عموم مردم اعم از غنى و فقير است؛ دوم اينكه باز در فضاى مجازى و محافل غير رسمى نقل است كه از كانال كشورهايى چون قطر و سوئيس قرار بر واردات واكسن براى موارد خاص است كه اميد است نادرست باشد و ناشى از اضطراب حاصل از جو روانى جامعه باشد.
هشيارى و حساسيت متوليان بهداشت و درمان كشور و ساير دستگاههاى ذيربط و سرعت در اقدام به تهيه و توزيع كل پهنه سرزمينى موجب آرامش خاطر و روان جامعه خصوصاً فقرا و محرومان خواهد بود. بدون ترديد و به استناد يافتههاى علمى در خصوص بيمارى كرونا تعلل و افتادن در دوگانه فقير و غنى چنانكه كشورهاى ثروتمند دنيا عمل كردهاند، چاره و درمان شكست اين بيمارى نخواهد بود
و اگر بنا به هر دليلى مراقبت و احتياط لازم صورت نگيرد و به زعم بسيارى از متخصصان ابتدا فقرا و كسانى كه بنيه اقتصادى ضعيفى دارند در اولويت واكسيناسيون قرار نگيرند، فقر فقرا عيش اغنياء و ثروتمندان را به كام آنان تلخ و به باد خواهد داد. استفاده از كمك و به مشاركت طلبيدن مردم در اين امر انسانى و حياتى در كنار ايفاى نقش دولت به عنوان متولى اصلى اين مهم تا ريشهكنى اين بيمارى همهگير به صورت مداوم و شفاف مىتواند گرهگشا باشد.
محسن اوركى كوهشور (دكتراى سياستگذارى عمومى)