فریدون مجلسی، تحلیلگر سیاسی در روزنامه آفتاب یزد نوشت: اظهارات اخیر وزیر خارجه احتمالی جو بایدن مبنی بر بازگشت مشروط به برجام در عوض مذاکره بر سر سایر موضوعات اختلافی نظیر موشکی و سیاستهای خاورمیانهای بار دیگر این پرسش را مطرح کرده که روابط ایران و آمریکا در دوره آتی کاخ سفید شاهد چه تحولاتی خواهد بود. به نظر میرسد درباره بازگشت آمریکا به برجام باید وعدههای پیشین جو بایدن را که از جایگاه حقوقی بالاتری برخوردار است مدنظر قرار دهیم.
رئیس جمهور منتخب آمریکا از همان روز نخستین که دونالد ترامپ از این توافق خارج شد اقدام کاخ سفید را برخلاف اصول دانست و گفت چنین اقدامی منجر به این میشودکه آمریکا ناقض قطعنامه شورای امنیت شناخته شود. تحت چنین شرایطی به نظر میرسد براساس وعدههایی که بایدن داده است او بدون قید و شرط به برجام باز میگردد و طبیعتا وزیر خارجه بعدی ایالات متحده هرفردی که باشد متوجه این واقعیت خواهد شد که بازگشت آمریکا به برجام نه مانع مذاکرات است، نه موقعیت آمریکا را تضعیف میکند! در همین حال به نظر میرسد بازگشت واشنگتن به توافق هستهای حتی میتواند ابزارهایی را نیز در اختیار کاخ سفید قرار دهد تا با بهانههایی مانند عدم پایبندی کامل ایران به توافق، سازوکار مکانیسم ماشه را در «موقعیت حقوقی پذیرفته شده» فعال کنند.
با همه این شرایط به نظر میرسد بازگشت به برجام از سوی بایدن انجام خواهد شد اما این تصمیم به معنی لغو تحریمها نخواهد بود. روند واردات محصولات دارویی و غذایی با توجه به ژست حقوق بشری دموکراتها تسهیل خواهد شد و برخی سیاستها مانند توقیف کشتیهای ایرانی در دولت بعدی پیگیری نخواهد شد اما شاکله تحریمها باقی خواهد ماند. در واقع یکی از مهمترین دلایلی که آمریکا تحریمها را در دوره قبل ایجاد کرد و در نهایت کار به مذاکرات برجام کشید از نگاه واشنگتن تضمین امنیت رژیم صهیونیستی بود.
آنها به دنبال حذف تهدید هستهای از سوی ایران علیه تل آویو بودند. در شرایط کنونی آمریکا بر این باور است ایران ابزارهای دیگری برای تهدید موجودیت اسرائیل دارد و به همین دلیل واشنگتن مایل به حفظ ساختار تحریمها خواهد بود. در واقع فارغ از اینکه جمهوری خواهان در قدرت باشند یا دموکرات ها، یکی از سیاستهای اصلی کاخ سفید این است که از طریق اعمال تحریمهای فرسایشی و ادامه دار توان طرف مقابل خود را کاهش میدهند. بنابراین اگر ایران و آمریکا در ادامه راه نیز به چارچوبی برای گفتگو دست نیابند به رغم بازگشت واشنگتن به برجام شاکله تحریمها باقی خواهد ماند. در این صورت اگر تهران گمان میکند وضعیت کنونی به رغم ادامه تحریمها را قابل مدیریت میداند میتواند از رفتن به مسیر گفتگو اجتناب کند.