آن دسته از اتباع خارجی که به صورت قانونی در کشور مشغول به کار می‌شوند بر طبق ماده ۵ قانون تأمین اجتماعی همانند ایرانیان از مزایای این سازمان بهره مند می‌شوند.

 

بر اساس این ماده، اتباع خارجی که به طور قانونی در کشوراشتغال دارند می‌توانند بیمه شوند در غیر این صورت هیچ قانون بیمه‌ای اجازه پوشش و ارائه خدمات به افراد غیر قانونی را ندارد براین اساس داشتن پاسپورت برای بیمه اینگونه افراد که سهم بالایی از آن‌ها را افغان‌ها تشکیل می‌دهند، کافی نیست و تنها می‌تواند با مجوز اقامت و اشتغال از وزارت کار از پوشش بیمه‌ای بهره‌مند شوند.

 

سازمان تأمین اجتماعی یک سازمان اجتماعی و بیمه‌ای است، بر این اساس اگر شرایط برای بیمه سرپرست خانوار فراهم شود به تبع آن تمامی افراد تحت تکلف نیز می‌توانند تحت پوشش بیمه سازمان تامین اجتماعی قرار گیرند.

 

تعهدات تامین اجتماعی به اتباع خارجی

 

اتباع خارجی می‌توانند از حمایت‌های بلندمدت سازمان شامل پرداخت مستمری بازنشستگی، مستمری بازماندگی، مستمری از کارافتادگی کلی غیر ناشی از کار و مستمری از کار افتادگی کلی و جزئی ناشی از کار برخوردار شوند. همچنین تعهدات کوتاه‌مدت مانند حمایت در برابر حوادث و بیماری‌ها، پرداخت غرامت دستمزد ایام بیماری، پرداخت غرامت دستمزد ایام بارداری، پرداخت غرامت نقص عضو، پرداخت هزینه کفن و دفن، کمک هزینه ازدواج و کمک هزینه وسایل پزشکی شامل حال آنها می‌شود.

 

اتباع، بیمه بیکاری نمی‌گیرند

 

بیمه بیکاری تنها محدودیتی است که مجلس شورای اسلامی برای اتباع خارجی در نظر گرفته است بر این اساس این افراد تحت پوشش بیمه بیکاری قرار نمی‌گیرند. این درحالی است که اتباع خارجی که به طور قانونی با ارائه مجوز اقامت و اشتغال در کشور مشغول به فعالیت هستند می‌توانند همانند ایرانیان از مزایای سازمان تامین اجتماعی استفاده کرده و تحت پوشش بیمه‌ای قرار گیرند.

 

همچنین بیماری‌های مادرزادی در هر یک از اتباع ایرانی و خارجی تحت پوشش هیچ بیمه‌ای قرار نمی‌گیرند و هزینه‌های درمان بر عهده خانواده‌ها است.

 

تنها تفاوت اتباع خارجی با ایرانیان در پرداخت حق بیمه سهم ۳ درصدی بیمه بیکاری است که به دلیل عدم بهره‌مندی اتباع خارجی از بیمه بیکاری هزینه ۳ درصد این قانون از افراد دریافت نمی‌شود، ولی در دیگر شرایط همانند ایرانیان مشمول قوانین بیمه‌ای می‌شوند.

 

منوط شدن بیمه اتباع خارجی به تمدید پروانه کار

 

به استناد ماده ٥ قانون تأمین اجتماعی، اتباع خارجی که در ایران اشتغال به کار دارند، تابع مقررات قانون تأمین اجتماعی خواهند بود و پروانه کار آنان تمدید شده است. بیمه شدن اتباع خارجی با تمدید پروانه کار آنان امکان پذیر است.

 

اتباع خارجی به منظور بهره‌مندی از مزایای قانون تأمین اجتماعی، باید با مراجعه به مراکز معرفی شده از سوی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی، نسبت به تمدید یا تجدید پروانه کار خود اقدام کنند.

 

آن دسته از اتباع خارجی که در مهلت مقرر نسبت به دریافت، تمدید و یا تجدید پروانه‌ کار خود اقدام نکنند، دریافت لیست و حق بیمه مربوطه و همچنین تمدید اعتبار دفترچه درمانی آنان امکان‌پذیر نخواهد بود.

 

مشمولان بیمه اتباع خارجی

 

اتباع خارجی که نزد کارفرما مشغول به کار هستند و رابطه مزدبگیری دارند و همچنین دارندگان حرف و مشاغل آزاد، زنان خانه‌دار، طلاب و روحانیون خارجی و افرادی که علاقمند هستند تا به صورت اختیاری بیمه خود را ادامه دهند، می‌توانند از مزایا و خدمات سازمان تامین‌اجتماعی استفاده کنند.

 

بیمه خویش فرمای اتباع خارجی

 

طبق قوانین، صاحبان حرف و مشاغل آزاد (خویش‌فرمایان) با شرط سنی حداکثر ٥٠ سال و دارا بودن مجوز اشتغال می‌توانند به شعب تامین‌اجتماعی مراجعه و نسبت به انعقاد قرارداد اقدام کنند.

 

آیا اتباع خارجی که در کشور خود بیمه هستند، باید نزد سازمان تامین‌اجتماعی بیمه شوند؟

 

هرگاه اتباع خارجی طبق گواهی مقامات صالح دولت متبوع خود در مدت اشتغال در ایران در کشور خود یا کشور دیگری بیمه باشند، از شمول مقررات تامین‌اجتماعی معاف هستند. البته اگر این افراد عضو کشورهای ملحق شده به مقاوله نامه شماره ١٩ سازمان بین‌المللی کار (مقاوله‌نامه تساوی رفتار با آسیب‌دیدگان حوادث ناشی از کار مصوب سال ١٩٢٥) باشند در مقابل حوادث ناشی از کار تحت پوشش سازمان تامین‌اجتماعی قرار می‌گیرند و کارفرمایان موظفند ٣ درصد از حقوق و مزایای دریافتی آنها را کسر و هرماه، تا مادامی که در ایران اشتغال دارند، به حساب سازمان واریز کنند و در صورت بروز حادثه از خدمات درمانی تا بهبود، غرامت دستمزد، غرامت نقص عضو، از کارافتادگی جزئی، از کارافتادگی کلی ناشی از کار و فوت در اثر حادثه ناشی از کار استفاده خواهند کرد.

 

بیمه ورزشکاران خارجی مانند مربیان خارجی تیم‌های ایرانی یا ورزشکاران خارجی در تیم‌های ایرانی

 

با توجه به این‌که ورزشکاران خارجی براساس ماده ١٢٠ قانون کار به منظور ادامه فعالیت ورزشی‌ خودشان پروانه کار دریافت می‌کنند، لذا مشمول ماده ٥ قانون تامین‌اجتماعی هستند که در این رابطه براساس مکاتبه‌ با وزیر ورزش، به فدراسیون‌های فوتبال، والیبال، بدمینتون، اسکواش، هندبال و... دستور داده شده که لیست حق بیمه مربیان، بازیکنان و ورزشکاران خارجی که در باشگاه‌های ورزشی ایران اشتغال دارند را به سازمان ارائه دهند تا از خدمات سازمان استفاده کنند.

 

طبق توصیه تامین اجتماعی اتباع خارجی که به صورت قانونی در کشور اشتغال دارند هرچه سریع تر به شعب سازمان تامین اجتماعی مراجعه کنند و در جریان مزایای پوشش بیمه‌ای خودشان قرار گیرند و متناسب با شرایط کاری خود حتما یکی از گزینه‌های بیمه‌ای را انتخاب کنند، همچنین به کارفرمایان توصیه می‌شود که به دلیل تبعات به کارگیری نیروهای اتباع خارجی غیرمجاز از به کارگیری آنها خودداری کنند و از اتباع خارجی دارای مجوز کار استفاده و آنها را نیز نزد سازمان تامین اجتماعی بیمه کنند.