بحرانی که اکنون در حوضه آب، حیات را در بسیاری از بخش‌های کشور به مخاطره انداخته و زنگ خطر را برای مردم و مسئولان به صدا در آورده، نه تنها نشانه‌ای از نبود مدیریت و مصرف نادرست منابع آبی است، بلکه ردپای تصمیمات نادرست و جزیره‌ای در این بحران را می‌توان به وضوح دید، ردپایی که شاید کارد آن به استخوان رسیده و خبر از یک فاجعه می‌دهد.

 

حکمرانی تصمیمات نادرست مدیریتی و سیاسی در بحث انتقال آب از منطقه‌ای به منطقه‌ای دیگر در کشور، ایجاد صنایع آب بر در مناطق بدون آب، کشت‌های بی رویه و آب بر و هزاران دلیل دیگر، شرایط را به مرحله‌ای رسانده که اکنون با بحران جدی آب در کشور مواجه هستیم. بحرانی که قربانیان زیادی را به خود می‌بیند. یکی از اصلی‌ترین قربانیان این تصمیمات نادرست استان خوزستان است، استانی که اکنون با توجه به شرایط به وجود آمده در مرحله گذار از "خوزستان" به "خُشکستان"است.

 

خوزستان با وجود منابع آبی بسیار، رودخانه‌ها و سدهای بیشماری که بر روی این رودخانه‌ها قرار دارد، در حال حاضر با بحران خشکسالی مواجه است. بحرانی که رگ‌های حیاتبخش این استان که همان رودهای آن است را خشک کرده و خوزستان را تشنه‌تر از همیشه به حال خود رها کرده است. اکنون وضعیت 4حوضه آبی استان در شرایط بحرانی قرار دارد و با خشکسالی بی سابقه‌ای در طول 60سال گذشته مواجه هستیم؛ مساله‌ای که سر نخ آن به حکمرانی تصمیمات نادرست مدیریتی و نفوذهای سیاسی در بحث منابع آبی می‌رسد.

 

بهره‌وری آب نداشته باشیم، قادر به تضمین حیات نیستیم

 

رضا اردکانیان، وزیر نیرو در سفری که آبان ماه امسال به خوزستان داشت، با اشاره به مباحثی در خصوص مصرف و مدیریت آب، عنوان کرد: در مورد نوع مصرف ماده حیاتی آب حساس هستیم و یادآوری می‌کنیم که در رابطه با آلوده نکردن منابع آب محدود، افزایش بهره‌وری، بازچرخانی و استفاده سالم از پساب‌ها، کاهش تلفات آب در شبکه‌های مختلف و کشاورزی حساس باشیم.

 

وی افزود: در وزارت نیرو اعتقاد نداریم که صرف مساله انتقال آب یا تأمین منابع جدید آب می‌تواند مشکلات نقاط تشنه و کم آب ما را به شکل پایدار حل کند و متقابلا صرف عدم انتقال آب قادر نخواهد بود که یک شرایط پایدار و مطمئن را در نقاط پرآب تضمین کند.

 

مشکل ما مدیریت آب است نه کمیت

 

اردکانیان گفت: باید به نوع مصرف آب توجه کنیم؛ با ادامه وضع موجود مصرف آب در بخش کشاورزی، شرب و صنعت یا آلوده کردن منابع حیاتی آب که از جمله آن‌ها کارون بزرگ است و ادامه عدم توجه و سرمایه‌گذاری لازم برای افزایش بهره‌وری آب و جانمایی مناسب برای صنعت، قادر به تضمین حیات نخواهیم بود.

 

وی افزود: آب چنانچه درست و صحیح مصرف شود، برای مصارف مختلف آحاد این سرزمین به اندازه کافی وجود دارد؛ آنچه مطرح می‌شود مشکل ما مدیریت هست بله درست است ولی باید تعریف آن را هم خوب بیان کنیم.

 

اردکانیان تصریح کرد: هر کسی که در تأمین و مصرف آب نقش داشته باشد در مدیریت آب هم دخیل است؛ همه سازمان‌های تأثیرگذار، مصرف کننده و سیاست‌گذار در کنار اشخاص عادی به عنوان بخشی از چرخه مدیریت آب محسوب می‌شوند؛ با چنین تعریفی از مدیریت آب می‌توان گفت نه تنها کمیت بلکه مدیریت آب مشکل دارد.

 

بحران آب در حال حاضر به تمامی سطوح زندگی مردم و در مناطق مختلف ایران نفوذ کرده است و میلیون‌ها نفر در کشور و به خصوص استان خوزستان با مشکل کمبود یا نبود آب مواجه هستند. برای حل این مشکل، مسئولان و سران تصمیم گیرنده کشور باید به جای آنکه بر اصلاح در سطوح زیرین فرهنگی کشور که از مردم آغاز می‌شود، تاکید کنند باید اصلاحات را به سرعت از سطوح بالاتر یعنی از تصمیمات خود آغاز کنند زیرا فرهنگ سازی امری بسیار زمان‌بر است و اکنون نیز برای این کار دیر است.

 

مساله‌ای که اکنون بیشتر شهرستان‌های خوزستان با آن به طور جدی درگیر هستند، بحران آب است. بحران آب در حالی زندگی را برای مردم خوزستان سخت کرده که توام شدن آن با ریزگردها زمینه را برای خالی شدن این استان از سکنه مهیا کرده است. بی آبی، ریزگردها و خشکسالی خوزستان، پیامدهای ناگوار شیوه‌های غلط مدیریتی هستند که خوزستان را به این حال و روز انداخته‌اند و اکنون مطرح کردن بحث انتقال آب از خوزستان می‌تواند تصمیم نادرست دیگری برای لاپوشانی تصمیمات نادرست گذشته باشد.

 

وضعیت آب در خوزستان در شرایط بحرانی است

 

در این زمینه فرامند هاشمی زاده، معاون امور عمرانی استانداری خوزستان عنوان کرد: با توجه به شرایط اقلیمی و خشکسالی پیش آمده، وضعیت آب در استان از حالت عادی خارج شده و در حالت بحرانی است.

 

وی ادامه داد: ما اکنون در شرایط بحرانی قرار داریم همه باید بیایند و بسیج شوند و تلاش شود تا مشکلات استان در این زمینه حل شوند. همه مدیران و سازمان‌های مربوطه با توجه به مسئولیت خود باید نسبت به اتخاذ تدابیر عملیاتی و امنیتی اقدام کنند و همه تلاش خود را برای کاهش این بحران انجام دهند.

 

منابع آبی خوزستان در وضعیت اضطرار

 

همچنین محمدرضا شمسایی، رییس سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به وضعیت استان در بحث مخازن، گفت: اعلام وضعیت اضطراری می‌کنیم و به جز در حوضه کرخه در هیچ جای دیگر استان آب نداریم.

 

وی با اشاره به وضعیت خشکسالی شدیدی که وجود دارد، افزود: پیش بینی سازمان هواشناسی آن است که شرایط نرمال است اما ما شرایط را نرمال پیش بینی نمی‌کنیم زیرا سازمان آب و برق خوزستان خود سامانه پیش بینی دارد و پیش بینی‌هایی که انجام داده است محقق شده‌اند.

 

رییس سازمان آب و برق خوزستان با بیان این‌که مردم و کشاورزان با این شرایط تحت فشار قرار می‌گیرند، تصریح کرد: به جز حوضه کرخه در سایر حوضه‌ها در شرایط استثنایی قرار داریم و به جز در حوضه کرخه در هیچ جای دیگر استان آب نداریم و حتی امسال در حوضه دز نیز نمی‌توانیم با شرایط موجود، این میزان کشت که در آن حوزه شده است را تامین آب کنیم.

 

شمسایی عنوان کرد: ما اکنون در شرایط اضطراری هستیم و باید قبل از هر چیزی کشت‌های دائم که نخیلات و باغات هستند را حفظ کنیم. کشت‌های فصلی اگر از بین بروند خسارت است اما نخیلات و باغات سرمایه قابل ملاحظه‌ای برای استان هستند و باید حفظ شوند.

 

شرایطی که در حال حاضر در خوزستان وجود دارد، مردم را به تنگ آورده و مطرح شدن مسایلی مانند انتقال آب از سرچشمه‌های کارون می‌تواند تبعات بسیار بدی را به دنبال داشته باشد. اینکه مسئولان درون استان عنوان می‌کنند که آب حتی برای مردم خوزستان وجود ندارد، اما مسئولان خارج از استان به دنبال انتقال آب از خوزستان به فلات مرکزی هستند، تضادی مدیریتی است و به نظر می‌رسد، تنها قربانی این تضاد، استان خوزستان و مردم آن باشند.

 

نبود آب در خوزستان، حیات و سایر ظرفیت‌های استان را به خطر انداخته است. استان خوزستان سالانه گندم حدود 12 میلیون نفر در کشور را تامین می‌کند اما درگیری با بحران آب می‌تواند تولید این محصول استراتژیک کشور را به خطر بیاندازد. همچنین خرمای تولید شده در خوزستان که برای مصارف مختلف به کشورهای خارجی صادر می‌شود، اکنون با توجه به کمبود آب با کاهش کیفیت مواجه شده و بسیاری از نخلستان‌ها از بین رفته‌اند.

 

مهمترین مشکل استان خوزستان «آب» است

 

در همین راستا آیت‌الله سید محمدعلی موسوی جزایری نماینده ولی فقیه در خوزستان نیز گفت: پیشنهاد دادیم مشکلات خوزستان به صورت موضوع‌بندی مورد بررسی قرار گیرند و اولین موضوع نیز مشکل آب باشد، بدون هیچ تردید و احتیاطی در حال حاضر مهم‌ترین مشکل استان خوزستان آب است.

 

وی تصریح کرد: بسیاری از کسانی که اهل تشخیص هستند می‌گویند به لحاظ شرایط آب و هوایی در خوزستان سه فصل و گاهی دو فصل کشت در استان وجود دارد. اگر این آب در خوزستان بماند، میزان درآمد ناشی از تولیدات کشاورزی دو برابر استان‌هایی است که یک فصل کشت دارند.

 

موسوی جزایری گفت: آیا درست است به دست خودمان کاری کنیم که بازده کشاورزی خوزستان نصف و یا حتی ثلث شود؟ اجماعی در خصوص توجه به موضوع آب در خوزستان به وجود آمده است. استاندار خوزستان بارها در این باره از کارشناسان دانشگاهی نظراتی را خواستند و ما و نمایندگان مجلس نیز آن نظرات را امضا کرده‌ایم. در این زمینه حرف همه ما یکی است و هیچ اختلاف نظری نداریم و طبق مصلحت نظام جمهوری اسلامی است.

 

در 100 سال گذشته چنین خشکسالی نداشته‌ایم

 

کیخسرو چنگلوایی، رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان با اشاره به این‌که در 100 سال گذشته چنین وضعیتی را در بحث خشکسالی نداشته‌ایم، گفت: مطرح می‌شد در آینده جنگ آب میان کشورها است اما اکنون جنگ آب میان شهرها است، آن هم در خوزستانی که زمانی یک سوم آب‌های جاری کشور را در خود داشت.

 

وی ادامه داد: باید هردو طرف را نگاه کرد زیرا کشاورزان معیشتشان از راه کشاورزی است. باید مدیریتی بر روی این مساله انجام گیرد و همه نیز باید در این زمینه کمک کنند زیرا هیچ بخشی به تنهایی نمی‌تواند موفق شود.

 

کمبود آب شرب و کشاورزی در خوزستان

 

رییس سازمان جهاد کشاورزی خوزستان عنوان کرد: ما در استان خوزستان در بحث آب مشکل داریم اما واقعیت این است که در کنار این مشکل، کشاورزان در استان هم مشکل کمبود آب و هم مشکل نان دارند و باید به این نکته توجه شود.

 

چنگلوایی بیان کرد: ما بحران‌های بدتری را در بحث خشکسالی داشته‌ایم و در این زمینه امیدواریم لطف خداوند شامل حال کشور و استان خوزستان شود و وضعیت از چیزی که وجود دارد، بهتر شود. سال‌هایی داشته‌ایم که نسبت به وضعیت اکنون بدتر بوده اما با مدیریت و اولویت‌بندی که انجام گرفت، مشکلات حل شد.

 

85 درصد حجم سدها خالی است

 

هوشنگ حسونی زاده، معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان با اشاره به این‌که حدود 90 درصد کشور تحت تاثیر خشکسالی قرار دارد، اظهار کرد: امسال نسبت به 65 سال گذشته، کمترین آمار بارندگی را داشته‌ایم.

 

معاون مطالعات پایه و طرح‌های جامع منابع آب سازمان آب و برق خوزستان بیان کرد: شرایط و وضعیت آبی استان به شکلی نیست که بتوانیم در تابستان، بهار و پاییز سال آینده مشکل آبی خوزستان را حل کنیم، اما امیدواریم شرایط به شکلی شود که شاهد بهبود وضعیت باشیم.

 

خوزستان در شرایط خشکسالی قرار دارد

 

وی با بیان این‌که همچنان خوزستان در شرایط خشکسالی قرار دارد، افزود: حدود 85 درصد از حجم مفید سدهای استان خالی است. بارش اخیری که در استان داشتیم بارش مناسب و تاثیرگذاری بود اما با شرایط مطلوب آبی در استان فاصله زیادی داریم و خوزستان همچنان در خشکسالی به سر می‌برد.

 

حسونی زاده گفت: از ابتدای سال آبی تا کنون حدود 2میلیارد و 800میلیون متر مکعب حجم ورودی آب داشتیم که در مقایسه با سال گذشته 51 درصد و در مقایسه با متوسط دراز مدت 68درصد کاهش ورودی داریم. در حالی که باید حدود 9میلیارد مترمکعب حجم ورودی آب داشته باشیم تنها حدود 2 میلیارد و 800میلیون متر مکعب ورودی داریم.

 

کمبود بارندگی در استان خوزستان و تنش در حوضه‌های آبی استان باعث شده تا شرایط برای تامین آب شرب مورد نیاز مردم و کشاورزان سخت شود و مردم و مسئولان با چالش جدی در بحث آب مواجه شوند، چالشی که به نظر می‌رسد برای حل آن زمان از دست رفته و برای علاج بخشی آن باید چیزی شبیه معجزه اتفاق بیافتد.

 

تغییر اقلیم آب و هوایی که در این سال‌ها به عنوان یکی از اصلی ترین دلایل خشکسالی از سوی مسئولان و کارشناسان مطرح می‌شود و این مساله نباید سنگری برای پنهان شدن مدیران و مسئولانی باشد که در این سال‌ها با تصمیمات نادرستشان باعث به وجود آمدن تنش‌های آبی در استان خوزستان و کشور شده‌اند. اتخاذ سیاست‌ها و تصمیمات نادرست از سطوح بالای مدیریتی تا پایین‌ترین رده‌ها در خصوص مساله آب و مدیریت منابع آبی یکی از مسایلی است که شاید برخی‌، چندان به بیان آن راغب نباشند.

 

انتقال آب در شکل نیاز به آب شرب، قابل بررسی است

 

رضا اردکانیان وزیر نیرو نیز با اشاره به این‌که موضوع انتقال آب قابل بررسی است، به خبرنگار ایسنا گفت: طبیعتا با اولویت نیازهای استان خوزستان و نیازهای زیست محیطی که جزو برنامه‌ها و سیاست‌های دولت دوازدهم نیز است، مساله انتقال آب در شکل نیاز به آب شرب می‌تواند قابل طرح و بررسی باشد.

 

وی ادامه داد: مطالعاتی را در بحث انتقال آب با همکاری وزارت جهاد کشاورزی، سازمان برنامه و بودجه و سازمان حفاظت محیط زیست آغاز کرده‌ایم تا یک تصویر دقیق و روشنی از وضعیت منابع و مصارف آب ایجاد کنیم. بر اساس این مطالعاتی که انجام خواهد گرفت، طبیعتا با اولویت نیازهای استان خوزستان و نیازهای زیست محیطی که جزو برنامه‌ها و سیاست‌های دولت دوازدهم نیز است، مساله انتقال آب در شکل نیاز به آب شرب می‌تواند قابل طرح و بررسی باشد.

 

انتقال و عدم انتقال آب مشکلات را حل نمی‌کند

 

وزیر نیرو تصریح کرد: نکته مهم این است که باید بدانیم، نه انتقال آب از نقطه "آ" به نقطه "ب"، همه نیازها و ملاحظات نقطه "ب" را مرتفع می‌کند و نه عدم انتقال آب می‌تواند همه مسایل و مشکلات نقطه "آ" را حل کند. اصل موضوع استفاده صحیح و بهینه از منابع است و باید بحث افزایش راندمان و بهره‌وری را به طور جدی مورد توجه قرار دهیم. همچنین استفاده از پساب‌های تصفیه شده برای بخش کشاورزی را در دستور کار قرار دهیم و به آن توجه کنیم.

 

اردکانیان ادامه داد: اصلاح الگوی کشت و انتخاب کشت‌های مناسب از مجموعه فعالیت‌هایی است که باعث می‌شود به یک توسعه پایدار و متوازن در کشور دست پیدا کنیم. اگر که امکان داشته باشد در کنار همه روش‌های شیرین کردن آب شور و سایر روش‌ها، با همه ملاحظات در نظر گرفته شده موضوع انتقال آب قابل بررسی است.

 

انتقال آب به عقب‌ماندگی خوزستان دامن می‌زند

 

حجت الاسلام و المسلمین سید ابوالحسن حسن زاده امام جمعه موقت اهواز با بیان این‌که انتقال آب به عقب ماندگی خوزستان دامن می‌زند، گفت: برای انتقال آب به منظور استفاده شرب، نیازی به احداث چنین کانال‌های عظیمی نیست و احداث چنین کانال‌هایی به هیچ وجه با انتقال آب به منظور استفاده برای شرب همخوانی ندارد.

 

وی اظهار کرد: مساله آب و کاهش منابع آبی یک موضوع بسیار مهم در سطح بین المللی است و همه کشورهای دنیا به خصوص کشور ایران که در یک منطقه خشک قرار دارند، با آن درگیر هستند.

 

حسن زاده با بیان این‌که همه استان‌ها در ایران با مساله کمبود آب درگیر هستند، افزود: بر اساس آمارها و آنچه در ذهن وجود دارد سال بسیار کم بارانی را در مقایسه با سال‌های دیگر مشاهده می‌کنیم. بر اساس فرمایش آیت الله موسوی جزایری – نماینده ولی فقیه در خوزستان- مساله انتقال آب باید در شورای امنیت ملی بررسی و انشالله از انتقال آب برای مصارف صنعتی و کشاورزی جلوگیری شود.

 

امام جمعه موقت اهواز اظهار کرد: مسئولان باید به بحث انتقال آب بدون هیچ تعصب و بخشی‌نگری توجه کنند و این نباشد که استان خوزستان دائما با مشکلات مواجه باشد و استان‌های دیگر با انتقال این آب به توسعه برسند.

 

حسن زاده با اشاره به مشکلاتی که در بحث تامین آب موردنیاز کشاورزان استان وجود دارد، اظهار کرد: در خوزستان نه تنها در بحث آب کشاورزی، بلکه در بحث آب شرب نیز با مشکل مواجه هستیم. هیچ شهری در استان خوزستان نیست که بدون دستگاه تصفیه، آب شرب را مصرف کند و این مساله‌ای است که باید مورد توجه قرار بگیرد. مشکلات بسیاری در بحث آب در استان وجود دارد و صحبت‌های انجام گرفته از سوی آقای کلانتری – رییس سازمان حفاظت محیط زیست- در خصوص این‌که خوزستان آب مازاد دارد، صحبت‌های غیر کارشناسی است و امیدواریم در این زمینه تجدیدنظر صورت بگیرد.

 

انتقال آب خوزستان برای مصرف شرب دروغ محض است

 

همچنین در این باره آیت‌الله محسن حیدری امام جمعه موقت اهواز گفت: این سخن مسئولان که آب خوزستان برای مصرف شرب انتقال داده می‌شود، دروغ محض است. ما از رئیس جمهور و دولت می‌خواهیم جلوی برنامه‌های وزارت نیرو را بگیرد و اگر این کار را نکند پیامدهای خطرناکی خواهد داشت. از جمله این پیامدها می‌توان به تعطیلی کشاندن طرح کشاورزی مقام معظم رهبری، هجرت گسترده روستائیان به حاشیه شهرها، چندبرابر شدن ریزگردها، خشکیده شدن تالاب‌ها و بالاخره مشکلات امنیتی فراوان که امنیت کشور را به مخاطره خواهد انداخت، اشاره کرد.

 

وی تصریح کرد: آبهایی که ۴ استان برای شرب لازم دارند، در حدود ۴۰۰ یا ۵۰۰ میلیون متر مکعب در سال است، در حالیکه در حال حاضر یک میلیارد و ۲۸۴ میلیون متر مکعب آب از خوزستان می‌برند که این آب‌ها برای کشاورزی، شلتوک‌کاری و همین‌طور برای صنعت استفاده شده است. از نظر قانونی در همه دنیا صنعت فولاد باید در کنار دریا یا رودخانه باشد؛ آقایان این صنعت را در استانی به دور از آب قرار داده‌اند و صدها کیلومتر آب از خوزستان و همینطور برای فضای سبز استان‌های دیگر می‌برند. مسئولینی که می‌گویند این آب برای شرب انتقال داده می‌شود باید توبه کنند، نباید دروغ بگویند. مگر ما خبر نداریم؟

 

سدهای خالی و نابودی کشاورزی بیانگر نبود آب مازاد در خوزستان است

 

همچنین مجید ناصری‌نژاد عضو کمیسیون انرژی مجلس گفت: سال‌های سال است عنوان می‌کنیم که خوزستان آب مازاد ندارد. شاید گاهی باران‌هایی بیاید که حتی منجر به سیل شود اما این مساله به معنای پرآبی و پر بارانی استان نیست. خشکسالی باید پیامی برای مسئولان داشته باشد و به آن‌ها گوشزد کند تا وضعیت خوزستان را ببینند.

 

وی بیان کرد: در حال حاضر با سدهای خالی و رودخانه‌های بدون آب در استان خوزستان مواجه هستیم و همه کشاورزی‌ها در خوزستان نابود شده است و مردم در استان با مشکلات فراوانی مواجه هستند. باید از این وضعیت متوجه شد که خوزستان آب مازاد ندارد.

 

مدیریت آب در کشور به درستی انجام نمی‌شود

 

این عضو کمیسیون انرژی ادامه داد: مدیریت آب در کشور به درستی انجام نمی‌شود و باید داشته‌ها را در کشور قدر بدانیم. در حال حاضر با همین وضعیت خشکسالی در کشور، کشاورزی در بسیاری از نقاط به صورت غرق آبی انجام می‌شود و این مساله بیانگر عدم مدیریت صحیح منابع آبی است و نشان می‌دهد که به سمت استفاده صحیح و مدرن از آب گامی برنداشته‌ایم.

 

ناصری نژاد با بیان این‌که خشکسالی مشکل جدی نیست، بلکه مشکل جدی نحوه برخورد و مدیریت آن است، افزود: در حال حاضر بحث خشکسالی که یک مساله طبیعی است، وجود دارد و عوامل غیرطبیعی نیز در آن دخالت دارند اما در این زمینه باید به بحث مدیریت منابع توجه شود.

 

توزیع عادلانه آب بسیار مهم است

 

نماینده مردم شادگان در مجلس شورای اسلامی با بیان این‌که توزیع عادلانه آب بسیار مهم است، گفت: در این وضعیت آبی در کشور، هر کس به هر میزان که می‌تواند آب برداشت می‌کند. در بالادست اضافه برداشت می‌شود یا برخی از مسئولان اجازه کشت مازاد می‌دهند و این مساله باعث می‌شود تا در پایین دست آبی برای کشاورزان وجود نداشته باشد.

 

وی خاطرنشان کرد: اگر آب کم است و با خشکسالی مواجه هستیم، باید آب موجود به صورت عادلانه توزیع شود. باید آب به صورت اولویت بندی توزیع شود، یعنی برای کشت‌های دائمی، نخیلات و تالاب‌ها با اولویت، آب اختصاص داده شود تا شاهد نابودی آن‌ها نباشیم.

 

بخشی نگری به مساله آب یکی از اصلی ترین دغدغه‌هایی است که مردم خوزستان را نگران کرده است. تصمیمات نادرست مدیران بخشی‌نگر در طول سال‌های گذشته باعث شده تا خوزستان در بخش‌های مختلف با مشکلات فراوانی مواجه شوند. یکی از اصلی‌ترین مشکلات در این زمینه بحث ریزگردها است که توام شدن آن با خشکسالی و کمبود آب در استان، می‌تواند بلایی بر سر خوزستان بیاورد که شاید جنگ با عراق بر سر این استان نیاورد.

 

تنش آبی در خوزستان زندگی مردم، کشاورزان، دامداران، صنعتگران و... را با خطر جدی مواجه کرده است. این مساله به جایی رسیده که مردم در بسیاری از مناطق استان با کمبود جدی آب شرب مواجه هستند و مناطقی که آب دارند نیز آبی بی کیفیت است. همچنین کمبود آب باعث شده تا بسیاری از کشت‌ها و نخلستان‌های خوزستان تشنه بمانند و از بین بروند.

 

زیبنده نیست مردم خوزستان از مشکل آب شرب ‌رنج ببرند

 

غلامرضا شریعتی استاندار خوزستان با بیان این‌که آب شرب و فاضلاب دو معضل اصلی استان است، گفت: زیبنده نیست مردم استانی که دارای بیشترین آب‌های شیرین کشور هستند از مشکل کیفی و کمی آب شرب رنج ببرند.

 

وی با بیان این‌که خاستگاه وزارت نیرو نیز مثل وزارت نفت از خوزستان است، افزود: زمانی که سازمان آب و برق خوزستان تشکیل شد، هنوز در کشور وزارت نیرو شکل نگرفته بود. بنابراین مانند حوزه نفت، خوزستان در حوزه وزارت نیرو نیز حق آب و گل دارد و ان‌شالله تلاش شود مشکلات و مسائل این حوزه به نحو مناسبی حل شوند.

 

استاندار خوزستان ادامه داد: امیدواریم با برنامه و نقشه راهی که دولت در مصوبه پانزدهم فروردین‌ماه امسال برای خوزستان در نظر گرفت و اقدامات اجرایی مصوبه مذکور که در حال انجام است، عمده مشکلات اصلی استان در حوزه آب، برق و فاضلاب یا سایر مسائل مانند ریزگردها که به نوعی به وزارت نیرو ارتباط دارند، رفع شوند و یا به حداقل برسند تا استان بتواند با طراوت و شادابی خدماتی که به کشور ارائه می‌دهد و نقشی که در خصوص ارزش افزوده و تولید ناخالص ملی دارد را بیش از پیش انجام دهد.

 

شریعتی به ظرفیت و پتانسیل خوزستان در حوزه منابع آبی اشاره و تصریح کرد: جاری‌ بودن رودخانه‌هایی نظیر کارون، دز، کرخه، مارون و جراحی در استان حاکی از حیات و آبادانی این استان از دیرباز بوده است. شرایط کنونی نیز می‌طلبد که این رشد، حیات و بالندگی همچنان تداوم داشته باشد. این امر مستلزم مدیریت صحیح و درست منابع آبی است. امیدواریم با مدیریت علمی و تخصصی و اشراف علمی وزیر نیرو بر مسائل آبی جهان و کشور، بتوانیم مشکلات استان خوزستان را در این حوزه حل کنیم.

 

وی خواستار تداوم حمایت وزارت نیرو از خوزستان شد و افزود: امید است وزارت نیرو همچنان دست حمایتی خود را بر روی استان خوزستان داشته باشد تا طرح‌های مختلف آبرسانی استان نظیر طرح آبرسانی غدیر که بزرگترین پروژه آبرسانی ما محسوب می‌شود به سرانجام برسند و آب مطلوب و مناسبی برای مصرف شرب به دست مردم برسد.

 

فاجعه آبی سال 79 در حال تکرار است

خطر افزایش شوری آب در خوزستان

 

در این زمینه درویشعلی کریمی مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی خوزستان با بیان این‌که عمده نگرانی ما مبحث بالا رفتن EC آب در مقطع اهواز، آبادان و خرمشهر است، گفت: دستگاه‌های متولی باید در بحث کاهش مصرف آموزش‌هایی را به مردم ارائه دهند تا بتوانیم شاهد صرفه جویی در مصرف آب از سوی مردم باشیم.

 

وی ادامه داد: میزان EC آب با حجم آب رابطه معکوس دارد و هرچه حجم آب در استان کاهش پیدا کند، میزان EC آب افزایش پیدا می‌کند. این اتفاق در سال 79 در خوزستان افتاد و یک فاجعه را رقم زد و امسال نیز خود را نشان داده است .

 

کریمی تصریح کرد: در سال 79 که شاهد افزایش میزان EC آب بودیم، میزان دبی آب رودخانه در مقطع اهواز 90 مترمکعب بود اما اکنون این میزان بین عدد100 تا 130 مترمکعب در نوسان است و نگرانی ما این است که این عدد از 100 نیز کاهش پیدا کند و اتفاقی که در سال 79 رخ داد، مجددا رخ دهد؛ اگر چنین شرایطی در استان خوزستان اتفاق بیافتد، با توجه به التهابی که میان مردم به وجود می‌آید، تانکرهای آبرسانی نیز خیلی نمی‌تواند کمک کند و اثرگذار باشد.

 

96 درصد شهرهای خوزستان دچار مشکلات کمی و کیفی آب خواهند شد

 

همچنین علیرضا قرینه معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب خوزستان با بیان اینکه 15شهر در استان خوزستان دارای تنش آبی هستند، گفت: مجموعا 96درصد شهرهای استان با توجه به شرایطی که وجود دارد، مشکل کمی یا کمی و کیفی در بحث آب خواهند داشت.

 

وی ادامه داد: در استان خوزستان از 171 حلقه چاه برای تامین بخشی از نیاز آبی استفاده می‌شود. در این زمینه علاوه بر این‌که سطح آب این چاه‌ها بسیار پایین آمده است، در بسیاری از شهرها فقط یک چاه داریم. شاید در حال حاضر آن یک چاه پاسخگوی نیاز مردم در بحث آب شرب باشد، اما اگر آن چاه از بین برود از نظر مسایل هیدرولیکی آب و یا مسایل فنی، آن شهرها در بحث تامین آب با مشکل مواجه می‌شوند زیرا تک منبع هستند و باید یک منبع در کنار آن چاه‌ها مدنظر قرار دهیم.

 

قرینه تصریح کرد: برخی از شهرها مانند دزفول و اندیمشک، تولید آب چاه آن‌ها دقیقا برابر مصرف آن‌ها است و اگر یک چاه دچار مشکل شود، با تنش آبی در آن شهرها مواجه خواهیم شد.

 

معاون بهره‌برداری شرکت آب و فاضلاب خوزستان با اشاره به اینکه شرایط آبی در استان شرایط خاصی است، اظهار کرد: 15شهر در استان خوزستان دارای تنش آبی هستند. تنش به معنای آن است که تولید آب مساوی یا کمتر از مصرف مردم منطقه است. شهرهای شمال شرق استان مشکلات بسیار جدی در بحث آب دارند و باید از همه اهرم‌ها برای حل مشکلات آن‌ها استفاده کرد.

 

وی با اشاره به این‌که عمده مشکل در بحث خشکسالی کاهش سطح آب چاه‌ها در استان است، بیان کرد: کاهش دبی ورودی رودخانه‌ها مجموعه اثراتی دارد که باید به آن‌ها توجه شود زیرا فقط مساله آبی مطرح نیست که اثراتی به دنبال دارد، بلکه مسایلی دیگری مانند قطعی برق است که مهم است.

 

قرینه با بیان این‌که مجموعا 96درصد شهرها با توجه به شرایطی که وجود دارد، مشکل کمی یا کمی و کیفی در بحث آب خواهند داشت، گفت: 66درصد از شهرهای استان که 53 درصد جمعیت استان را شامل می‌شود، بر اثر وضعیت خشکسالی که وجود دارد، دچار مشکلی کمی در بحث آب می‌شوند. همچنین 30 درصد شهرها که 34درصد جمعیت استان در آنجا زندگی می‌کند نیز با مشکلی کمی و کیفی مواجه خواهند شد.

 

17 درصد از جمعیت 4.5 میلیونی استان به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم از گندم امرار معاش می‌کنند و خوزستان گندم مورد نیاز حدود 12 میلیون ایرانی را تولید می‌کند. همچنین محصولات کشاورزی فراوان دیگری از جمله مرکبات، برنج و... در استان خوزستان کشت می‌شود تا نیاز کشور به آن محصولات تامین شود. با توجه به ظرفیت‌های استان در بحث کشاورزی، خوزستان یکی از قطب‌های کشاورزی کشور است اما بحران آب در خوزستان، کشاورزی و به تبع آن معاش مردم را در استان به خطر انداخته و در حال نابودی آن است.

 

بحران کم آبی ناشی از ضعف مدیریتی وزارت نیرو و سازمان آب و برق است

 

همچنین عبدالرحیم رحیمی نیا رئیس انجمن صنفی کشاورزان شوش با هشدار درباره بحران کم آبی گفت: مهمترین مشکلی که در حال حاضر کشاورزان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند، مساله بحران کم آبی است و جامعه کشاورزی این موضوع را ناشی از ضعف مدیریتی وزارت نیرو و سازمان آب و برق می‌داند.

 

وی ادامه داد: انتظار می‌رفت با توجه به کمبود بارش در سال جاری و حجم ذخیره آب پشت سدها، وزارت نیرو و سازمان آب و برق کمبود آب را پیش بینی می‌کردند و راهکارهای لازم جهت مقابله با این بحران را ارائه می‌دادند تا کشاورزان در خوزستان با مشکلات فراوان در بحث کشت مواجه نشوند.

 

نخل‌های شادگان تشنه‌اند

 

جبار حمادی مدیر اداره جهاد کشاورزی شادگان با بیان این‌که وضعیت نخلستان‌های این شهرستان خوب نیست، گفت: با وضعیتی که در خصوص عدم تامین آب در شادگان وجود دارد، نخل‌های شادگان از نظر کمی و کیفی ضربه دیده‌اند و در خطر تلف شدن قرار دارند.

 

خشکسالی به اراضی دیم ایذه خسارت زد

 

همچنین مصطفی هنرمندیان مدیر اداره جهاد کشاورزی ایذه گفت: با توجه به کاهش 70درصدی میزان بارندگی در شهرستان در مقایسه با سال گذشته، حدود 5 هزار هکتار از اراضی کشت دیم دچار بد سبزی و خسارت شده‌اند و اگر شرایط به همین شکل پیش برود خسارات به کشت دیم شهرستان بسیار بیشتر از این میزان خواهد بود.

 

به جای آب، فاضلاب به کشاورزان خرمشهری می‌رسد!

 

در این زمینه محمد مطرودی مدیر اداره جهاد کشاورزی خرمشهر با اشاره به این‌که در شهرستان با کیفیت آب مشکل داریم، گفت: زه‌آب‌های اراضی کشاورزی، زه‌آب‌های نیشکر و فاضلاب‌هایی که در بالادست در کارون رها می‌شود، در پایین دست به کشاورزان خرمشهری می‌رسد و آن‌ها مجبور هستند تا از این آب برای کشت‌های خود استفاده کنند.

 

وضعیت آب در ماهشهر بحرانی است

 

حمیدرضا رشیدی مدیر اداره جهاد کشاورزی ماهشهر با اشاره به وضعیت نامناسب آب در این شهرستان گفت: وضعیت آب در شهرستان بسیار بحرانی است و اگر آب موردنیاز کشاورزان تامین نشود، بالای 90 درصد از مزارع دچار خسارت‌های بسیار شدیدی می‌شوند. وضعیت تامین آب در شهرستان ماهشهر بسیار خراب است. آب مورد نیاز کشاورزان از رودخانه جراحی تامین می‌شود و در این حوضه آبی بیشتر با بحث سوء مدیریت مواجه هستیم به شکلی که در حال حاضر وضعیت در این حوضه خوب نیست.

 

کشاورزان دشت آزادگان با کمبود آب مواجه‌اند

 

همچنین قاسم بیت سعید مدیر اداره جهاد کشاورزی دشت آزادگان عنوان کرد: در بحث تامین آب موردنیاز جهت کشت پاییزه با کمبود آب در شبکه و رودخانه کرخه مواجه هستیم و کشاورزان نمی‌توانند آب مورد نیاز را به خوبی تامین کنند. همچنین به دلیل این‌که مقدار آب رودخانه کرخه کم است و آب همه زهکش‌های زیرزمینی نیز وارد رودخانه می‌شود، کشاورزان با بحث شوری آب هم مواجه شده‌اند. در حال حاضر EC آب این رودخانه افزایش پیدا کرده است و به کشاورزان ضرر وارد می‌کند.

 

بحران آب در خوزستان حیات و معاش را برای بسیاری از مردم دشوار کرده است به شکلی که بسیاری از مردم خوزستان یا به فکر مهاجرت از استان هستند یا مهاجرت کرده‌اند. اگر شرایط آبی در سال‌های آینده نیز به همین شکل پیش رود و عده‌ای نیز آب خوزستان را به هر دلیلی از این استان به استان دیگری ببرند و ریزگردها نیز بیشتر از گذشته در خوزستان خودنمایی کند، دیگر خوزستان جایی برای زندگی نیست.

 

با توجه به شرایط کنونی کشور و استان خوزستان، تنها راه نجات از بحران آب، آن است تا مسئولان کشور اشتباهات و تصمیمات نادرست گذشته خود را در خصوص مساله آب بپذیرند و سپس به دور از هرگونه بخشی نگری و جزیره‌ای فکر کردن در خصوص مساله آب، در یک گفت‌وگوی فراگیر ملی و با مشارکت همه گروه‌های اجتماعی و نهادهای مدنی نسبت به جلب اعتماد جامعه اقدام کنند تا جامعه به این باور برسد که ما با بحران آب مواجه هستیم و باید برای خروج از بحران با یکدیگر همکاری کنیم و دیدگاه منطقه‌ای نداشته باشیم.